Zestaw 4

Odtrutki stosowane w zatruciach związkami fosforoorganicznymi:

Przywrócenie aktywności zablokowanej acetylocholinoesterazy jest możliwe po samoistnym oddysocjowaniu trucizny z kompleksu z enzymem, co następuje bardzo powoli. Można też wymusić uwolnienie enzymu przez zastosowaniem odtrutek. Odtrutkami w zatruciu organofosforanami są oksymy np. obidoksym, azoksym i pralidoksym. Oksymy należą do grupy odtrutek zwanej reaktywatorami.

W leczeniu zatruć pomocne jest podawanie atropiny, która jako antagonista acetylocholiny łagodzi objawy.

Opisz interakcje kinetyczne toksyn

INTERAKCJE W FAZIE KINETYCZNEJ:

Substancje wzajemnie oddziaływają na procesy kinetyczne: wchłanianie, transport, biotransformację, wydalanie. - Wchłanianie: → przez skórę - rozpuszczalniki organiczne zwiększają np. toksyczność ostrą podskórną insektycydów fosforoorganicznych i chloroorganicznych; detergenty oraz substancje keratolityczne (kwas salicylowy, boraks, siarka) zwiększają wchłanianie rozpuszczalników organicznych. → przewód pokarmowy - wchłanianie substancji toksycznej może być zwiększone lub zmniejszone w zależności od rodzaju i czasu spożycia pokarmu. Przykłady: kadm lub ołów zmniejszają wchłanianie cynku, miedzi, żelaza i wapnia. → sole wapnia, żelaza i magnezu zmniejszają wchłanianie tetracykin. → węgiel aktywny zmniejsza wchłanianie salicylanów, barbituranów, alkaloidów, arszeniku. → alkohol etylowy nasila wchłanianie insektycydów polichlorowanych i fosforoorganicznych, tetrachlorku węgla, aniliny. - Transport: Do interakcji na etapie transport może dochodzic w przypadku:

→ substancji które wymagaja tego samego nosnika np. zmiany toksyczności obserwowano w przypadku wapnia, żelaza i cynku. → współzawodnictwa lekow owiązanie z bialkami osocza np. kwas acetylosalicylowy konkurując z pochodnymi sulfynylomocznika podwyzsza stezenie jego wolnej frakcji we krwi (u chorych na cukrzyce dochodzi do silnej hipoglikemii); pochodne kwasu acetylosalicylowego wypierają z polaczen z bialkami pochodne kumaryny i indandionu (leki zmniejszające krzepliwość krwi)→ skaza krwotoczna. - Biotransformacja: Istotną role w biotransformacji ksenobiotykow odgrywaja układy enzymatyczne. Ich hamowanie lub indukcja powoduje zmiany w metabolizmie, co może prowadzic do zwiekszenia lub zmniejszenia toksyczności. Przykłady: → zastosowanie etanolu w zatruciu Metanolem. → ditiokarbaminiany lub disulfiram (antabus) hamując dehydrogenaze alkoholowa u osob spożywających etanol powoduja objawy charakterystyczne dla nagromadzenia duzych stezen aldehydu octowego.

Postępowanie w podaniu substancji żrących drogą doustną

Leczenie: natychmiast podać do wypicia mleko z jajkami, przy zatruciu kwasami z dodatkiem magnezji palonej. Nie wolno stosować środka neutralizującego - wodorowęglanu sodu (sody oczyszczonej), ze względu na niebezpieczeństwo rozdęcia żołądka uwalnianym tlenkiem węgla(IV) i możliwość perforacji.W zatruciu zasadami zamiast mleka i jaj można podać 1-2% roztwór kwasu octowego. Płukanie bardzo ostrożne (małymi porcjami) można wykonać do 15-30 min po zażyciu substancji żrących (!). Nie wolno prowokować wymiotów.W celu złagodzenia bólów przełyku podaje się łyżeczką 1% roztwór Polocainum. Miejsce uszkodzenia skóry zmyć wodą, następnie przy kwasach 2-5% roztworem wodorowęglanu sodowego, przy ługach 1-2% roztworem kwasu octowego.

