WYCHOWANIE W STAROŻYTNYM RZYMIE
Arystokracja elitą społeczną, gromadzi się na sejmach, w senacie. Władzę wykonawczą ma dwóch konsuli.
Charakterystyka stosunków społecznych:
1. władza wykonawcza miała dwóch konsuli
2. Obowiązkiem obywateli jest służba wojskowa.
Młodzież męska przygotowuje się głownie w tym celu.
Rzym stworzył bardzo bitną armię, więc udało się podbić prawie cały świat.
Wychowanie miało charakter chłopski. Duża rodzina, dużą rolę odgrywa tradycja, duża rola ojca rodziny. Wszystko było związane z ziemią (wzorzec hezjodowy). We wczesnym okresie rzymskim (republikańskim) państwo pozostawia wolność względem wychowania. Dowolne jest także wychowanie chłopskie. Pojęcie rodziny poszerza się. Obejmuje także rodziny dzieci i ludzi z którymi są związane. Władzę sprawuje ojciec (pater familias) - dobry żołnierz, obywatel, gospodarz, opiekun.
Ideał rodziny: Wierne małżeństw z licznym potomstwem. Społeczeństwo patriarchalne - dominacja mężczyzn. Kobieta kieruje domem w zastępstwie ojca. Duże znaczenie kobiet w życiu społecznym. Wzorzec kobiety: Kamatrona (patriotyczna, surowa, wymagająca, etyki, zna prawa).
Dzieciństwo: Do 7 roku życia pod opieką matki, potem dziewczynki uczą się zajmować gospodarstwem z matką, a chłopcy przechodził pod opiekę ojca. Pod jego okiem chłopiec uczył się czytać, poznawać bohaterów narodowych, towarzyszył ojcu w sprawach gospodarczych, politycznych. Wychowanie fizyczne. 16 lat - chłopiec dostaje togę - ubranie dorosłego - zaczynał dorosłe życie. Resztę czasu spędzał albo w obozie wojskowym, albo na zgromadzeniach w senacie i zarządzać majątkiem.
Wychowanie Rzymskie bardziej rodzinne, religijne - pobożność, niż Greckie. Ideał w republice Rzymskiej: wódz, wojownik, dobry mówca, ambitny, mądry, uczciwy, dążący do bogactwa, sławny, ojciec licznej rodziny. Musi odgrywać jakąś rolę w państwie.
Kult państwa. Państwo samo w sobie wartością.
Grecy uważali Rzymian za dzikusów, Rzymianie byli silniejsi, podbili państwa hellenistyczne (Grecję podbili już w 146 r. p.n.e.). Kulturowo to Grecja podbiła Rzym. Cały świat opanowała kultura Grecka. Wykształcony Grek uczy się najpierw Greckiego, potem łaciny.
II wiek p.n.e. następuje przyswojenie kultury Greckiej przez Rzymian.
ALE:
1.Paideia podzielona zostaje na dwa okresy:
- Educatio - nauka - oddaje się Grekom.
- wychowanie - pozostawia się rodzinie.
Inny charakter ma wychowanie sportowe:
- charakter tylko wojskowy, bez rywalizacji. Tylko militarne.
- Wych. muzyczne: są do tego specjaliści.
Gimnastyka jako zabieg higieniczny.
Kształcenie elementarne w szkołach prowadzonych przez literatów. Kształcenie i dziewcząt i chłopców biednych. Bogaci zatrudniali nauczycieli.
III w. p.n.e. pierwsze szkoły elementarne, średnie, retoryki, przeważnie greckojęzyczne. Teksty analizowane tam - Greckie. Rzymianie nie wytworzyli jeszcze literatury. Pierwszą był "Odyseja". Mało różni się od szkoły hellenistycznej:
1. Szk. elementarna (7-11)
Pamięciowo, czytanie pisanie. Wprowadzenie nagród, współzawodnictwo.
2. Gramatykalna szk. (12-15)
Elita. Gramatyka (łac. i Grecka). Objaśnienie poetów, ćwiczenia stylistyczne. Nie istniała interpunkcja!
3. Retoryczna szk.
Retor naucza tego samego czego uczy sofista. Uczy się tu siedmiu nauk (sztuk wyzwolonych). Nie służy do zarobkowania. Gracy tego nienawidzili.
SZTUKI WYZWOLONE:
3 najważniejsze.
dialektyka
retoryka
gramatyka
Arytmetyka
Geometria
Astronomia
Muzyka
W całości z tego kanonu Rzymianie przyjęli tylko gramatykę i retorykę. Duży nacisk na kształcenie językowe.
Kierunek retoryczny dominuje przez całe średniowiecze. Istniała wtedy dyskusja jakimi cechami powinien określać się idealny mówca. Retor powinien być filozofem. Isokrates połączył te dwa stanowiska i podbudową moralną powinien się cechować. Przedstawiciele tego kierunku.
MAREK JULIUSZ CYCERON (106-46 p.n.e.) - de oratore (do mówcy).
Marek Terencjusz Warron (mniej więcej ten sam okres życia), autor podręcznika o siedmiu sztukach wyzwolonych, przyczynił się do stworzenia podstaw teorii wymowy. Dzieło jego przedstawia również ideał wychowawczy.
-pochodzenie
Warron to arystokrata
Najsłynniejszym rektorem rzymskim był Kwintylian (35-95 n.e.) Jest autorem "Kształcenia Mówcy". Rekapituluje wszystko, co się do tej pory wydarzyło w pedagogice. Celem wychowania jest kształcenie na mówcę. Kwintylian jest za kształceniem zbiorowym. Kształcenie dzieli na:
1./ gramatyczne - Młody człowiek umie czytać, pisać, uczy się poetyki, gramatyki, interpretuje poezję
2./ retoryczne - czyli encyklopedyczne, technika wypowiedzi (techne), studiowanie, wzory przemówień, własna praktyka. Duża rola nauczyciela, musi umieć wpajać zasady moralne, być w stałym kontakcie z podopiecznymi. Duże znaczenie pedagogiczne ma dzieło Kwintyliana.
Rozwój szkolnictwa rzymskiego -
- stało się ważnym elementem konsolidacji społeczeństwa.
-miało przygotować sprawnych żołnierzy, urzędników.
-duże nadzieje w szkołach średnich.
Cesarz zarządził, że niektóre miasta miały utrzymywać samodzielnie nauczycieli i wychowawców.