Wykład 4

e-BIZNES - REGUŁY I STRATEGIE GOSPODARKI INTERNETOWEJ

Problematyka wykładu:

1. Wyjaśnienie pojęć: E-economy - E-business - E- commerce

2. Społeczeństwo informacyjne a nowa gospodarka

• Fakty w pigułce, definicje i główne wyznaczniki

• Wizje i programy społeczeństwa informacyjnego

• Wskaźniki statystyczne

Możliwości wykorzystania Internetu i technologii informatycznych w biznesie

Uwarunkowania, kategorie i bariery rozwoju handlu elektronicznego

1) Wyjaśnienie pojęć:

E-gospodarka (E-economy) - E-biznes (E-business) - E-handel (E-commerce)

,,E-gospodarka'' - zwana inaczej ,,gospodarką cyfrową'' (digital economy), ,,cyberekonomią'' lub ,,nową gospodarką'' w przeciwieństwie do tradycyjnej (,,starej'') - wirtualna arena, na której:

• prowadzona jest działalność

• przeprowadzane są transakcje

• dochodzi do tworzenia i wymiany wartości

• dojrzewają bezpośrednie kontakty pomiędzy jej uczestnikami

Procesy te mogą być powiązane z podobnymi działaniami zachodzącymi na tradycyjnym rynku, mimo że są od nich niezależne

(A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, E-biznes. Strategie sukcesu w gospodarce internetowej, Wydawnictwo K. E. Liber s.c., Warszawa 2001, s. XVIII)

,,E-biznes'' (electronic business) - termin wprowadzony w 1995 r. przez IBM - model prowadzenia biznesu online z wykorzystaniem systemów informatycznych i technologii internetowych obejmujący m.in.:

• wymianę informacji między producentami, dystrybutorami i odbiorcami produktów i usług

• zawieranie kontraktów

• przesyłanie dokumentów

• prowadzenie telekonferencji

• pozyskiwanie nowych kontraktów

• wyszukiwanie informacji (wywiad biznesowy)

Wspomaganie procesów biznesowych umożliwiają rozwiązania:

• B2B - Business to Business - np. giełdy internetowe, portale korporacyjne

• B2C - Business to Consumer - np. wirtualne sklepy, interaktywne katalogi oferowane na stronach WWW

• użytkowane często w połączeniu z systemami CRM - Consumer Relation Management - aplikacje usprawniające pracę wewnątrz przedsiębiorstwa

• i SCM - Supply Chain Management - aplikacje realizujące zarządzanie łańcuchem dostaw

W zależności od strategii firmy informatyczne systemy ebiznesowe mogą posiadać charakter otwarty (nieograniczona dostępność za pośrednictwem Internetu) lub zamknięty (ekstranety - dostępne dla wybranej grupy posiadającej upoważnienie w postaci hasła)

E-business nie powinien być mylony z e-commerce, który ogranicza się do promocji i sprzedaży artykułów w sieci

(http://www.ws-webstyle.com - Netopedia: Encyclopedia of Internet and New Technologies)

,,E-handel'' (E-commerce) - szczególny rodzaj przedsięwzięć w zakresie e-biznesu skupiający się wokół pojedynczych transakcji wykorzystujących sieć jako medium wymiany, obejmujący relacje między przedsiębiorstwami (B2B), jak i pomiędzy przedsiębiorstwem i konsumentem (B2C)

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Handlu (WTO)

e-commerce - to produkcja, reklama, sprzedaż i dystrybucja produktów poprzez sieci teleinformatyczne

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) proponuje, aby w skład tego pojęcia zaliczyć wyraźnie oddzielone od siebie:

• transakcje elektroniczne - ,,sprzedaż bądź zakup towarów lub usług, niezależnie od tego, czy odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi, rządami i innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami, prowadzona za pośrednictwem sieci komputerowych''

• transakcje internetowe - podobnie, jak wyżej - prowadzone za pośrednictwem sieci Intrnet

