Leki przeciwtrądzikowe
Preparaty zawierające siarkę
Retinoidy
Retinol Rp. Vitaminum A kaps. 12 000 j.m. 50 kaps., Rp. Vitaminum A krople doustne, roztwór, OTC Vitaminum A kaps. elastyczne 6000 j.m. 60 kaps., 2500 j.m.
czynna postać wit. A, pochodna karotenu
reguluje wzrost, różnicowanie i regenerację nabłonków, bierze udział w procesie widzenia o zmroku (jest składnikiem rodopsyny), hamuje wydzielanie hormonu tyreotropowego i zmniejsza wrażliwość tkanek na działanie tyroksyny
występuje w większych ilościach w wątrobie (szczególnie wątrobie ryb), mleku, maśle i jajach; nie występuje natomiast w tłuszczach roślinnych
głównym źródłem retinolu jest -karoten (prowitamina A) występujący w marchwi, żółtych i zielonych warzywach oraz w owocach cytrusowych.
przemiana prowitaminy w witaminę zachodzi w ścianie jelit oraz w wątrobie
niedobór wit. A powoduje niedowidzenie o zmierzchu (kurzą ślepotę), nadmierne rogowacenie nabłonków, w tym nabłonka rogówki i mieszków włosowych, zaburzenia wzrostu zębów, zaburzenia czynności OUN i uszkodzenie ucha wewnętrznego
zapobieganie i leczenie niedoboru wit. A oraz leczenie chorób skóry - łuszczycy, trądziku, rybiej łuski
w połączeniach z antybiotykami w leczeniu termicznych, popromiennych i innych uszkodzeń skóry
w okulistyce w zespole suchego oka, pieczenia i podrażnienia gałki ocznej
działanie niepożądane: w wyniku długotrwałego podawania dużych dawek wit. A dochodzi do zespołu hiperwitaminozy A: uczucie nadmiernego zmęczenia i senności, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, powiększenie wątroby i śledziony, żółtaczka, leukopenia, ze strony układu kostnego: spowolnienie wzrostu, bolesne zgrubienia warstwy korowej kości piszczeli i strzałki, wędrujące bóle stawowe i przedwczesne dojrzewanie chrząstki wzrostowej u dzieci; ze strony OUN: drażliwość, bóle głowy, zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe; dermatologiczne: nadmierne wysuszenie, nadmierne złuszczanie i pękanie skóry (w tym również warg), łysienie, zwiększona ilość barwnika w skórze
Izotretynoina Rp. Aknenormin mg kaps. elastyczne, Curacne 5 kaps. elastyczne, Isotrex żel, Izotek kaps. elastyczne, Roaccutane kaps., Tretinex kaps. elastyczne
erytromycyna + izotretynoina Rp. Isotrexin żel
syntetyczna pochodna wit. A (stereoizomer kwasu all-trans-retinowego).
powoduje zmniejszenie aktywności gruczołów łojowych, hamuje rozrost gruczołów łojowych,
słabe działanie przeciwzapalne, a także przeciwnowotworowe
przyjmowanie podczas posiłku powoduje 2-krotne zwiększenie dostępności biologicznej w porównaniu z przyjmowaniem jej na czczo; wynika to z dużej lipofilności leku
p.o. ciężkie postacie trądzika (trądzik guzkowo-torbielowaty) oraz trądzik oporny na leczenie innymi metodami
miejscowo w leczeniu postaci łagodnej lub umiarkowanej trądzika
przeciwwskazania: p.o. ciąża i okres karmienia piersią, niewydolność wątroby, zwiększenie stężenia lipidów we krwi
nie stosować równolegle z wit. A, tetracyklinami
działanie niepożądane: p.o. najczęściej obserwowane są objawy niepożądane związane z hiperwitaminozą A: wysychanie błon śluzowych nosa i gardła, zapalenie czerwieni wargowej, suchość oczu z zapaleniem spojówek oraz odwracalne zmętnienie rogówek, nietolerancja soczewek kontaktowych, po podaniu miejscowym uczucie pieczenia, łuszczenie się i zaczerwienienie skóry, szczególnie w początkowym okresie leczenia.
