34.Stan wojny i pokoju

Sejm w im RP decyduje o stanie wojny i pokoju. Tylko w wyjątkowych sytuacjach decyduje prezydent i tylko wówczas gdy sejm nie może zebrać się na posiedzenie. Decyzje o wojnie można podjąć

-gdy jest zbrojna agresja na RP

-gdy zobowiązanie o wypowiedzeniu wojny wynika z umów międzynarodowych;

W przypadku stanu wojny prezydent na wniosek MON powołuje dowódcę sił zbrojnych.

35.Charakterysytka urzędu Prezydenta RP

Funkcje:

1.Reprezentacyjna art126 ust1

2.Arbitrażowa

3.Wykonawcza.

Ad1 Prezydent RP jest najwyższym przedstawicielem RP .Klasyczny parlamentarno-gabinetowy system rządów.

Ad2 Prezydent sprawuje władze neutralną, powinien być apolityczny tzn nie powinien reprezentować żadnej partii politycznej. Sprawuje władze neutralną. Ingeruje gdy jest zagrożona ciągłość władzy państwowej, suwerenność państwa, przestrzeganie konstytucji, nienaruszalność i niepodzielność terytorium.

Ad3 Może wydawać rozporządzenie wykonawcze, ma wpływ na politykę zagraniczną i obronną państwa. Prezydent jest tym co inicjuje proces powoływania rządu i uczestniczy w rekonstrukcji rządu.

36 Kompetencje prezydenta w relacji z władzą suwerena i ustrojodawcy.

Prezydent zarządza referendum za zgodą senatu- kompetencja własna

-prawo inicjatywy ustrojodawczej (prawo wniesienia projektu ustawy o zmianie konstytucji.)

37 Kompetencje prezydenta w relacji z władzą ustawodawczą.

Zarządzenie wyborów parlamentarnych (kompetencja własna) w drodze ostanowienia najpóźniej 90 dni przed zakończeniem kadencji senatu i sejmu i wyznacza wybory na dzień wolny od pracy, przypadający na 30 dzień przed upływem końca kadencji. W przypadku skrócenia kadencji sejmu i senatu prezydent zarządza wybory w ciągu 45 dni od skrócenia.

-Zwołanie pierwszego posiedzenia sejmu i senatu (kompetencja własna, wynikająca z konstytucji) 30 dni od dnia wyborów, 25 dni od skrócenia, i wyborów.

-wybranie marszałka seniora

-prawo inicjatywy ustawodawczej (ma cechy kompetencji władczej)

-prawo veta zawieszającego (kompetencja własna i władcza)

-wniosek od TK w trybie represyjnym- po wejściu w życie i przed- tj kontroli prewencyjnej.

-prawo skrócenia kadencji sejmu i senatu (kompetencja własna nie władcza- w przypadkach ściśle określonych)

38.Kompetencje prezydenta w relacji z władzą wykonawczą.

-desygnuje i powołuje prezesa rady ministrów (kompetencja własna, nie władcza)

-powoływanie ministrów na wniosek prezesa rady ministrów i za jego kontrasygnatą

-przyjmowanie dymisji rady ministrów i członków rady ministrów

-wydawanie rozporządzeń wykonawczych i zarządzeń (własne nie związane kontrasygnatą, nie władcze.

39.Kompetencje prezydenta w relacji z władzą sądowniczą

-powołuje sędziów (własna, ale na wniosek KRS)

-powołuje swojego przedstawiciela w KRS

-Powołuje prezesa i wiceprezesa NSA, pierwszego prezesa SN, prezesów SN (kompetencje własne ale związane stanowiskiem zgromadzeń ogólnych sędziów tych sądów i Trybunałów)

-prawo łaski (wyroki wydane przez TK nie podlegają)

40.Uprawnienia prezydenta w stanach nadzwyczajnych

-Zapewnia ciągłość władzy,

-wydaje rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wojennego i wyjątkowego na wniosek rady ministrów.

Niema do tego tezy ale było na wykładzie:

Kompetencje prezydenta w zakresie sił zbrojnych i obrony narodowej.

-prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych

-mianuje szefa sztabu generalnego i dowódców sił zbrojnych (kontrasygnata prezesa rady ministrów)

-powołuje przewódce sił zbrojnych (własna na wniosek prezesa rady ministrów)

- nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe

- na wniosek prezesa rady ministrów zarządza powszechną lub częściową mobilizację do obrony terytorium.

Prezydent nadaje obywatelstwo, odznaczenia, przyjmuje zrzeczenie obywatelstwa.

41.Udział Prezydenta w procesie stanowienia prawa

Występuje z inicjatywą ustawodawczą. Może wetować ustawy, podpisać, rozpisać referendum.

