SPRAWOZDANIA FINANSOWE FIRMY

1. Dla kogo są sporządzane i w jakim celu?

1. akcjonariusze (udziałowcy - właściciele)

2. kredytodawcy (banki)

3. menedżerowie

2. Podstawowe sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa

1. bilans

2. rachunek zysków i strat

3. sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

3. Bilans

Stanowi zestawienie majątku firmy oraz źródeł jego finansowania na określony dzień. Zawarte w nim informacje mówią o „kondycji” firmy.

AKTYWA:	PASYWA:
Majątek trwały	Kapitały własne
Majątek obrotowy	Zobowiązania (kapitały obce)

1. Aktywa

Aktywa to środki będące w posiadaniu przedsiębiorstwa, które zostaną przetworzone w inne aktywa lub wykorzystane do wytworzenia dochodu w przyszłości. Mogą one mieć charakter majątku trwałego lub obrotowego.

Majątek trwały przedsiębiorstwa to środki, które pozostają w przedsiębiorstwie dłużej niż rok (mówimy, że ich cykl obrotowy - cykl przetwarzania - trwa dłużej od roku).

Majątek obrotowy, (środki obrotowe, aktywa bieżące) to środki pozostające w przedsiębiorstwie do jednego roku

Po stronie aktywów, składniki majątku uszeregowane są według rosnącej płynności, tzn. łatwości z jaką mogą one zostać zamienione na gotówkę. Jako pierwsze podaje się składniki majątku trwałego. Należą o nich:

• rzeczowe składniki majątku trwałego (majątek fizyczny), czyli grunty, budowle, maszyny, urządzenia, środki transportu itp.

• wartości niematerialne i prawne - np. wartość firmy, nabyte prawa majątkowe, patenty, licencje, umowy najmu)

• finansowe składniki majątku trwałego, czyli np. udziały w innych firmach, akcje innych przedsiębiorstw, udzielone pożyczki długoterminowe

Do majątku obrotowego zalicza się natomiast:

• zapasy - czyli wartość materiałów i surowców w magazynie, wartość produkcji w toku, wartość zapasów wyrobów gotowych i wartość zaliczek zapłaconych na poczet przyszłych dostaw

• należności - czyli wartość zadłużenia klientów wobec przedsiębiorstwa a także inne kwoty należne przedsiębiorstwu z tytułu różnych rozrachunków (np. nadpłaconych składek, czy podatków) i roszczenia dochodzone w drodze sądowej

• środki pieniężne - czyli gotówka w kasie i na rachunku bankowym, wartość weksli, czeków itp.

• krótkoterminowe papiery wartościowe zakupione w celu ich odsprzedaży (np. weksle skarbowe)

1. Pasywa

Pasywa przedsiębiorstwa podają źródła funduszy, z których zakupiono majątek firmy. Istnieją tylko dwie możliwości finansowania: pieniądze własne lub pieniądze obce. Wartość własnych funduszy zaangażowanych w firmie określa pozycja - kapitały własne łączna wartość funduszy obcych wykorzystanych do zakupu aktywów określana jest jako „zobowiązania”. Zobowiązania dzielą się na :

• długoterminowe, których spłata wymagana jest w okresie dłuższym od roku

• krótkoterminowe (bieżące), które należy spłacić w ciągu roku od dnia sporządzenia bilansu.

Kapitały własne oraz zobowiązania długoterminowe pozostają w przedsiębiorstwie przez dłuższy czas i dlatego łącznie nazywają się kapitałem stałym

Pasywa uszeregowane są w bilansie według rosnącego stopnia pilności ich spłaty. Jako pierwsze podaje się kapitały własne, jako ostatnie - zobowiązania krótkoterminowe.

Kapitały własne również dzielą się na kilka kategorii:

• kapitały pierwotne (podstawowe) powstające z wkładów właścicieli, np. kapitał akcyjny, kapitał udziałowy (zakładowy)

• kapitał zapasowy oraz kapitały rezerwowe (o różnych nazwach) tworzone w spółkach akcyjnych oraz spółkach z o.o. na mocy obowiązujących przepisów

• zakumulowany zysk zatrzymany w przedsiębiorstwie - suma zatrzymanych w przedsiębiorstwie części zysku netto (nie wypłaconych w postaci dywidendy właścicielom) oraz zysk za aktualny rok rozliczeniowy

AKTYWA:		PASYWA:
Majątek trwały		Kapitały własne
	majątek rzeczowy		kapitał akcyjny
	wartości niematerialne		kapitał zapasowy
	majątek finansowy		zysk zatrzymany
Majątek obrotowy		Zobowiązania
	zapasy			długoterminowe
	należności			krótkoterminowe
	gotówka

