Folia 1

Pojęcie międzynarodowej integracji gospodarczej

1. Wytworzenie się, na podstawie wykształconej jednolitej struktury ekonomicznej, pewnego organizmu gospodarczego obejmującego grupę krajów. Organizm ten - ze względu na wysoki stopień wewnętrznych powiązań ekonomicznych i osiągniętą w wyniku tego wewnętrzną spoistość ekonomiczną - wyodrębnia się w widoczny sposób z całokształtu gospodarki światowej;

2. Międzynarodowa integracja gospodarcza to proces obejmujący odpowiednie zmiany w strukturze ekonomicznej danej grupy krajów w kierunku wytworzenia się jednolitej struktury ekonomicznej i w oparciu o nią jednolitego organizmu gospodarczego

Folia nr 2 - Przesłanki i warunki integracji

Cel integracji

Podstawowym celem międzynarodowej integracji gospodarczej jest wzrost efektywności gospodarowania, którego wyrazem jest wzrost dochodu narodowego.

Przesłanki międzynarodowej integracji gospodarczej:

Jednolity ustrój

Polityczne

Zbieżność celów polityki zagranicznej

Konkurencja ze strony gospodarki światowej

Ograniczoność zasobów ekonomicznych

Społeczno-ekonomiczne Wzrost poziomu dobrobytu

Przyspieszenie tempa wzrostu dochodu narodowego

Poprawa efektywności gospodarowania (poprawa warunków rozwoju produkcji - efekt skali; poprawa warunków rozwoju techniki; poprawa warunków rozwoju nauki);

Wspólne kształtowanie infrastruktury

Inne

Ochrona środowiska naturalnego

Warunki integracji międzynarodowej:

• komplementarność - wzajemne dopasowanie struktur gospodarczych;

• odpowiednia infrastruktura

• sprzyjająca polityka ekonomiczna.

Folia nr 4

Integracja międzynarodowa i ponadnarodowa a suwerenność państw

Państwo suwerenne to państwo niepodległe, którego władze mają możność samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach ważnych dla całego narodu, np. dotyczących wyboru formy rządów, polityki zagranicznej oraz kierunków rozwoju gospodarczego czy kulturalnego bez ingerencji zewnętrznej.

Integracja międzynarodowa nie stanowi formalnego zagrożenia dla suwerenności państw członkowskich; tworzone organy - instytucje integracyjne - koncentrują się na koordynacji wewnętrznej i zagranicznej polityki poszczególnych państw. Mogą one wydawać zalecenia nie mające jednak mocy wiążącej wobec swych adresatów, którzy powinni - ale nie muszą - podporządkować się tym zaleceniom. Zalecenia międzynarodowych organów integracyjnych są swego rodzaju propozycjami, sugestiami, czy też życzeniami wobec krajów członkowskich. Nabierają one mocy prawnej dopiero po zatwierdzeniu przez rządy poszczególnych państw i przekształceniu ich w uchwały, zarządzenia bądź też innego rodzaju akty prawne.

Integracja ponadnarodowa, to taka, w której organy - instytucje integracyjne - wydają rozporządzenia i dyrektywy oraz podejmują decyzje obligatoryjne dla państw członkowskich. Mogą one dotyczyć rządów, osób prawnych i fizycznych, a więc mieć charakter powszechny bądź też wycinkowy.

Dyrektywy wiążą państwa, do których są skierowane, w zakresie wyników, jakie powinny być osiągnięte, pozostawiając władzom państwowym swobodę wyboru fonu oraz środków.

Decyzje obowiązują w całości strony, do których są skierowane.

Rozporządzenia natomiast mają zasięg ogólny, obowiązują w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach.

Folia nr 4 - Model i mechanizm integracji

Modelu integracji to całościowy obraz układu integracyjnego obejmujący zespół jego głównych właściwości, w tym zwłaszcza podział kompetencji między organami międzynarodowymi lub ponadnarodowymi a rządami państw członkowskich oraz między centralnymi ośrodkami władzy gospodarczej w poszczególnych krajach a przedsiębiorstwami.

Zgodnie z tą definicją model integracji obejmuje przede wszystkim zasady podejmowania decyzji dotyczących powiązań międzynarodowych.

Mechanizm integracji jest pojęciem węższym od modelu i obejmuje zasady funkcjonowania rynku międzynarodowego oraz jego związki z rynkami poszczególnych państw członkowskich.