Tretynoina
erytromycyna + tretynoina Rp. Aknemycin Plus płyn z aplikatorem
tretynoina (kwas all-trans retinowy) jest metabolitem retinolu (wit. A)
miejscowo -zapobiega gromadzeniu się zrogowaciałych komórek w przewodzie przywłosowym poprzez zmniejszanie spoistości komórek gruczołów łojowych, co w efekcie udrażnia ich ujścia, hamuje tworzenie się ognisk zapalnych i zaskórników
powoduje również złuszczanie naskórka, przez co zapobiega nadmiernemu odkładaniu się lipidów i kwasów tłuszczowych powodujących stan zapalny w zaczopowanych gruczołach łojowych
miejscowo- trądzik pospolity zaskórnikowy, grudkowy, krostkowy w łuszczycy, liszaju płaskim, rybiej łusce, rogowaceniu przymieszkowym, rogowaceniu dłoni i stóp, brodawkach płaskich, rogowaceniu słonecznym,
p.o. w leczeniu białaczki promielocytowej
nie stosować z innymi środkami złuszczającymi, mogącymi spowodować podrażnienie naskórka, np. rezorcyną, kwasem salicylowym, preparatami siarkowymi, etanolem, kosmetykami oczyszczającymi skórę. U osób stosujących leki złuszczające należy zachować przerwę do czasu uzyskania prawidłowego stanu skóry.
działanie niepożądane: Po podaniu miejscowym objawy podrażnienia: zaczerwienienie, pieczenie, obrzęk, tworzenie się pęcherzyków, silne łuszczenie się naskórka- stan nakazujący odstawienie leku na kilka dni aż do ustąpienia działań niepożądanych, a następnie powrotu do leczenia w mniejszych stężeniach, objawy hipo- lub hiperpigmentacji, działanie światłouczulające
początkowo podczas leczenia może wystąpić zaostrzenie
Nadtlenki
Nadtlenek benzoilu OTC Akneroxid 5 żel, OTC Benzacne żel, OTC Lubexyl zaw.
związek utleniający, działa miejscowo przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwłojotokowo, łagodnie keratolitycznie, wysuszająco, miejscowo znieczulająco i przeciwświądowo, pobudza ziarninowanie i syntezę kolagenu
działa głównie na bakterie Propionibacterium acnes, Staphylococcus epidermidis.
uwalnia wolne rodniki tlenowe zdolne do utleniania białek bakteryjnych, hamując rozwój bakterii
zmniejsza wydzielanie łoju i wolnych kwasów tłuszczowch
stosowany na owrzodzenie poprawia zaopatrzenie w tlen
efekt przeciwbakteryjny pojawia się szybko i utrzymuje się przez ok. 48 h
trądzik pospolity typu grudkowo-krostkowego, lek wspomagający w leczeniu cięższych postaci trądziku razem z antybiotykami doustnymi, pochodnymi wit. A, kwasem salicylowym, preparatami siarkowymi
w owrzodzeniach podudzi w celu oczyszczenia tkanek nekrotycznych.
pomocniczo w łojotokowym zapaleniu skóry oraz w zakażeniach powierzchownych skóry (grzybica stóp, łupież pstry)
nie należy stosować na skórę uszkodzoną, w okolicę błon śluzowych i na błony śluzowe
Leki przeciwinfekcyjne stosowane w trądziku
Chloramfenikol Rp. Detreomycyna maść 0,01 g/g (1%)
Erytromycyna Rp. Aknemycin maść, płyn, Rp. Davercin gran. do przyg. zaw., płyn, tabl. powl, żel
erytromycyna + tretynoina Rp. Aknemycin Plus płyn z aplikatorem
erytromycyna + izotretynoina Rp. Isotrexin żel
erytromycyna + cynk (octan cynku) Rp. Zineryt proszek + rozp.
antybiotyk makrolidowy
miejscowo: trądzik (zwłaszcza postacie grudkowo-krostkowe) powikłany ropnym zakażeniem bakteryjnym i inne ropne choroby skóry, wspomagająco w trądziku głębokim
Klindamycyna Rp. Clindacne żel, Rp. Dalacin T żel, płyn do stos. na skórę, żel, emulsja do stos. na skórę
antybiotyk z grupy linkozamidów
miejscowo w leczeniu trądziku (Propionibacterium acnes)
Inne
Kwas azelainowy OTC Acne-derm krem, Hascoderm krem, Skinoren krem, żel
działanie keratolityczne, przez co zmniejsza tworzenie się czopów łojowych, hamuje rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie trądziku (Propionibacterium acnes, Staphylococcus epidermidis) oraz produkcję kwasów tłuszczowych, mających istotne znaczenie w powstawaniu zmian trądzikowych
2 razy na dobę na skórę chorobowo zmienioną, poprawę obserwuje się po ok. 4 tyg., leczenie trwa zwykle kilka miesięcy