(Źródło: http://www.oecd.org)

Należy zaznaczyć, że nawet nowoczesny ,,internetowy'' e-commerce nie ogranicza się tylko do Internetu

Wykorzystywane w tym procesie są także:

• EDI - Electronic Data Interchange - Elektroniczne Wymiana Danych (Dokumentów)

• Telewizja kablowa i satelitarna (t-commerce)

• Telefonia (m-commerce)

• Karty elektroniczne

• Intranet i Ekstranet

(Źródło: http://www.businesstown.com - The Definition of E-Commerce)

Tabela: Tradycyjny i internetowy handel elektroniczny - cechy charakterystyczne

(z książki: e-Commerce)

(Źródło: http://www.e-bm.pl - ,,e-Businessman'' 01.10.2000)

2) Społeczeństwo informacyjne a nowa gospodarka

2.1. Fakty w pigułce, definicje i główne wyznaczniki

W latach 60-tych XX w. po raz pierwszy pojawiło się pojęcie społeczeństwa informacyjnego

Użył go japoński badacz i ekonomista Tadeo Umesao

Opisał on ewolucyjną teorię społeczeństwa na przykładzie społeczeństwa japońskiego, w którym o standardach gospodarki zaczęły decydować informacja i technologia

Na początku lat 70-tych Daniel Bell pisał o społeczeństwie postindustrialnym - zwracając uwagę na nowy typ usług związanych z informacją

W 1980 Y. Masuda opublikował w Japonii książkę Information Society

W 1979 r. we Francji S. Nora i A. Minc piszą o informatyzacji społeczeństwa

Ostatnie dekady XX w. to ożywiona dyskusja nad tym, jak dalece następujące po sobie generacje technologii teleinformatycznych wpływają na społeczeństwa najbardziej zaawansowanych gospodarczo i technologicznie rejonów świata

(Źródło: F. Webster, Theories of Information Society, Routledge, London 1995)

Zanim upowszechnił się termin ,,społeczeństwo informacyjne'' - proponowano określenia:

• ,,cybernetyczne''

• ,,cyfrowe''

• ,,multimedialne''

• ,,społeczeństwo wiedzy'' (P. Drucker)

• ,,era informacji trzeciej fali'' (A. Toffler)

• ,,społeczeństwo telematyczne'' (J. Martin)

• ,,społeczeństwo nadmiaru informacji'' (M. Marien)

Ewolucja technologii informatyczno-komunikacyjnych doprowadziła do powstania i zastosowania technologii, które bez wątpienia zmieniają system komunikowania społecznego i jego struktury, transformują procesy gospodarcze, polityczne i społeczne.

Rozwój technologiczny przełomu XX i XXI w. przyniósł nową jakość, jaką jest sieć informacyjno-telekomunikacyjna.

To właśnie sieci stały się najistotniejszymi narzędziami technologicznymi współczesnych społeczeństw, w których gromadzenie, przetwarzanie, transmisja i dystrybucja informacji jest fundamentalnym źródłem produktywności i władzy.

Mannuel Castells wysunął tezę:

Logikę sieci przejmują struktury społeczne, gospodarcze, sfera publiczna i kultura - dlatego nazwał współczesne społeczeństwa informacyjne społeczeństwami sieci

(M. Castells, The Rise of the Network Society, Blackwell, Oxford 1996)

Społeczeństwo informacyjne można traktować jako konglomerat wzajemnych związków pomiędzy:

• technikami i technologiami informacyjnymi

• przemianami struktur gospodarczych w mikro- i makroskali

• polityką poszczególnych państw i organizacji międzynarodowych

• celami różnych grup interesów, od producentów IT, poprzez nowo powstałe społeczności wirtualne, aż do społeczności lokalnych i grup broniących się przed dokonującymi się zmianami

Rysunek: Główne siły kształtujące społeczeństwo informacyjne

(Źródło: M. Goliński, Społeczeństwo informacyjne - problemy definicyjne i problemy pomiaru, [w:] Polskie doświadczenia w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego. Dylematy cywilizacyjno-kulturowe. Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków 2001, wersja elektroniczna: http://www.agh.edu.pl/agh/dep/WNSS/konferencja/doc/Goliński.doc.