W takim rozumieniu w zakres pojęcia mechanizmu integracji wchodzi przede wszystkim funkcjonowanie pieniądza, cen, kursów walut, rozliczeń międzynarodowych itp. zarówno w obrębie ugrupowania integracyjnego jako całości, jak i w obrębie poszczególnych państw członkowskich.

Folia nr 5 - Modele integracji międzynarodowej

W modelu ponadnarodowym, zwanym też modelem integracji regulowanej lub instytucjonalnej, ośrodek ponadnarodowy oraz istniejące ośrodki narodowe posiadają uprawnienia do oddziaływania na procesy integracyjne w obrębie ugrupowania. Przedsiębiorstwa podejmują wszystkie decyzje dotyczące ich powiązań międzynarodowych, ale rządy państwa członkowskich i ośrodek ponadnarodowy za pomocą takich instrumentów, jak cła, ograniczenia taryfowe, parataryfowe i pozataryfowe, politykę kursu walutowego, stopy procentowe, politykę budżetową itp. Mogą bezpośrednio wpływać na decyzje przedsiębiorstw.

W modelu integracji międzynarodowej (nie regulowanej, liberalnej), wszystkie decyzje integracyjne podejmowane są wyłącznie przez przedsiębiorstwa w krajach integrujących się. Role państwa członkowskich i ośrodków międzynarodowych są znacznie ograniczone. Działania państwa ograniczają się tutaj do spełniania roli stróża porządku, podobnie działają ośrodki międzynarodowe w skali ugrupowania integracyjnego.

Folia nr 6 - Etapy integracji gospodarczej

1. Strefa wolnego handlu - oznacza likwidację ceł i ograniczeń ilościowych w handlu między określoną grupą krajów. Kraje te zachowują jednocześnie autonomiczną zewnętrzną taryfę celną i prowadzą własną nieza1eżną politykę handlową wobec krajów trzecich. Przykładem strefy wolnego handlu jest EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu);

2. Unia celna - powstaje, gdy kraje tworzące strefę wolnego handlu wprowadzają ujednolicone cła zewnętrzne (wobec krajów trzecich). Unia celna sprzyja rozwojowi handlu wzajemnego krajów członkowskich i ogranicza rozwój handlu z krajami trzecimi. Unia celna wywiera dwojaki wpływ na handel zagraniczny krajów unii: wywołuje efekt przesunięcia i efekt kreacji handlu.

Efekt przesunięcia handlu (trade diversion effect) wyraża się w zwiększeniu udziału krajów należących do unii celnej w handlu krajów-członków unii oraz w zmniejszeniu udziału krajów trzecich, w wyniku przesunięcia się źródeł zakupu określonych towarów z krajów nawet o niższych kosztach produkcji, lecz pozostających na zewnątrz unii, do krajów wchodzących w skład unii celnej. U podstaw efektu przesunięcia znajduje się zróżnicowanie stawek celnych; wewnątrz unii pozostają one zniesione, natomiast w stosunkach z krajami trzecimi są nadal stosowane.

Efekt kreacji handlu (trade creation effect) wyraża się we wzroście wolumenu wzajemnych obrotów handlowych krajów tworzących unię celną - w wyniku usunięcia ceł i innych barier w handlu między krajami unii oraz wprowadzenia wspólnej zewnętrznej taryfy celnej. Zniesienie ceł wewnątrz unii powoduje, iż pewne rodzaje towarów wytwarzane w poszczególnych krajach unii mogą być, odwrotnie niż poprzednio, oferowane na rynkach innych krajów unii po cenach konkurencyjnych w stosunku do towarów miejscowych.

3. Wspólny rynek oznacza nie tylko zniesienie ceł we wzajemnych obrotach i wprowadzenie wspólnej taryfy celnej wobec krajów trzecich, lecz także swobodę przepływu kapitału i siły roboczej w obrębie ugrupowania integracyjnego. Utworzenie wspólnego rynku wymaga zwłaszcza ujednolicenia polityki cenowej w obrębie ugrupowania. Klasycznym przykładem tego typu rozwiązania jest wspólny rynek produktów rolnych Unii Europejskiej.