Objawy zatrucia muchomorem czerwonym

MUCHOMOR SROMOTNIKOWI- subs. toks.: falotoksyny, amonitotoksyny; Objawy:utajenie ok.12h,nudności,wymioty,bóle brzucha, biegunka, pragnienie, bladnięcie powłok,zimno w stopy, sinica, osłabienie, spadekRR, śpiączka wątrobowa; LECZENIE:płukanie żołądka,tetrachlorek węgla, tioacetamid(zobojętnie niewchłoniętych resztek), penicylina krystaliczna,sulfadimetoksyna,hemodializa,intensywna terapia zachowawcza

Substancje nefrotoksyczne i opisz jedną z nich

Antybiotyki- aminoglikozydu, cefalosporyny, środki znieczulające, kontrastujące, leki immunosupresyjne - metotreksat, cis-platyna itp., rozpuszczalniki - glikol etylenowy, trichloroetylen, czterochlorekwęgla, toluen, nafta, benzen, metale ciężkie - arsen, bizmut, kadm, rtęć, chrom, ołów,, insekcydy, herbicydy, muchomor sromotnikowi, jady węży, toksyny bakteryjne,

Nefrotoksyny endogenne - mioglobina, hemoglobina, methemoglobina, kwas moczowy

TETRACHLOREK WĘGLA Bezbarwna niepalna ciecz o charakterystycz słodkim smaku srodek odtłuszczający, jako rozpuszcz do żywic tłusz i lak.

Wchłanianie: z dr oddech, przez skóre, bł sluz, w postaci ciekłej z p. pok. Magazynowany w szpiku kost, tk nerwowej i bl elementarnej. Metabol w org-głownie w form niezmien, mała część biotransformowana do b. aktyw rodników, dział hepatotox. B wolno wydala się z org, głównie przez płuca, sladowe il-mocz i kał, kumuluje w tk tłuszcz b wolno przen do krwi.

Mech dział tox: nerkot na OUN, hepatotoksycznie, powst wol rod->spadek synt białek.i zaham aktyw mikros syst utleniania. Wolne rod reagują z nienasyc lipid bł kom tworząc nadtlenki lipidów-uszkadzając ich strukt.i funkcje. *Zatrucie ostre: 1) z natychmiast obj narkotycznymi i drażniącymi. 2) zatr późne( 12-36h) w objawami podraż bł sluz i oczu, dróg oddech, p pokarm, bolesnego nap mięśni. 3) późne(2-8dni) skaza krwotoczna, tox uszkodz nerek, skąpomocz, krwiomocz, wzr RR, mocznica. *Przy zatruci doustnym: uszkodz wątr, biegunka wymioty, zółt, uszkodz nerek, ból głowy, oszołomienie, napady szału, zadyczszka, sinica, obrzęk zapal płuc.

Zatr przewl: wielokrotne wdych par, nawet w małych stężeniach. - złe samopoczucie, znużenie, bóle zaw głowy, drżenia mięsn, częstomocz, spadek m ciała, niedokrwistość, zaburz czynn serca, ze strony pokarm: N, W, B, wzrost ASPAT ALAT LDL, *białkomocz, krwinkomocz, wałeczki, kom nabł nerk *Dział odległe: stłuszcze wątroby, marskość, przewl zap nerek.

Metody oceny: kalorymetr, chromat gaz, przepł autoanaliz w podczerń

Zestaw 5

Odtrutka swoista w zatruciu metanolem i mechanizm działania

Powinowactwo do metanolu (do formaldehydu i kwasu mrowkowego) przez etanol (powinowactwo do dehydrogenazy alkoholowej - etanol 9 razy szybciej jest utleniany niż metnol

Wskazania do prowokowania wymiotów w ostrych zatruciach

Prowokowanie wymiotów: 1. wskazania: krótki czas od spożycia substancji (największa skuteczność do 1h po spożyciu), spożycie dużej ilości subs. tok. 2. p/wskazania: zab. świad., oddech., krąż; zab. odruchu kaszlowego i połykania, zatrucia subs. żrącymi (kwasy, zasady), oleistymi (litofilne rozp. org.)i pieniącymi się (detergenty), zatrucia środkami powodującymi drgawki (strychnina), gdy nie znana jest przyczyna zatrucia