AKTYWA =PASYWA

4. Rachunek zysków i strat

Przedstawia wyniki osiągnięte przez przedsiębiorstwo w okresie rozliczeniowym (w okresie pomiędzy sporządzeniem dwóch kolejnych bilansów). Rachunek zysków i strat (poprzednio rachunek wyników) zestawia przychody z kosztami poniesionymi do ich wytworzenia. Poniższy schemat przedstawia układ rachunku zysków i strat (wyników) stosowany w krajach zachodnich

Przychody ze sprzedaży netto
-	koszty wytworzenia wyrobów sprzedanych
	=	zysk brutto (ze sprzedaży)
-	koszty sprzedaży
-	koszty ogólne zarządu
-	amortyzacja
	=	zysk operacyjny
+	wynik na pozostałej działalności
	=	zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem (EBIT)
-	odsetki od pożyczek i kredytów
	=	zysk do opodatkowania
-	podatek dochodowy
	=	zysk netto

Polski układ rachunku zysków i strat różni się od zachodniego przede wszystkim sposobem uwzględnienia amortyzacji. W polskiej rachunkowości amortyzacja dzieli się na bezpośrednio związaną z procesem produkcyjnym i na nie związaną z nim bezpośrednio. Amortyzacja bezpośrednia powiększa koszt wytworzenia produktów sprzedanych, a więc odejmowana jest od przychodów już przy obliczaniu zysku brutto ze sprzedaży. W krajach zachodnich, cała amortyzacja zaliczana jest do kosztów ogólnych, odejmowanych od zysku brutto ze sprzedaży (gross profit) przy obliczaniu zysku operacyjnego. Ponadto wynik na pozostałej działalności (operacyjnej), nie związanej bezpośrednio z podstawową działalnością przedsiębiorstwa, bądź nie mającej charakteru regularnego, zalicza się do zysku operacyjnego. W związku z tym, polski układ rachunku zysków i strat ( w wariancie kalkulacyjnym) przedstawia się następująco:

Przychody ze sprzedaży netto w tym: sprzedaż towarów i materiałów sprzedaż produktów
-	wartość sprzedanych towarów i materiałów oraz koszt wytworzenia sprzedanych produktów (w tym amortyzacja bezpośrednia)
	=	zysk/strata brutto (ze sprzedaży)
-	koszty sprzedaży
-	koszty ogólne zarządu
+	wynik na pozostałej działalności operacyjnej
	=	zysk/strata na działalności operacyjnej
+	wynik na działalności finansowej
	=	zysk/strata brutto na działalności gospodarczej)
+	wynik nadzwyczajny
	=	zysk do opodatkowania (zysk brutto)
-	podatek dochodowy
	=	zysk netto

5. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

Zysk netto oblicza się zestawiając przychody i koszty poniesione do ich uzyskania w poszczególnych okresach rozliczeniowych (lata, miesiące). Uzyskanie przychodu rejestrowane jest w momencie realizacji sprzedaży (w chwili wystawienia faktury) i nie oznacza, że gotówka wpłynęła na konto firmy. Podobnie, koszt dostawy jest księgowany w chwili przyjęcia materiałów (surowców) do magazynu, niezależnie od tego, kiedy nastąpi zapłata gotówkowa. Firma kwalifikuje, jako koszty transakcje, które nie są związane z przepływem gotówki - takim kosztem jest amortyzacja. Amortyzacja jest sposobem przypisania części wydatku poniesionego w chwili zakupu środka trwałego do kolejnych okresów, w których przy pomocy tego składnika majątku (np. maszyny) tworzony jest przychód (następuje sprzedaż produktów wytworzonych przy pomocy tej maszyny).

Dla firmy bardzo istotną informacją jest stan środków pieniężnych oraz zmiana tego stanu, która nastąpiła w okresie rozliczeniowym. Ważne jest również, by wiedzieć jakie przyczyny spowodowały wzrost lub spadek stanu środków pieniężnych. W tym właśnie celu sporządza się sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych , czyli cash flow.