42.Kadencja Prezydenta art. 128 ,130

Wybierany w wyborach powszechnych i tajnych, bezwzględną większością głosów. Wybory zarządza marszałek sejmu w drodze postanowienia najwcześniej na 8, najpóźniej na 7 miesięcy przed końcem kadencji i wyznacza ich date na dzień wolny między 100, a 75 dniem przed upływem kadencji. W przypadku opróżnienia urzędu marszałek zarządza wybory w ciągu 15 dniu od dnia opróżnienia urzędu i wyznacza date w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia. Kandydata zgłasza komitet wyborczy kandydata- tworzy go 15 obywateli posiadających czynne Rawo wyborcze, potrzeba 1000 głosów poparcia do utworzenia komitetu. On jest tworzony najpóźniej w 50dniu przed wyborami, zgłaszanie kandydatów w ciągu 40 dni, wymaga poparcia 100 tys obywateli. Rejestracji dokonuje PKW. Kandydatem może być osoba która posiada prawa wyborcze do sejmu i co najmniej w dniu wyborów kończy 35 rok życia.

Wybrany prezydent elekt obejmuje urząd w ostatnim dniu urzędowania prezydenta, składa przysięgę przed zgromadzeniem narodowym. W przypadku wyborów przedterminowych urząd obejmuje w ciągu 7 dni od dnia uznania wyborów przez SN- a on stwierdza ważność wyborów w ciągu 30 dni od ogłoszonych wyników przez PKW

43.Opróżnienie urzędu Prezydenta art131

1 Śmierć prezydenta

2 rezygnacji prezydenta

3 stwierdzenia nieważności wyborów bądź innej przyczyny nieobjęci urzędu po wyborze

4 stwierdzenia przez zgromadzenie narodowe większością 2/3 głosów ustawowej liczby członków trwałej niezdolności do sprawowania urzędu zw na stan zdrowia

5 w przypadku złożenia prezydenta z urzędu orzeczeniem TS.

Tymczasowe obowiązki wykonuje marszałek sejmu. Prezydenta przed TS stawia zgromadzenie narodowe powoduje to zawieszenie urzędu prezydenta. Prezydent za przestępstwo karne może być sądzony tylko przed TS.

Tymczasowa niezdolność prezydenta do sprawowania urzędu: wypadek, zachorowanie. Prezydent decyduje o tym czy jest w stanie czy nie wykonywać urząd. Jeśli nie może sam powiadomić marszałka sejmu to ten składa wniosek do TS i ten daje mu (marszałkowi) obowiązki do wykonywania urzędu.

44Przejściowa niemożność sprawowania urzędu przez Prezydenta art131

45Odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna Prezydenta

46 Kontrasygnata i prerogatywy

Prerogatywy- to uprawnienia własne wyliczone w art. 144 ust 3

Kontrasygnata- to podpis prezesa rady ministrów pod kompetencją prezydenta.

V. Prawo wyborcze

Wychodzi od demokracji (wolność zrzeszania się też) Od prawa wyborczego zależy jaki wpływ ma władza na społeczeństwo.

Prawo wyborcze to całokształt norm prawnych regulujących tryby wyboru organów przedstawicielskich. W ścisłym znaczeniu to uprawnienia ogółu obywateli do udziału w wyborach organów przedstawicielskich.

Funkcje prawa wyborczego:

-wybór stabilnej większości rządzącej i tej funkcji podporządkowane są najważniejsze przepisy prawa wyborczego (ustalane progi wyborcze jak >5% to nie wchodzą do sejmu) (progi procentowe opisane są w kodeksie wyborczym)

-funkcja programowa- polega na opowiedzeniu się ogółu obywateli po stronie jednego zz alternatywnych proponowanych społecznych programów politycznych ( ta funkcja ma mniejsze znaczenie)

47 Zasady powszechności i równości wyborów

Powszechność wyborów tzn że wyboru dokonuje cały naród, uprawnienia ogółu obywateli do udziału w wyborach- czynne i bierne prawo wyborów.

Czynne oznacza możliwość głosowania posiadają wszyscy obywatele powyżej 18 r. ż z wyjątkiem tych co są ubezwłasnowolnieni całkowicie lub częściowo, pozbawieni praw publicznych orzeczeniem sądu , pozbawieni praw wyborczych orzeczeniem TK.