Główne wyznaczniki społeczeństwa informacyjnego:

• Traktowanie informacji jako dobra ekonomicznego, podstawowego zasobu i podstawowej kategorii ekonomicznej

• Upowszechniony dostęp do technologii informacyjnej, tworzącej obecnie różne kanały dystrybucji

• Swobodną cyrkulację różnych kategorii informacji w społeczeństwie i nowe formy demokratyzacji - demokratyczny dostęp do informacji

• Ok. 50% zatrudnionych w sektorze informacyjnym

• Ok. 50% udziału sektora informacyjnego w PKB - jest to sektor dominujący w gospodarce

• Warunkowanie przez sektor informacyjny sprawnego funkcjonowania innych sektorów i działów gospodarki

• Specjalny status nauki i edukacji

(D. Dziuba, ,,Przyjazne dla użytkownika'' społeczeństwo informacyjne, [w:] A. Szewczyk (red.), Problemy społeczeństwa globalnej informacji, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000, s. 38)

2.2. Programy budowy społeczeństwa informacyjnego

A. Projekt Unii Europejskiej - Europejska droga do społeczeństwa informacyjnego

(A European Way for the Information Society, Information Society Forum Report, Brussels 2000)

W czasie szczytu w Goeteborgu w czerwcu 2001 r. wytyczono cel:

Osiągnięcie przez Wspólnotę w 2010 r. pozycji najbardziej konkurencyjnego gospodarczo regionu świata, w związku z czym Unia Europejska opracowując projekt tworzenia i rozwoju społeczeństwa informacyjnego bierze pod uwagę:

• strategię przeobrażania gospodarki - wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych i sieci dla zwiększenia konkurencyjności gospodarki, przy założeniu polityki równowagi między wzrostem gospodarczym a wartościami społecznymi i ekologicznymi

• działania mające zapewnić powszechny dostęp do podstawowych usług informatyczno-komunikacyjnych

• ochronę prywatności

• tworzenie nowych zawodów i miejsc pracy

• wykorzystanie nowych mediów dla demokracji i przeciwdziałania procesom wykluczenia społecznego

Zaprezentowanie europejskiej wizji społeczeństwa informacyjnego zostało poprzedzone polityką deregulacji, demonopolizacji i prywatyzacji sektorów informacyjnych i komunikacyjnych.

Deregulacja oznaczała kres monopoli komunikacyjnych, umiędzynaradawianie przepływów informacji i przesunięcie aktywności społeczeństw w kierunku rynku, który stał się najważniejszym mechanizmem nowego typu regulacji.

Kluczowym dokumentem określającym politykę Wspólnoty w dziedzinie budowania społeczeństwa informacyjnego był tzw. Raport Bangemanna, który został przedstawiony Radzie Europy w czerwcu 1994 r.:

Europe and the Global Information Society: Recommendations to the European Council

i stanowiący jego integralną część europejski plan działania:

Europe's Way to the Information Society: An Action Plan

Raport jednoznacznie wskazywał, że rozwój społeczeństwa informacyjnego niesie za sobą gruntowne przeobrażenia społeczne i gospodarcze.