4. Unia walutowa obejmuje, poza strefą wolnego handlu, unią celną i wspólnym rynkiem, koordynację (lub unifikację) polityki walutowej prowadzonej przez kraje wchodzące w skład ugrupowania integracyjnego. W zakres tej koordynacji wchodzi ograniczanie (do z góry określonego przedziału) wahań kursów walutowych, tworzenie wspólnych rezerw walutowych, wprowadzenie jednolitej waluty międzynarodowej, bezwarunkowa pomoc kredytowa itp.

5. Unia ekonomiczna obejmuje, poza strefą wolnego handlu, unią celną, wspólnym rynkiem i unią walutową, koordynację (lub unifikację) po- szczególnych dziedzin polityki ekonomicznej, i to zarówno ogólnej, jak i w poszczególnych działach gospodarki. O pełnej unii ekonomicznej można by mówić wówczas, gdy na obszarze integrujących się państw wszystkie ważniejsze z punktu widzenia funkcjonowania wspólnego rynku dziedziny polityki gospodarczej zostałyby objęte wspólną lub skoordynowaną polityką, wprowadzono by wspólną walutę, a władzę ekonomiczną w najważniejszych dziedzinach sprawowałyby organy ponadnarodowe.

6. Unia polityczna oznacza koordynację (lub unifikację) zarówno polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej krajów wchodzących w skład ugrupowania integracyjnego. W praktyce ta właśnie sfera napotyka szczególnie duże kłopoty w procesie integracji regionalnej i jest traktowana jako ukoronowanie dążeń integracyjnych krajów członkowskich.

Folia nr 7 - Ugrupowania integracyjne w krajach rozwijających się

• Wspólny Rynek Ameryki Środkowej (CACM),

• Stowarzyszenie Wolnego Handlu Ameryki Łacińskiej (LAFTA), przekształcone następnie w Stowarzyszenie Integracyjne Ameryki Środkowej (LAlA),

• Wspólnota Karaibska (CARICOM),

• Andyjski Wspólny Rynek (AMC),

• Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN),

• Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (ECOW AS),

• Wspólnota Gospodarcza Afryki Zachodniej (CEAO).

Folia nr. 8 - Integracja w Europie

1. Europejska Wspólnota Węgla i Stali - 18 kwietnia 1951 roku; Bruksela, Luksemburg, Strasburg. Członkami są wszystkie państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej. Cele to m.in. stworzenie wspólnego rynku węgla, stali, rudy żelaza i złomu, rozwój gospodarczy, wzrost zatrudnienia, racjonalna produkcja i podział.

2. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) - 1 stycznia 1958 roku, Bruksela, Strasburg, Luksemburg. Członkami są wszystkie państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej. Cele to rozwijanie badań nad energią atomową, stworzenie wspólnego rynku paliw atomowych, kontrola przemysłu jądrowego w celu zapobiegania nadużyciom i ochrony zdrowia.

3. Europejska Wspólnota Gospodarcza - 1 stycznia 1958 roku, Bruksela, Strasburg, Luksemburg. Członkami są wszystkie państwa członkowskie Wspólnoty Europejskiej. Jako główny cel powstania EWG określono budowę wspólnego rynku i zbliżenie polityki gospodarczej krajów członkowskich.

4. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej - 1949 rok, członkowie - kraje Europy Środkowo-Wschodniej.

5. Unia Ekonomiczna Beneluksu - Kraje Beneluksu to Belgia, Holandia i Luksemburg. Weszła w życie 1 listopada 1960 r. Siedem lat później całkowicie zniesiono ograniczenia handlowe wewnątrz krajów Beneluksu. Zniesiono również wszelkie kontrole ruchu osobowego między członkami oraz uregulowano prawa obywateli państw członkowskich przebywających na terenach krajów Beneluksu.

6. Rada Nordycka - integracja krajów skandynawskich - określana też jako Rada Północna została utworzona w 1952 r. na podstawie statutu uchwalonego przez parlamenty Danii, Islandii, Norwegii i Szwecji. W 1955 r. przystąpiła do niej również Finlandia.

7. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) - zostało utworzone na mocy traktatu podpisanego 20 listopada 1959 r. w Sztokholmie, z siedzibą w Genewie. Członkami zwyczajnymi EFTA są: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Podstawowym celem EFTA było przyspieszanie wzrostu gospodarczego oraz zwiększanie dobrobytu państw członkowskich, głównie przez liberalizację wymiany handlowej między państwami, rozszerzanie działalności gospodarczej, pełne zatrudnienie i wzrost produkcji, zapewnienie uczciwej konkurencji między członkami, usunięcie różnic w zaopatrzeniu w surowce, harmonijny rozwój i rozszerzenie handlu.

8. Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA) - podpisano 21 grudnia 1992 r. w Krakowie przez Polskę, Węgry, Czechy i Słowację (tzw. Grupa Wyszehradzka). Porozumienie o utworzeniu strefy wolnego handlu wzorowane było na umowach między tymi krajami a EWG i EFTA.

Folia nr 1 Traktaty Rzymskie

W traktatach rzymskich ustanowiono cele powstałej organizacji:

• stworzenie warunków do swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i osób pomiędzy państwami członkowskimi (cel główny),

• utworzenie przez EWG unii celnej i znoszenie ograniczeń w handlu (cele pierwszoplanowe),

• rozwój procesów integracji ku unii gospodarczej; prowadzenie wspólnej polityki we wszystkich dziedzinach życia ekonomicznego i społecznego (cele drugoplanowe).

Folia nr 2 - Etapy rozwoju w kierunku unii gospodarczej i monetarnej

Etap I - budowa unii celnej - do końca lat sześćdziesiątych,

Etap II - budowa Europejskiego Systemu Walutowego - do końca lat siedemdziesiątych,

Etap III - budowa Jednolitego Rynku Europejskiego - do końca lat osiemdziesiątych,

Etap IV - budowa unii ekonomicznej i monetarnej - lata dziewięćdziesiąte.

Folia nr 3 - Jednolity Akt Europejski (JAE)

Zaczął obowiązywać od 1 lipca 1987 r.

Jednym z podstawowych postanowień tego aktu było stopniowe utworzenie rynku wewnętrznego (do końca 1992 r.), to jest obszaru o swobodnym przepływie towarów, usług, ludności i kapitału.

Do realizacji tego celu miało służyć:

• usunięcie wspomnianych wcześniej barier,

• rozbudowanie kompetencji niektórych organów Wspólnot,

• usprawnienie procesu decyzyjnego (zasada jednomyślności w Radzie Ministrów miała zostać zastąpiona zasadą kwalifikowanej większości głosów co do kwestii rynku wewnętrznego - z wyjątkiem podatków, przepływu osób oraz interesów i praw ludzi pracy).

Ponadto Jednolity Akt Europejski:

• do kompetencji Wspólnot włączył politykę w zakresie badań, technologii i politykę ochrony środowiska,

• uznał za kluczowy, problem tzw. spójności społecznej i gospodarczej, co miało dać wsparcie dla krajów o niższym poziomie rozwoju gospodarczego, (decyzja o utworzeniu funduszu dla Grecji, Irlandii, Hiszpanii i Portugalii),

• dał prawne podstawy funkcjonowania Rady Europejskiej (posiedzenia szefów państw i rządów krajów członkowskich Unii) oraz Europejskiej Współpracy Politycznej.

Folia nr 4 - Podstawowe postanowienia traktatu z Maastricht

• wprowadzeniu wspólnej waluty nie później niż do 1999 r.,

• rozszerzeniu uprawnień na szczeblu ponadnarodowym,

• rozszerzeniu uprawnień Parlamentu Europejskiego, - wprowadzeniu wspólnej polityki zagranicznej i wspólnej polityki bezpieczeństwa,

• nadawaniu obywatelstwa Unii obywatelom państw członkowskich.

Folia nr 5 - Symbolika Unii Europejskiej

Flaga - dwanaście gwiazd usytuowanych w miejscu godzin na tarczy zegara, w kształcie korony na lazurowym tle. Liczba gwiazd jest niezmienna i nie zależy od liczby członków Wspólnoty.

Hymn - jest ten sam co dla Rady Europy, czyli muzyczna aranżacja preludium Oda do radości, IV części IX symfonii Ludwika van Beethovena.

Obywatelstwo Unii - ma je każda osoba zamieszkująca legalnie w jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej. Każdy obywatel Unii może się swobodnie poruszać i osiedlać na jej terenie, ma też prawo głosowania i kandydowania w wyborach samorządowych krajów Unii, w których rezyduje, nawet jeśli nie jest ich obywatelem.

Paszport europejski -wprowadzany od 1985. Ma taki sam status prawny jak dokumenty identyfikacyjne poszczególnych krajów członkowskich Unii i może być używany podczas podróży na całym świecie. Ma kolor wina burgundzkiego i zawiera napis "Wspólnota Europejska" pod nazwą państwa wydającego dokument.