Rejestr wyborców prowadzi gmina jako zadanie zlecone na bieżąco. W tym rejestrze są osoby stale zamieszkałe posiadające obywatelstwo i 18 r. ż Stałe zamieszkanie to zamiar przebywania na terenie gminy z zamiarem stałego przebywania. Na podstawie rejestru wyborców gmina przygotowuje spis wyborców najpóźniej 14 dni przed wyborami ( co najmniej na 5dni zgłaszamy się z wnioskiem o dopisanie)

(5 dni przed wyborami idziemy do swojej listy wyborców i prosimy o zaświadczenie i można głosować gdzie się chce)

( między jedną i drugą turą wyborów można dopisywać wyborców)

Równość- polega na tym, że wszyscy wyborcy mają taką samą ilość głosów, siła głosu każdego wyborcy jest taka sama.

48 Zasady bezpośredniości wyborów i tajności głosowania

Bezpośredniość obowiązuje we wszystkich wyborach ( i parlament i Europa, głosowanie na kandydatów)co do zasady oddajemy swój głos bez przedstawicieli tylko osobiście.

Przez pełnomocnika głosuje osoba która ma znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności albo powyżej 75 r. ż . Głosowanie korespondencyjne najpóżniej 21 dni przed wyborami wójt przesyła osobie pakiet wyborczy który jest oddawany w dniu wyborów. Na 10 dni przed wyborami można ustanowić pełnomocnika. Nie może ona być członkiem obwodowej komisji wyborczej. Jeżeli wniosek o pełnomocnictwo ma braki formalne to wójt w 3 dni wzywa tę osobę, osoba ma 3 dni na stawienie się i usuniecie braków formalnych. Jeśli urzędnik/ gmina nie dopełni obowiązku np. wezwania to pełnomocnictwo i tak jest ważne.

Tajność głosowania- to prawo obywatela do oddania głosu w sposób nieskrępowany, anonimowy i to jest obowiązek komisji wyborczej do zapewnienia obywatelowi warunków do oddania głosu w sposób nieskrępowany i anonimowy.

49 Istota wyborów większościowych i proporcjonalnych

Do sejmu- proporcjonalnie

Do senatu- większościowo

Istota wyborów proporcjonalnych polega na tym, że głos oddany przez wyborcę w pierwszej kolejności liczony jest jako głos oddany na listę, proporcjonalnie do liczby głosów oddanych na listę przydzielana są mandaty poselskie.

Większościowa mandat otrzymują Ci kandydaci co otrzymali największą liczbę głosów bez względu na jakiej liście się znajdują.

50 Państwowa Komisja Wyborcza

Jest stałym organem wyborczym. Skład: po 3 sędziów z TK i SN i naczelnego SA (razem 9) są powołani rzez prezydenta i wskazywani przez prezesów. Zadania: przestrzeganie prawa wyborczego, przygotowanie i nadzór nad referendum, rejestracja kandydatów na prezydenta RP, powoływanie go.

51 Okręgowe Komisje Wyborcze

Każdy okręg wyborczy ma swoją siedzibę. W tych okręgach komisja powołuje siedziby. Skład 7-11 sędziów w tym z urzędu komisarz wyborczy, Sędziów wskazuje minister sprawiedliwości. Zadania: rejestracja list kandydatów na posłów i senatorów okręgów, najpóźniej w 45 dniu przed wyborami, ustalenie wyników wyborów z okręgów, czuwanie nad przestrzeganiem prawa przez obwodowe komisje, podział mandatów poselskich pomiędzy poszczególne listy.

52 Obwodowe Komisje Wyborcze

Zgłaszanie kandydatów najpóźniej w 21 dniu przed wyborami , przez wójta. Członkowie komisji 6-8 wybierani spośród urzedników gminy. Kandydatów zgłasza pełnomocnik w liczbie 1 kandydat na 1 obwodową komisje. Jeśli kandydatów jest więcej niż komisji skład wybierany jest w drodze głosowania. Zadania: przeprowadzenie głosowania, ustalenie wyników głosowania, przekazanie wyników.

53 Zarządzanie wyborów parlamentarnych

54 Zarządzanie wyborów prezydenckich

55 Zgłaszanie i rejestracja list kandydatów na posłów i senatorów

Listy kandydatów mogą być zgłoszone wyłącznie przez komitety wyborcze. Komitet tworzony jest najpóżniej 50 dni przed wyborami. Komitet wyborczy mogą tworzyć partie lub obywatele (15 obywateli posiadających czynne prawo wyborcze). Funkcje komitetu wyborczego i przypisanie partii politycznej pełni organ upoważniony do reprezentowania tej partii na zewnątrz. Komitet wyborczy/zarząd ustanawia swojego pełnomocnika, jego zadanie to zgłaszanie list okręgowych kandydatów na posłów i senatorów. Jest tyle nazwisk ile jest mandatów, a max 2 razy tyle. Do zarejestrowania listy potrzeba 5 tys podpisów oparcia mieszkańców okręgu.