W marcu 2000 r. podczas szczytu Unii Europejskiej w Lizbonie, kraje czlonkowskie przyjęły nową inicjatywę

eEurope - Information Society for All

Sformułowano trzy główne cele strategiczne:

• Wyposażenie wszystkich obywateli Europy w domu, szkole i pracy oraz administracji w cyfrowe technologie online

• Kreowanie kultury informatycznej wśród Europejczyków i kultury przedsiębiorczości wspomaganej systemami finansowania rozwoju nowych idei

• Wzmacnianie procesów kohezji społecznej, budowanie wiarygodności handlu elektronicznego i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu

(Źródło: http://cyberbadacz.republika.pl i http://www.e-europestandards.org)

B. Amerykańska koncepcja - National Information Infrastructure (NII) - została przedstawiona w 1993 r. przez administrację B. Clintona

Główne założenia i postulaty:

• Budowa narodowej struktury sieci informacyjnych (infostrad)

• Powszechny, komercyjny dostęp do technologii

Wizja społeczeństwa informacyjnego jest powiązana z narodzinami nowej cywilizacji, zwanej - cybercywilizacją, w której dyfuzja cyfrowych technologii i sieci otwiera wirtualne przestrzenie poprzecinane dostępnymi informacyjnymi autostradami (Information Superhighways)

(Źródlo: http://www.ibiblio.org/nii/toc.html)

C. Rząd Polski - na wniosek Sejmu R.P. w sprawie budowania podstaw społeczeństwa informacyjnego - przyjął w końcu listopada 2000 r. dokument programowy:

Cele i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce - przygotowany przez Komitet Badań Naukowych we współpracy z Ministerstwem Łączności

We wrześciu 2001 r. rząd przyjął dokument:

EPolska - Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006

Zakłada on osiągnięcie następujących celów:

• przygotowanie społeczeństwa polskiego do szybkich przemian technologicznych, społecznych i gospodarczych

• wprowadzenie nowych i dostosowanie istniejących regulacji prawnych do wymagań szybkiego postępu technologicznego oraz dostosowanie gospodarki narodowej do wymagań globalnej gospodarki elektronicznej

• stworzenie warunków dla trwałego i zrównoważonego rozwoju

• wzrost innowacyjności gospodarki w celu poprawy jej konkurencyjności

• zapewnienie wsparcia dla gospodarki elektronicznej

(Źródło: http://www.kbn.gov.pl)

2.3. Społeczeństwo informacyjne - wskaźniki statystyczne

Ramka: Segmentacja użytkowników Internetu na świecie

(Źródło: http://www.marketing.mckinsey.com/solutions/McK-E-Consumer.pdf. - Badania firm Media Metrix i McKinsey)

Tabela 1: Liczba użytkowników Internetu w różnych krajach świata - dane CIA

(Źródło: http://www.cia.gov - The World Factbook - Rank Order - Internet Users)

T:abela 2: Internet Usage Statistics - The Big Picture

Tabela 3: Internet Usage in the European Union

Tabela 4: Internet Usage in Europe

Tabela 5: Internet Usage and Population in Asia

Tabela 6: Internet Usage Stats for the Americas: Północna i Południowa

Tabela 7: Middle East Internet Usage and Population Statistics

Tabela 8: Internet Usage Statistics for Africa

Tabela 9: Top 22 Countries With The Highest Internet Penetration Rate

Tabela 10: Top 20 Countries With The Highest Number of Internet Users

Tabela 11: Top 20 Countries With The Highest Internet DSL Broadband Subscribers - 2004 Q3

Tabela 12: Top Ten Countries With The Highest Population

(Źródło: http://www.internetworldstats.com)

Tabela 12: E-Readiness: Macro Indices

(Źródło: http://www.sba.luc.edu)

Rysunek 1: Building The Advanced Information Society

(Źródło: http://www.idc.com - Program Fact Sheets)

Wykres 1: Top 10 ISI Nations

(Źródło: http://www.idc.com)

Information and Communication Technology (ICT) Development Indices

Tabela 1: Theoretical Framework for Measuring ICT Development

Tabela 2: Construction of the ICT Development Indices

Tabela 3: 2001 Index of ICT Diffusion by Ranking

(Źródło: http://unpan1.un.org - UNCTAD: Information and Communication Technology (ICT) Development Indices - World Summit on Information Society, Geneva 2003)

The Technology Achievement Index - A New Measure of Countries' Ability to Participate in the Networked Age

Tabela 1: TAI - Dimension - Indicator - Source

Tabela 2: Technology Achievement Index

(Źródło: http://hdr.undp.org)