Dzień Europy - 9 maja, na pamiątkę ogłoszenia Deklaracji Schumana.

Folia nr 6 - Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej

Zgodnie z tym traktatem (art. A): Unię buduje się w oparciu o Wspólnoty Europejskie, co oznacza, że funkcjonuje on równolegle z traktatami o EWWiS i rzymskimi.

Traktat dzieli się na siedem części (Tytułów):

I (art. A-F) - wspólne postanowienia,

II (art. G) - zmiany i dodatki do Traktatu EWG,

III (art. HI) - zmiany traktatów założycielskich,

IV( art. I) - zmiany do Traktatu EWWiS i Euratomu,

V (art. J.l-J.ll) - wspólne postanowienia co do polityki zagranicznej oraz bezpieczeństwa,

VI (art. K.l.-K.9.) - postanowienia odnośnie co do współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości oraz spraw wewnętrznych,

VII (art. L-S) - postanowienia końcowe.

Folia nr 7 - Trzy filary Unii Europejskiej

W ogólnym zarysie Unia opiera się na trzech podstawach:

I - na znowelizowanych traktatach ustanawiających Wspólnoty,

II - na postanowieniach w zakresie polityki zagranicznej,

III - na wymiarze sprawiedliwości i sprawach wewnętrznych. Są to tak zwane trzy filary Unii Europejskiej.

Folia nr 8 - Pierwszy filar Unii Europejskiej

Pierwszy filar Unii Europejskiej Wspólnota Europejska - ma charakter gospodarczy i stanowią go Wspólnoty Europejskie - Wspólnota Europejska, Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Euratom. Działa ona na podstawie traktatów założycielskich tych Wspólnot. Jest to instytucjonalna forma obejmująca wszystkie organy Wspólnoty i wspierająca dwa pozostałe filary.

Filar ten reguluje problemy z zakresu:

• unii celnej i wspólnego rynku,

• polityki handlowej,

• polityki rolnej,

• polityki transportowej,

• polityki przemysłowej i strukturalnej,

• unii gospodarczej i walutowej,

• sieci transeuropejskich,

• polityki socjalnej,

• R & D, ochrony środowiska,

• ochrony konsumenta,

• obywatelstwa Unii,

• edukacji i kultury.

Traktat określa podstawowe cechy Unii, jej banku centralnego, narodowych polityk budżetowych w ramach Unii oraz procedury w podejmowaniu decyzji przez instytucje Wspólnot, a także kryteria, które powinny one spełniać, by wejść do Unii Gospodarczo-Walutowej i harmonogram jej tworzenia.

Folia nr 9 - Europejski Bank Centralny

Europejski Bank Centralny (EBC), stanowi centralną jednostkę Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC), skupiającego również narodowe banki centralne, działające zgodnie z wytycznymi Europejskiego Banku Centralnego.

Do zadań zaś EBC należy:

• wyłączne prawo emisji banknotów w Unii,

• kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej Unii,

• utrzymywanie i zarządzanie rezerwami krajów członkowskich,

• nadzór nad instytucjami kredytowymi i finansowymi,

• czuwanie nad sprawnym funkcjonowaniem systemu płatniczego w Unii.

Folia nr 10 - Drugi filar Unii Europejskiej

Drugi filar Unii Europejskiej - Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa - został przeniesiony z Jednolitego Aktu Europejskiego i dotyczy formowania wspólnej polityki zagranicznej oraz bezpieczeństwa Unii. Zgodnie z Traktatem cele tej polityki to:

• ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów oraz niezależności Unii,

• umacnianie bezpieczeństwa Unii i państw członkowskich,

• zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu Helsińskiego oraz celami Karty Paryskiej,

• popieranie współpracy międzynarodowej,

• rozwijanie i konsolidacja demokracji oraz rządów prawa, poszanowanie praw

Folia nr 11 - Trzeci filar Unii

Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne stanowią postanowienia odnośnie do wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych członków Unii.

