AKTYWNOŚĆ POLITYCZNA

(ćwiczenia z dr Pająk)

AKTYWNOŚĆ POLITYCZNA - działalność, której celem jest poparcie dla

politycznej ciągłości lub zmiany

ZAANGAŻOWANIE POLITYCZNE - aktywność + komponent (poglądy polityczne, zainteresowanie polityką, wiedza)

AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA - przynależność do związków pozapolitycznych, stowarzyszeń itp.

PODZIAŁ AKTYWNOŚCI POLITYCZNEJ: (inaczej partycypacji)

1) KONWENCJONALNA - udział w wyborach, przynależność do organizacji, zgodna z porządkiem konstytucyjnym aktywność

Pośrednia (np. partie polityczne)

2) NIEKONWENCJONALNA - może ale nie musi być zgodna z porządkiem konstytucyjnym (legalna, nielegalna), jest to

Bezpośredni wpływ na politykę poprzez

Manifestacja, petycje, protesty, strajki, blokady

3) PRZEMOC POLITYCZNA - ataki na polityków, niszczenie mienia publicznego lub prywatnego

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE AKTYWNOŚĆ POLITYCZNĄ

1. SYSTEMOWE

2. HISTORYCZNO-KULTUROWE

3. INDYWIDUALNE WŁAŚCIWOŚCI JEDNOSTEK - UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNE

1. kwestia systemu politycznego:

• demokratyczny:

• państwo nie jest obecne we wszystkich sferach życia, istnieje wolność osobista

• próg frekwencji najczęściej wynosi 50% (nacisk na wysoką frekwencję kładł Rousseau, na niską Lipset - bo ujawniają się radykalne poglądy - Republika Weimarska), f. jest ważna w młodych demokracjach

• POLSKA - f. jedna z najniższych w Europie, 71% Polaków deklaruje brak jakiejkolwiek aktywności (podobnie Rumunia, Węgry, Portugalia, Grecja), najwyższe frekwencje w Skandynawii, Szwajcarii, badania przeprowadzone w 2000 roku wskazują na to, że wypadamy nienajgorzej z wiedzą o polityce w Europie

• niedemokratyczny:

• totalny wpływ polityki na życie obywateli, symboliczny wpływ na politykę, reglamentacja udziału w polityce

• władza niedostępna dla zwykłego człowieka - podział na MY i ONI

2. większe zaangażowanie w przełomowych momentach

3. poczucie skuteczności politycznej:

- wysoki poziom sprzyja aktywności, niski występuje np. w Polsce

- ważne jest gdzie umiejscawiamy kontrolę

- koncepcja ROTTERA - Pana i pionka - pionek czuje, że coś poza nim kieruje jego życiem, jest bierny, pan że on sam je kreuje, jest aktywny

- ważna zaufanie do systemu politycznego - zbyt duże też nie sprzyja zaangażowaniu, a niskie bierności, wyalienowaniu

- zaufanie do ludzi - Polska i Grecja na ostatnim miejscu, gdy nie ma się zaufania to ta aktywność maleje

WZÓR ZACHOWANIA A (uzupełnienie ze Skarżyńskiej)

- charakteryzuje typową aktywność polityczną

- wzór zachowania WZA składa się z 6 komponentów:

1. silna potrzeba osiągnięć

2. silne tendencje rywalizacyjne

3. potrzeba uznania

4. skłonność do nieustannego silnego angażowania się w różnego rodzaju aktywności

5. impulsywnego i szybkiego działania

6. Psychicznej i fizycznej hipergotowości

- 3 sfery, w których wzór się przejawia:

1) s. zachowań - duża dynamika ruchów, szybkość mówienia, znaczne tempo życia, robienie kilku rzeczy jednocześnie, chroniczne poczucie presji czasowej

2) s. stosunków międzyludzkich - brak zaufania do innych, agresywność

3) poznawcza podstawa wzoru zachowania A - przekonanie, że należy nieustannie sprawdzać swoją wartość przez działanie i osiąganie efektów społecznie uznawanych za sukces

- wzór zachowania A charakteryzuje bardziej kobiety - zaangażowanie

polityczne wymaga od kobiet większej skłonności do rywalizacji, większej

asertywności i gotowości do zwiększenia tempa życia, brak czasu na

odpoczynek

- kierujący się tym wzorem narażeni są na koszty psychiczne i wypalenie

się

ZACHOWANIA WYBORCZE

DLACZEGO LUDZIE GŁOSUJĄ BĄDŹ NIE?

1. TRADYCJE HISTORYCZNE, KULTUROWE, SPOŁECZNE

2. CECHY SYTUACJI WYBORCZEJ

3. CECHY JEDNOSTEK (SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE, PSYCHOLOGICZNE)

1. przekazywane w procesie socjalizacji, często ludzie powielają zachowania rodziny, w Polsce - wpływ zaborów na zachowania wyborcze (największa frekwencja w Galicji - prawica, konserwatyści, ziemie odzyskane - lewica, liberałowie; ważny jest też poziom urbanizacji regionu - w miastach więcej ludzi głosuje w wyborach parlamentarnych, na wsi w wyborach samorządowych

2. potencjał mobilizacyjny wyborów:

- rodzaj wyborów - np. postrzeganie wyborów prezydenckich jako najważniejszych

- instytucjonalnych rozwiązań - ordynacja

- społeczno-politycznych sytuacji przed wyborami: kształt sceny politycznej (jasne podziały wpływają na aktywność), sposób prowadzenia kampanii (kampania negatywna - spada aktywność)

3. społeczno-demograficzne:

- wykształcenie - częściej lepiej wykształceni

- wiek - najmłodsi najmniej, największa aktywność w wieku średnim

- płeć - zacieranie różnic, ale ciągle mężczyźni

Psychologiczne:

- zaufanie do polityków

- forma internalizacji wartości partycypacji wyborczej

- aktywność polityczna

FORMY ZACHOWAŃ WYBORCZYCH (uzupełnienie ze Skarżyńskiej)

1. głosowanie tematyczne (issue voting) - oficjalne dyskusje między politykami, które za pośrednictwem mediów mogą śledzić obywatele, nie dotyczą niczego innego, jak kwestii i problemów społeczno-politycznych, głosowanie tematyczne może się pojawić gdy zaistnieje kilka warunków:

- kwestia musi być społecznie nośna

- polityk musi być z nią łatwo identyfikowany

- ugrupowania różnią się wyraźnie w tych kwestiach

2. wyborca racjonalny - wyborca dokonuje wyboru poprzez bilans możliwych korzyści i strat, bierze pod uwagę koszty głosowania, prawdopodobieństwo, że przez głosowanie wywrze wpływ na wynik, przeświadczenie że wygrana danego kandydata przysporzy więcej korzyści głosującemu, niż wygrana innego kandydata, jed. Weźmie udział w wyborach gdy korzyści będą większe od kosztów

3. identyfikacja z partią - silna np. w USA, większa rola w systemach dwupartyjnych, dwa wymiary: kierunek i siła identyfikacji

WIZERUNEK KANDYDATA: mają na niego wpływ: (uzupełnienie ze Skarżyńskiej)

- identyfikacja partyjna

- ideologia

- opinie o polityce promowanej przez kandydata

- dokonania - skuteczność

- identyfikacja grupowa - jakie zyski i straty przynosi grupie polityka kandydata

- osobowość - inteligencja, uczciwość

- afekt - oczekiwanie emocjonalnych zysków

- wygląd zewnętrzny - przykład debaty Nixon - Kennedy

4