The Networked Readiness Index: Measuring the Preparedness of Nations for the Networked World - Wyniki analizy przeprowadzonej przez Information Technologies Group, Center for International Development at Harvard University

Tabela 1: Networked Readiness Index 2001-2002

Figure 1: The Structure of the Networked Readiness Index

(Źródło: http://www.cid.harvard.edu - Information Technologies Group, Center for International Development at Harvard University)

Table 2: Networked Readiness Index Component Indexes

Table 3: Enabling Factors Subindexes

Tu zamieścić zestawienie - na końcu, s. 17-18: Definitions of the Networked Readiness Index, Component Indexes, Subindexes and Micro-indexes

(Źródło: http://www.cid.harvard.edu)

The Networked Readiness of Nations - Wyniki analizy przeprowadzonej przez Światowe Forum Gospodarcze

Figure 1: The Networked Readiness Index Framework 2001-2002

Figure 2: The IAP (Information Age Partnership) Framework

Figure 4: The Networked Readiness Index Framework 2002-2003

Table 3: The Networked Readiness Index (2002-2003)

Table 4: The Networked Readiness Index Component Indexes (2002-2003)

Tu zamieścić: Definitions of the Networked Readiness Index, Component Indexes and Subindexes

(Źródło: http://www.weforum.org - The Networked Readiness of Nations)

3. Możliwości wykorzystania Internetu i technologii informatycznych w biznesie

Z powstaniem Internetu wiążą się narodziny prawdziwego rynku elektronicznego

Rynek elektroniczny (emarketplace) - witryna B2B łącząca nabywców z dostawcami - środowisko dostarczające wygodnych narzędzi do prezentacji ofert, ich wyszukiwania oraz wspomagające podejmowanie decyzji przez udostępnienie niezbędnych informacji

(Źródło: http://www.ws-webstyle.com - Netopedia - Encyclopedia of Internet and New Technologies)

Podstawowe cechy rynku elektronicznego:

• wszechobecność - dostępność przez całą dobę dla każdego użytkownika (potencjalnego klienta) znajdującego się w dowolnym miejscu na świecie, a mającego możliwość skorzystania z sieci telekomunikacyjnej

• łatwość dostępu do onformacji

• niski koszt transakcji

(Źródło: J. Wielki, Elektroniczny marketing poprzez Internet, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 2000, s. 56)

Rysunek: Internet jako kreator nowej przestrzeni rynkowej

(Źródło: J. Brózda, Internetowa przestrzeń rynkowa, ,,Internet'' 2001, nr 4, s. 20)

Tabela: Czynniki sukcesu w tradycyjnej i nowej gospodarce

(Źródło: A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, E-biznes. Strategie sukcesu w gospodarce internetowej, wyd. cyt., s. xv)

Dwa modele biznesowe, z których korzystają organizacje prowadzące różne formy aktywności gospodarczej za pośrednictwem Internetu:

• model informacyjny - wiąże się przede wszystkim z przekazywaniem na własnych stronach WWW informacji na temat działalności firmy i oferowanych przez nią produktów i usług

• model transakcyjny (komercyjny) - preferują głównie firmy, które prowadzą działalność biznesową wyłącznie w Internecie (najczęściej jest to handel elektroniczny)

Fazy, jakie przechodzą przedsiębiorstwa w procesie przystosowywania się do otoczenia wirtualnego:

• Faza ,,broszurowa'' - na początku przedsiębiorstwa wykorzystują Internet jako komputerową tablicę ogłoszeń, zamieszczając tam broszury, spisy telefonów pracowników i czasem bardziej istotne dokumenty (np. katalogi produktów, cenniki). Internet jest wówczas jednostronnym mechanizmem informacyjnym

• Interaktywność - w tej fazie firmy nawiązują kontakt z klientami, pracownikami, itd., umożliwiając im zadawanie pytań, stawianie wymagań, określanie wartości, jakiej oczekują