Działanie teratogenne ksenobiotyków

Teratogennne działanie trucizn Teratologia zajmuje sie badaniem i ocena zaburzen strukturalnych i czynnos-ciowych, powstajacych w dowolnych etapach przed zaplodnieniem i po zaplodnieniu, w rozwoju embrionalnym i plodowym, az do wczesnego okresu dojrzewania pourodzeniowego.

Czynniki chemiczne stanowia obecnie najpowazniejsza przyczynę zagrozenia teratogennego. W wielu przypadkach udowodniono bezposredni zwiazek przyczynowy między narazaniem chemicznym (ekspozycja przemyslowa, dzialanie niepozadane lekow, chemikaliow rolniczych) a zdolnoscia do reprodukcji i wadami rozwojowymi potomstwa.

Zwiazki chemiczne moga w wieloraki sposób naruszac prawidlowy przebieg procesów reprodukcji i rozwoju:

Bezposrednie uszkodzenie męskich i zeńskich komórek rozrodczych, powodujace bezplodnosc lub dziedziczne uposledzenie rozwoju plodow i potomstwa. Taki wpływ maja przede wszystkim zwiazki o jednoczesnym dzialaniu mutagennym.

Indukcja zaburzen metabolicznych w organizmie matki, powodujaca np. zmiane homeostazy wewnatrzmacicznej i dozywiania zarodka.

Zaburzenia okresu embriogenezy i organogenezy.

Bezposrednie dzialanie toksyczne na plod. Wiaze się z tym zdolnosc do przenikania wewnatrzustrojowego teratogenow i przenikania przez lozysko.

Wpływ na przebieg porodu, dzialanie poronne.

Wczesne dzialanie na rozwoj potomstwa przez laktacj^ i karmienie.

Pozne dzialanie na potomstwo zwiazkow glownie wykazujacych zdolnosc kumulacji materialnej lub funkcjonalnej w organizmie.

Skutkiem wymienionych dzialań moze być: uposledzenie lub smierc komorek rozrodczych, smierc wewnatrzmaciczna zarodka lub plodu, nieprawidlowosci rozwojowe, np. zaburzenia kostnienia, uposledzenia psychiczne i neurologiczne, niedobory enzymatyczne. Dzialanie teratogenne jest w istotny sposob zalezne od okresu narazenia i dawki zwiazku teratogennego.

Rozwijajacy się organizm ulega szybkim zlozonym przemianom, które zachodza w stosunkowo waskim przedziale czasu. Podatnosc na dzialanie chemiczne rozni sie zasadniczo w poszczegolnych stadiach rozwoju—od okresu zaplodnienia przez stan embrionalny, okres plodowy do okoloporodowego. Znajomosc tego zagad-nienia jest niezb^dna zarowno do oceny zagrozenia, np. stosowanie lekow w okresie ciazy, jak i doswiadczalnej oceny dzialania teratogennego. Na przyklad znany zwiazek rakotworczy — etylenonitrozomocznik — podany w okresie plodowym wywoluje nowotwory u noworodkow szczura. Wprowadzony wczes-niej, w okresie organogenezy, dziala embriotoksycznie i powoduje powstawanie wad rozwojowych.

Dzialanie teratogenne wykazuje wyrazna zaleznosc w uktadzie dawka-dzialanie.

Teratogeny chemiczne moga dzialac ogolnie, powodujac wszystkie znane zaburzenia, lub systemowo, wylacznie w jednym okresie rozwoju, lub w obrębie tylko jednego narzadu. Istotny wplyw na mechanizm dzialania teratogenów chemicznych maja szeroko pojęte procesy metaboliczne, jakim ulegaja one w organizmie matki i plodu. Okres ciazy oraz niepelny rozwoj mechanizmow detoksykacyjnych plodu wprowadza znaczace roznice w procesach metabolicznych.

