KRONIKA POLSKA ANONIMA GALLA

• dzieło w języku łacińskim, powstało najprawdopodobniej w latach 1112-1116

• autor - nieznany cudzoziemiec, duchowny, być może benedyktyn, został umownie nazwany Anonimem Gallem, tj. Francuzem (Gallus Anonimus),
  i nadal egzystuje pod tym mianem, jakkolwiek istnieją różne hipotezy na temat jego pochodzenia i życia

• z rozmaitych danych, np. z tekstu przedmów autorskich do trzeciej księgi dzieła, wnioskuje się o francuskim pochodzeniu Anonima bądź też podkreśla się jego związki z Węgrami lub Flandrią; najpewniej wywodził się jednak z jednego z krajów romańskich, a do Polski przybył z Węgier, po uprzednim pobycie we Francji

• sam siebie nazywał wygnańcem i pielgrzymem

• w Polsce związany był z dworem Bolesława Krzywoustego, którego politykę popierał

• główny zamiar kronikarza - opis dziejów i chwały Bolesława Krzywoustego

• dzieło złożone z trzech Ksiąg zawiera opis dziejów Polski od czasów legendarnych (tj. od księcia Popiela do wydarzeń z lat 1109-1113), czyli zwycięskich walk Krzywoustego w czasie najazdu niemieckiego

• w dziele Anonima Galla nie ma ani jednej daty rocznej, ale jest uznawane
  za kronikę w szerokim tego słowa znaczeniu

• nazwa ta określała w płynnym nazewnictwie średniowiecznym także wszelkie utwory o treści historycznej, tj. historiografię

• autor odwoływał się do innego popularnego dziejopisarskiego gatunku
  - do tzw. gesta

• były to opisy zadziwiających bohaterskich dokonań wybitnych postaci, zwanych też historią

• prezentowały one kolejność wydarzeń, ale główny nacisk położony był nie na związki czasowe oraz przyczynowe wiązanie faktów, lecz na same fakty składające się na zbiór godnych pamięci i naśladowania czynów, które odzwierciedlały niezwykłą osobowość, wolę i postępki bohatera

• gesta ciążyły ku epickiej narracji - chançons de geste

• każdą Księgę rozpoczyna List, pomyślany jako autorska przedmowa, a po nim następuje wierszowany wstęp określony przez autora jako epilogus (skrót)

• w każdej Księdze z uderzającą symetrią występują po trzy mowy działających osób

• autor dba o piękno stylu i języka, posługuje się elegancką wówczas łacińską prozą rytmiczną dzielącą zdania na równoległe człony, których pararelność podkreślana jest rytmem (tzw. proza rytmiczna)

• z pracy Galla korzystali następni dziejopisarze, zwłaszcza Mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem (ok. 1150-1223) i Jan Długosz (Historia Polonica, doprowadzona do 1480 roku)

• Kronikę wydano drukiem dopiero w poł. XVIII w.

---