• Ułatwianie przeprowadzenia transakcji - organizacje zaczynają wykorzystywać Sieć do procesów zorientowanych na dokonywanie transakcji (sprzedaż produktów, pozyskiwanie dostaw)

• Relacje bezpośrednie (one-to-one relationship) - Internet staje się podstawą interaktywności z pojedynczymi klientami - polityka cenowa staje się bardziej elastyczna, dyktowana przez pojedynczych klientów, często na zasadzie przetargu

• Organizacje działające w czasie rzeczywistym - zdolność do planowania, zarządzania i agregowania nabywców i sprzedawców na wirtualnej arenie. Firmy rozumieją potrzeby swoich klientów i odpowiadają na nie, dostarczając oczekiwanych wartości w czasie rzeczywistym

• Grupy wspólnych zainteresowań (Communities of Interests - COINs) - Internet pomaga organizacjom stwarzać środowiska interesu (treść, społeczność i handel) łączących różnych partnerów w łańcuchu tworzenia wartości

(Źródło: A. Hartman, J. Sifonis, J. Kador, E-biznes. Strategie sukcesu w gospodarce internetowej, wyd. cyt., s. xix-xx)

Możliwości wykorzystania technologii informatycznych w biznesie, czyli w dziedzinach, w których:

• produkt składa się z informacji (np. edukacja, rozrywka)

• podstawowy produkt czy usługa nie jest samą informacją, ale gdzie może powstać dla klienta dodatkowa wartość dzięki wkomponowaniu w produkt lub uslugę technologii informatycznej (np. skomputeryzowane systemy kontroli i ostrzegania w samochodach, w usługach finansowych)

• przetwarzanie informacji obejmuje proces produkcyjny (może dotyczyć produktów lub usług)

• operacja informatyczna obejmuje nadzór nad osiągnięciami i realizacją zadań organizacji (systemy zarządzania informatycznego)

• można zastosować technologie informatyczne do generowania innowacji produktowych lub usług

(Źródło: Ph. Sadler, Zarządzanie w społeczeństwie postindustrialnym, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1997, s. 122-136)

4. Uwarunkowania, kategorie i bariery rozwoju handlu elektronicznego

4.1. Uwarunkowania rozwoju handlu elektronicznego

Korzenie handlu elektronicznego sięgają lat 60-tych, kiedy to wprowadzono do użytku sieci komputerowe umożliwiające przesyłanie środków pieniężnych pomiędzy przedsiębiorstwami i bankami

Rozwój e-commerce można podzielić na kilka etapów:

1. Etap ,,przedinternetowego'' e-commerce - faza pierwotnego (tradycyjnego) handlu elektronicznego - lata 70 i 80:

• wykorzystywanie EDI (Electronic Data Interchange) - Elektroniczna Wymiana Danych (Dokumentów) - przesyłanie dokumentów elektronicznych pomiędzy przedsiębiorstwami (np. faktur, rachunków zamówień)

• wykorzystywanie sieci VAN (Value Added Network)

• wykorzystywanie poczty elektronicznej

2. Etap ,,internetowego'' e-commerce - lata 90-te:

• faza niedojrzałego e-commerce - prezentacja oferty katalogowej

• faza interaktywnych powiązań i budowy społeczeństwa rynkowego

• faza wspólnego rynku

W pierwszej połowie lat 90-tych Sieć stała się prawdziwą siłą napędową rozwoju handlu elektronicznego.