Mechanizmy molekularne i tkankowe teratogenezy chemicznej są zlozone i nie w pelni wyjasnione. Prowadzone w tym zakresie badania zmierzaja do wyjasnienia, w jaki sposob rozne rodzaje zwiazkow chemicznych zmieniaja lub moga zmienic naturalne procesy podziahi komorek i roznicowania tkanek, powodujac wady przed- i pourodzeniowe. Uzyskane dotychczas dane pozwalaja wyroznic 4 grupy zwiazkow teratogennych w zaleznosci od mechanizmu ich dzialania:

dzialajace cytotoksycznie, np. zwiazki alkilujace i przeciwnowotworowe,

dzialajace wybiorczo na roznicowanie tkanek, np. talidomid,

dzialajace nieswoiscie, np. chloramfenikol i tiamfenikol,

powodujące zaburzenia w homeostazie organizmu matki i plodu, np. bl^kit trypanu, hydroksylomocznik.

Ostre zatrucie ołowiem - diagnostyka

*Objawy: 1.zatrucie ostre- (bardzo rzadko) w warukach przemysłowych lub po zażyciu Pb. 2.zatrucie przewlekłe- ołowica. *Pb przenika przez barierę krew-mózg, daje objawy encefaloatii ołowiczej. Są to zaburzenia w kojarzeniu, myśleniu logicznym, niskie IQ, niespokojny sen, moczenie nocne- objawy szczególnie wyraźne u dzieci. *W zatruciu przewlekłym występują: -mikrokrwotoki, -pękanie naczyń włosowatych, -zaburzenia neurosekrecji, -przerost gleju, -wygładzenie bruzd w mózgu u psów, -porażenie nerwów obwodowych, -nieorganiczne zw. Pb działają na układ krwiotwórczy i nerkę *Losy w organizmie: *Pb hamuje syntezę hemu, -żelazo nie może być wbudowane w pierścień, -obniża się poziom glutationu i wit.C, -hamowanie ATP-azy błonowej erytrocytu, -skrócenie czasu życia erytrocytów o 20%. *Wpływ Pb na nerkę: -rozwija się nefropatia ołowicza, -wydala się z moczem, -następuje glikozuria, aminoacyduria, fosfaturia, -uszkodzenie odcinków proksymalnych kanalików nerkowych, -torbiele w miedniczkach nerkowych. Oznaczanie: -stężenie kwasu delta aminolewulinowego w moczu, -nakrapianie zasadochłonne erytrocytów (fragmenty DNA są pocięte pod wpływem Pb i wybarwiają się w sposób zasadochłonny) Działanie odległe: mutageny, nie działa karcynogennie.

Gazy drażniące - przykłady i objawy ostrego zatrucia

Do zatrucia gazami drażniącymi (dymy, gazy, mgły, pyły) dochodzi w wyniku wdychania trujących substancji chemicznych zawartych w powietrzu, występujących w przemyśle (np. amoniak, HCl), rolnictwie (tlenki azotu) i gospodarstwach domowych (chlor w środkach czystości). Do zatrucia może dojść również podczas prac rolnych podczas stosowania środków owadobójczych. Mechanizm działania uszkadzającego zależy od rodzaju substancji (zwłaszcza od rozpuszczalności w wodzie i w tłuszczach), dawki i czasu ekspozycji.

• Substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie (amoniak, formaldehyd): osadzają się na powierzchniach błon śluzowych wywołując miejscowe objawy podrażnienia, niekiedy oparzenia chemicznego.

• Substancje średnio rozpuszczalne w wodzie (np. SO2): powodują podrażnienie błony śluzowej i skurcz oskrzeli.

• Substancje łatwo rozpuszczalne w tłuszczach (np. tlenki azotu): uszkodzenie tkanki płucnej z toksycznym obrzękiem płuc.

Objawy

Objawy zatrucia gazami drażniącymi to najczęściej:

• ból głowy,

• wymioty, nudności,

• pieczenie za mostkiem,

• kaszel z podrażnienia,

• duszność

• objawy specyficzne dla określonych substancji

---