Senatorów- okręg może zgłosić 1 kandydata przy podpisach 2 tys mieszkańców.

56 Zgłaszanie i rejestracja kandydatów na Prezydenta RP

57 Kampania wyborcza

Rozpoczyna się z dniem postanowienia prezydenta o wyborach i kończy się 24 godz przed dniem wyborów to tzw cisza wyborcza.

58 Ważność wyborów parlamentarnych i protesty wyborcze

59 Ważność wyborów prezydenckich i protesty wyborcze

Protesty wyborcze

Można wnosić do SN dotyczą całego kraju lub okręgu. W terminie 7 dni od dnia wyborów i może go wnieść każdy co był umieszczony w spisie wyborców w dniu wyborów.

SN stwierdza ważność w 90 dni od dnia wyborów wcześniej rozpatrując protest.

Niema do tego tezy ale było na wykładzie:

Parytety- co najmniej 30% miejsc muszą mieć kobiety na listach wyborczych i 30% miejsc mężczyźni.

VI Rada ministrów

To naczelny organ władzy wykonawczej art. 146 ma funkcje:

-rządzenia czyli prowadzenia polityki wewnętrznej i zagranicznej RP

-kieruje całością administracji rządowej, zapewnia wykonywanie ustaw

- prawodawcza funkcja polega na stanowieniu prawa szczególnie rozporządzeń ustawodawczych.

60.Skład rady ministrów

Prezes i ministrowie. Liczba ministrów jest uzależniona od uchwały rady ministrów. Ustawy o działach administracji- ministrowie wykonują ich przepisy.

Mogą być powołani wice prezesi rady ministrów i wice ministrów i prezesów mogą być jednocześnie premierem. Premier może być też ministrem.

Mogą też być ministrowie bez teki czyli osoby powołane przez prezesów rady ministrów- oni nie wydają rozporządzeń. Prezes rady ministrów może powołać tymczasowo ministrów (np. do zwalczania powodzi)

61. Prezes rady ministrów

To zwierzchnik służbowy wszystkich ministrów. Jest faktycznym szefem premiera jako członka rady ministrów można odwołać w konstruktywnym wotum nieufności rozwiązaniem rady ministrów.

62. Tryb powoływania rady ministrów art. 154 i 155

1 podstawowy

2 alternatywny

3 zwykłą, a nie bezwzględną większością.

63. Odpowiedzialność rady ministrów

Polityczna i konstytucyjna

Polityczna jest rozbieżność linii politycznej większości sejmowej i całej rady ministrów bądź członka rady ministrów. Może być solidarna bądź indywidualna. Solidarna- większość ustawowej liczby głosów (231) udziela konstruktywnego wotum nieufności samej radzie ministrów. Konstruktywność- we wniosku o wotum nieufności polega na tym, że we wniosku wskazuje się z imienia i nazwiska nowego kandydata. Składa go 46 posłów. Skutkiem konstruktywnego jest to że w jednym głosowaniu zmusza się do dymisji rade ministrów i powołuje się nowego prezesa Rady ministrów który to z kolei wnioskuje do prezydenta o powołanie rady ministrów.

Klasyczne wotum nieufności polega na wotum wobec jednego konkretnego ministra na wniosek 69 posłów. Udzielenie powoduje dymisje. Ponownie można próbować po 3 mies jeśli za pierwszym razem się nie uda.

64. Odpowiedzialność konstytucyjna

Ma postać indywidualną ma charakter odpowiedzialności prawno- karnej. Ministrowie mogą być pociągani do niej za delikt konstytucyjny (- naruszenie konstytucji lub ustaw nie noszące znamion przestępstwa karnego) lub przestępstwo wz z zajmowanym stanowiskiem, ministrowie stawiani są przed TS tą uchwałe podejmuje sejm w obecności 2/3 ustawowej liczby posłów na wniosek prezydenta lub 115 posłów.

65.Rada gabinetowa

To rada ministrów zwoływana przez prezydenta i obradująca pod jego przewodnictwem nie posiadająca kompetencji rady ministrów.

66.Instytucja wotum zaufania art. 154 i 155

Prezes rady ministrów może wystąpić z ponownym wotum dla rady. Nieudzielanie skutkuje rozwiązaniem rady.

67. Dymisja rady ministrów

1/ na pierwszym posiedzeniu jest dymisja starego rządu

2/ gdy otrzyma konstytutywne wotum nieufności

3/ gdy nie otrzyma wotum zaufania

4/ kiedy rezygnuje.

5

---