Prekursorzy komercyjnego jej wykorzystania:

Cisco Systems, Federal Express, Dell Computers

Dzięki powszechności, stosunkowo małym kosztom i innym korzystnym cechom Internetu, po raz pierwszy w historii w połowie lat 90-tych, rozwiązania tego rodzaju stały się dostępne finansowo także dla małych i średnich przedsiębiorstw

Gwałtowny rozwój handlu elektronicznego wynika z kilku zalet, jakie posiada sieć internetowa:

• możliwość indywidualizacji przekazu - przejście od modelu komunikacji one to many na one to one

• interaktywność - wpływająca m.in. na lepsze zapamiętywanie prezentowanych treści

• elastyczność - możliwość błyskawicznego zamieszczania informacji na stronach oraz stosunkowo niskie koszty budowy i przebudowy serwisów

• dostępność

• możliwość ulepszenia oferowanych usług - poprzez wyczerpującą prezentację wszystkich opcji oferty, skrócenie czasu płatności (dzięki kartom kredytowym) i czasu realizacji zamówienia, a także zamieszczanie na stronach wyczerpującej pomocy

• oszczędność kosztów - funkcjonowania i wyposażenia biur, dokonywania rezerwacji, obniżenie liczby personelu sprzedaży i kosztów szkoleń, skrócenie kanałów dystrybucji

• istnienie możliwości wyboru rozwiązań dopasowanych do potrzeb konkretnej firmy

• wzrost bezpieczeństwa transakcji

• procesy globalizacyjne i liberalizacja handlu

(Źródło: B. Gregor, M. Stawiszyński, e-Commerce, wyd. cyt., s. 81-82)

4.2. Kategorie handlu elektronicznego

Rysunek: Kategorie e-commerce

(Źródło: B. Gregor, M. Stawiszyński, e-Commerce, wyd. cyt., s. 82)

Wyróżnia się następujące kategorie e-commerce:

• B2B (business to business) - stronami transakcji są firmy

• B2C (business to consumer) - po jednej stronie mamy firmę, a po drugiej konsumenta

• C2B (consumer to business) - polega na wystawieniu przez klientów swoich ofert zakupu w odpowiednim serwisie i odpowiadaniu na nie producentów

• C2C (consumer to consumer) - w skład tej kategorii wchodzą np. aukcje spotykane m.in. w polskich portalach horyzontalnych (posiadają je np. Wirtualna Polska, Onet, Hoga), czy serwisy ogłoszeniowe (np. w Onecie, Wirtualnej Polsce). Na rynku spotykają się indywidualni klienci (konsumenci), a transakcje mają charakter bazarowo-aukcyjny. Pionierem tej formy handlu jest eBay.com

• B2A (business to administration) - model ten umożliwia np. składanie ofert w przetargach rządowych czy elektroniczną komunikację z administracją rządową

• C2A (consumer to administration) - model ten pozwala np. na płacenie podatków przez Internet

Innym określeniem sprzedaży w Internecie produktów konsumentom jest

e-tailing (e-retailing) - czyli elektroniczna sprzedaż detaliczna

Wśród przedsiębiorstw handlu detalicznego działających w Sieci można wyróżnić:

• detalistów ,,czystej gry'' - firmy prowadzące sprzedaż wyłącznie za pośrednictwem Internetu

• detalistów ,,wielokanałowych'' - którzy równolegle ze sprzedażą przez Internet prowadzą tradycyjny handel sklepowy, telefoniczny lub sprzedaż wysyłkową przy zastosowaniu katalogów

Detaliści ,,czystej gry'' dominują w handlu elektronicznym w Stanach Zjednoczonych: np. Peapod, Priceline, Streamline

W europejskim handlu detalicznym największą rolę odgrywają duże sieci tradycyjnego handlu detalicznego, będące operatorami hipermarketów.

Stopniowo przekształcają się one w cybermarkety - wielkie sklepy elektroniczne

(Źródło: S. Patton, The ABCs of B2C, ,,CIO'' - http://www.cio.com/ec/edit/b2cabc.html)

4.3. Bariery rozwoju handlu elektronicznego na przykładzie Polski

Rysunek: Bariery rozwoju handlu elektronicznego w Polsce

(Źródło: Prospekt emisyjny Hoga.PL S.A., 2001, s. 97)

Kluczowe znaczenie mają obawy związane z brakiem zabezpieczeń stosowanych rozwiązań i słabością infrastruktury telekomunikacyjnej

---