1. w zakresie spraw wewnętrznych:

1. politykę azylu,

2. ochronę granic zewnętrznych i ich przekraczanie,

3. politykę migracyjną i wizową (odnośnie do obywateli krajów trzecich)

4. zasady wjazdu oraz poruszania się tych osób na obszarze Unii,

5. zasady pobytu obywateli krajów trzecich na obszarze Unii, łączenia ich rodzin i zatrudnienia,

6. walkę z nielegalną imigracją, pobytem, zatrudnieniem obywateli krajów trzecich na obszarze Unii,

7. walkę z narkomanią.

b) w zakresie wymiaru sprawiedliwości:

• walkę z oszustwami międzynarodowymi,

• współpracę sądową w sprawach cywilnych,

• współpracę sądową w sprawach karnych,

• współpracę celną,

• współpracę policyjną w celu zapobiegania i walki z terroryzmem, nielegalnym handlem narkotykami i innymi poważnymi formami przestępczości międzynarodowej.

Zagadnienia powyższe mają być rozwiązywane zgodnie z Europejską Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (1950), Konwencją w sprawie statusu uchodźców (1951) i z poszanowaniem ochrony przyznawanej przez państwa członkowskie osobom prześladowanym z przyczyn politycznych.

Folia nr 12 - Obywatelstwo Europejskie

Zgodnie z traktatem Unia Europejska wprowadziła wspólne obywatelstwo. Oznacza to, że każda osoba z obywatelstwem państwa członkowskiego staje się obywatelem Unii. Posiada ona:

• prawo swobodnego poruszania się i przebywania na obszarze państw członkowskich,

• prawo kandydowania i głosowania w wyborach samorządowych w państwie członkowskim,

• czynne i bierne prawo wyborcze do Europejskiego Parlamentu na tych samych zasadach, jak obywatele danego państwa członkowskiego,

• prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego (do Rzecznika Praw Obywatelskich), mogą one dotyczyć zarówno działalności Wspólnoty, jak i bezpośrednio obywateli.

Poza tym obywatel Unii, będąc na terytorium kraju trzeciego jest pod ochroną władz dyplomatycznych czy konsularnych każdego innego państwa członkowskiego, na tych samych warunkach jak jego obywatele (jeśli np. nie ma tam przedstawicielstwa jego państwa).

Folia nr 13 - Główne cele realizowane przez Unię Europejską

Zgodnie z traktatem o Unii Europejskiej Unia stawia sobie następujące cele:

• osiąganie trwałego i zrównoważonego postępu gospodarczo-społecznego, w szczególności przez stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic,

• wzmocnienie spójności ekonomicznej i społecznej oraz ustanowienie unii gospodarczo-walutowej, docelowo ze wspólną walutą zgodnie z postanowieniami niniejszego traktatu,

• potwierdzenie swojej tożsamości w skali międzynarodowej, w szczególności przez realizację wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, obejmującej ostateczne ukształtowanie wspólnej polityki obronnej, mogącej doprowadzić do wspólnej obrony,

• wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich, przez wprowadzenie obywatelstwa unii,

• rozwijanie bliskiej współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych,

• pełne zachowanie i rozbudowanie tego, co stanowi dorobek Wspólnoty, tak aby określić w jakim stopniu polityka i formy współpracy wprowadzone tym traktatem wymagają skorygowania w celu zapewnienia efektywności funkcjonowania mechanizmów i instytucji Wspólnoty.

Cele Unii są osiągane na podstawie traktatu, zgodnie z przewidzianymi w nim warunkami i harmonogramem, z poszanowaniem zasady subsydiarności. Do realizacji tych celów mają służyć poza opisami w traktacie o EWG, następujące środki dotyczące:

1) wjazdu i poruszania się osób po rynku wewnętrznym;

2) ustanowienia wspólnej polityki w sektorze rybołówstwa;

3) prowadzenia polityki socjalnej obejmującej Europejski Fundusz Socjalny;

4) wzmacniania spójności gospodarczej i społecznej;

5) prowadzenia polityki w zakresie środowiska naturalnego;

6) wzmacniania konkurencyjności przemysłu Wspólnoty;

7) wspierania badań naukowych i rozwoju techniki;

8) zachęcania do utworzenia i rozwoju sieci transeuropejskiej;

9) przyczyniania się do wysokiego poziomu ochrony zdrowia;

10) stwarzania warunków do podnoszenia jakości oświaty i szkolenia oraz pełnego rozwoju kultur państw członkowskich;

11) prowadzenia polityki dotyczącej współpracy w zakresie rozwoju;

12) przyczyniania się do wzmocnienia ochrony konsumenta;

13) wprowadzenia środków w dziedzinie energii, ochrony cywilnej i turystyki.

6

---