1. Jak z zysku netto otrzymać cash flow (przepływ gotówki)?

• należy do zysku netto dodać wszystkie koszty, które nie spowodowały wypływu pieniądza

• należy też odjąć wszystkie przychody, którym nie towarzyszył przypływ gotówki

• należy anulować wpływ transakcji, które nie powodują przepływu środków pieniężnych

1. Uzyskiwanie cash flow metodą pośrednią (z zysku netto)- działalność operacyjna

ZYSK NETTO

+ pomniejszenie środków obrotowych (z wyjątkiem gotówki)

+ powiększenie zobowiązań bieżących

+ amortyzacja

- powiększenie środków obrotowych (z wyjątkiem gotówki)

- pomniejszenie zobowiązań bieżących

= CASH FLOW OPERACYJNY

2. Uwzględnienie działalności finansowej i inwestycyjnej

CASH FLOW OPERACYJNY

+ pomniejszenie wartości środków trwałych DZIAŁALNOŚĆ

- powiększenie wartości środków trwałych INWESTYCYJNA

- spłata kredytu

+ zaciągnięcie kredytu DZIAŁALNOŚĆ

+ powiększenie kapitału udziałowego FINANSOWA

- wypłata dywidendy

+ zmiana innych pozycji bilansowych

= CASH FLOW (PRZEPŁYW GOTÓWKI) NETTO

FIRMA ZOFII

ćwiczenie

Pierwszego dnia października Zofia rozpoczęła działalność gospodarczą przez wpłacenie 100 tys. złotych na konto firmy w banku. W tym samym dniu zakupiła urządzenia o 10 letnim okresie użytkowania dla firmy na sumę 240 tys. złotych, płacąc 40 tys. i biorąc kredyt na 200 tys. Oprocentowanie tego kredytu wynosi 24% w skali roku, a odsetki należy płacić bankowi pierwszego dnia każdego miesiąca. Pierwszy termin płatności odsetek przypada 1 listopada. Zofia wynajęła pomieszczenie sklepowe za 10 tys. zł miesięcznie i zapłaciła od razu czynsz za dwa miesiące z góry. Zakupiła towar płacąc 30 tys. zł dziś i 40 tys. później w październiku. Pozostałe 80 tys. zł zapłaci w listopadzie. W październiku sprzedała towar za 170 tys. zł. Klienci zapłacili 80 tys. zł i zapłacą pozostałe 90 tys. zł w listopadzie. Zapłaciła pracownikom 30 tys. zł w październiku i winna im była dodatkowe 8 tys., które zapłaci w listopadzie. Zapłaciła 10 tys. zł za telefon i 6 tys. zł za energię elektryczną. Oba te rachunki to należność za październik. Niesprzedany towar w sklepie na koniec miesiąca miał wartość 45 tys. (według cen zakupu).

FIRMA ANDRZEJA I

Pierwszego lipca Andrzej rozpoczął działalność gospodarczą przez złożenie 50 tys. zł na koncie firmy. W tym samym dniu wziął kredyt na 100 tys. zł. Oprocentowanie kredytu wynosi 24% (2% miesięcznie), a odsetki należy zapłacić kredytodawcy pierwszego dnia następnego miesiąca. Pierwsza spłata odsetek wypada pierwszego sierpnia. Andrzej wynajął pomieszczenie sklepowe za 8 tys. zł miesięcznie i zapłacił za trzy miesiące. Zakupił towar na sumę 120 tys. zł i zapłacił gotówką 80 tys. zł . Resztę zapłaci w sierpniu. W lipcu sprzedał połowę towaru za 100 tys. zł., klienci zapłacili mu 30 tys. zł, a pozostałe 70 tys. zapłacą w sierpniu. Andrzej płaci pracownikom łącznie po 5 tys. zł tygodniowo. W lipcu pracownicy przepracowali 4 tygodnie, lecz Andrzej zapłacił w lipcu tylko 15 tys. zł. Resztę wypłaci pracownikom na początku sierpnia. Ponadto Andrzej otrzymał fakturę od firmy przewozowej za dostawę towaru sprzedanego w lipcu. Należne 7 tys. Andrzej zapłaci w sierpniu.

FIRMA ANDRZEJA II

Pierwszego sierpnia Andrzej zapłacił odsetki od kredytu za lipiec. 7 sierpnia zapłacił pracownikom zaległe wynagrodzenie za ostatni tydzień lipca i bieżące - za pierwszy tydzień sierpnia (razem 10 ml). Wynagrodzenie za pozostałe 3 tygodnie sierpnia zapłaci w pierwszym tygodniu września. Kupił towar za 80 tys. i zapłacił 40 tys. gotówką. Sprzedał towar o wartości 90 tys. za 150 tys.. Klienci zapłacili gotówką 70 tys. oraz uregulowali należność za lipiec (70 tys. - w gotówce). Andrzej zapłacił dostawcom za towar dostarczony w lipcu - 40 tys., a firmie transportowej - 7 tys.. W pierwszym tygodniu września zapłaci następujące sierpniowe rachunki:

• pracownikom 15 tys. (za 3 tygodnie sierpnia)

• firmie transportowej 7 tys.

• bankowi 2 tys.

Na koniec sierpnia Andrzej zaksięgował zużycie wcześniejszej przedpłaty czynszu w wysokości 8 tys..

13

---