AKTYWNOŚĆ POLITYCZNA
(ćwiczenia z dr Pająk)
AKTYWNOŚĆ POLITYCZNA - działalność, której celem jest poparcie dla
politycznej ciągłości lub zmiany
ZAANGAŻOWANIE POLITYCZNE - aktywność + komponent (poglądy polityczne, zainteresowanie polityką, wiedza)
AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA - przynależność do związków pozapolitycznych, stowarzyszeń itp.
PODZIAŁ AKTYWNOŚCI POLITYCZNEJ: (inaczej partycypacji)
1) KONWENCJONALNA - udział w wyborach, przynależność do organizacji, zgodna z porządkiem konstytucyjnym aktywność
Pośrednia (np. partie polityczne)
2) NIEKONWENCJONALNA - może ale nie musi być zgodna z porządkiem konstytucyjnym (legalna, nielegalna), jest to
Bezpośredni wpływ na politykę poprzez
Manifestacja, petycje, protesty, strajki, blokady
3) PRZEMOC POLITYCZNA - ataki na polityków, niszczenie mienia publicznego lub prywatnego
CZYNNIKI DETERMINUJĄCE AKTYWNOŚĆ POLITYCZNĄ
SYSTEMOWE
HISTORYCZNO-KULTUROWE
INDYWIDUALNE WŁAŚCIWOŚCI JEDNOSTEK - UWARUNKOWANIA PSYCHOLOGICZNE
kwestia systemu politycznego:
demokratyczny:
państwo nie jest obecne we wszystkich sferach życia, istnieje wolność osobista
próg frekwencji najczęściej wynosi 50% (nacisk na wysoką frekwencję kładł Rousseau, na niską Lipset - bo ujawniają się radykalne poglądy - Republika Weimarska), f. jest ważna w młodych demokracjach
POLSKA - f. jedna z najniższych w Europie, 71% Polaków deklaruje brak jakiejkolwiek aktywności (podobnie Rumunia, Węgry, Portugalia, Grecja), najwyższe frekwencje w Skandynawii, Szwajcarii, badania przeprowadzone w 2000 roku wskazują na to, że wypadamy nienajgorzej z wiedzą o polityce w Europie
niedemokratyczny:
totalny wpływ polityki na życie obywateli, symboliczny wpływ na politykę, reglamentacja udziału w polityce
władza niedostępna dla zwykłego człowieka - podział na MY i ONI
większe zaangażowanie w przełomowych momentach
poczucie skuteczności politycznej:
- wysoki poziom sprzyja aktywności, niski występuje np. w Polsce
- ważne jest gdzie umiejscawiamy kontrolę
- koncepcja ROTTERA - Pana i pionka - pionek czuje, że coś poza nim kieruje jego życiem, jest bierny, pan że on sam je kreuje, jest aktywny
- ważna zaufanie do systemu politycznego - zbyt duże też nie sprzyja zaangażowaniu, a niskie bierności, wyalienowaniu
- zaufanie do ludzi - Polska i Grecja na ostatnim miejscu, gdy nie ma się zaufania to ta aktywność maleje
WZÓR ZACHOWANIA A (uzupełnienie ze Skarżyńskiej)
- charakteryzuje typową aktywność polityczną
- wzór zachowania WZA składa się z 6 komponentów:
silna potrzeba osiągnięć
silne tendencje rywalizacyjne
potrzeba uznania
skłonność do nieustannego silnego angażowania się w różnego rodzaju aktywności
impulsywnego i szybkiego działania
Psychicznej i fizycznej hipergotowości
- 3 sfery, w których wzór się przejawia:
1) s. zachowań - duża dynamika ruchów, szybkość mówienia, znaczne tempo życia, robienie kilku rzeczy jednocześnie, chroniczne poczucie presji czasowej
2) s. stosunków międzyludzkich - brak zaufania do innych, agresywność
3) poznawcza podstawa wzoru zachowania A - przekonanie, że należy nieustannie sprawdzać swoją wartość przez działanie i osiąganie efektów społecznie uznawanych za sukces
- wzór zachowania A charakteryzuje bardziej kobiety - zaangażowanie
polityczne wymaga od kobiet większej skłonności do rywalizacji, większej
asertywności i gotowości do zwiększenia tempa życia, brak czasu na
odpoczynek
- kierujący się tym wzorem narażeni są na koszty psychiczne i wypalenie
się
ZACHOWANIA WYBORCZE
DLACZEGO LUDZIE GŁOSUJĄ BĄDŹ NIE?
TRADYCJE HISTORYCZNE, KULTUROWE, SPOŁECZNE
CECHY SYTUACJI WYBORCZEJ
CECHY JEDNOSTEK (SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE, PSYCHOLOGICZNE)
przekazywane w procesie socjalizacji, często ludzie powielają zachowania rodziny, w Polsce - wpływ zaborów na zachowania wyborcze (największa frekwencja w Galicji - prawica, konserwatyści, ziemie odzyskane - lewica, liberałowie; ważny jest też poziom urbanizacji regionu - w miastach więcej ludzi głosuje w wyborach parlamentarnych, na wsi w wyborach samorządowych
potencjał mobilizacyjny wyborów:
- rodzaj wyborów - np. postrzeganie wyborów prezydenckich jako najważniejszych
- instytucjonalnych rozwiązań - ordynacja
- społeczno-politycznych sytuacji przed wyborami: kształt sceny politycznej (jasne podziały wpływają na aktywność), sposób prowadzenia kampanii (kampania negatywna - spada aktywność)
społeczno-demograficzne:
- wykształcenie - częściej lepiej wykształceni
- wiek - najmłodsi najmniej, największa aktywność w wieku średnim
- płeć - zacieranie różnic, ale ciągle mężczyźni
Psychologiczne:
- zaufanie do polityków
- forma internalizacji wartości partycypacji wyborczej
- aktywność polityczna
FORMY ZACHOWAŃ WYBORCZYCH (uzupełnienie ze Skarżyńskiej)
głosowanie tematyczne (issue voting) - oficjalne dyskusje między politykami, które za pośrednictwem mediów mogą śledzić obywatele, nie dotyczą niczego innego, jak kwestii i problemów społeczno-politycznych, głosowanie tematyczne może się pojawić gdy zaistnieje kilka warunków:
- kwestia musi być społecznie nośna
- polityk musi być z nią łatwo identyfikowany
- ugrupowania różnią się wyraźnie w tych kwestiach
wyborca racjonalny - wyborca dokonuje wyboru poprzez bilans możliwych korzyści i strat, bierze pod uwagę koszty głosowania, prawdopodobieństwo, że przez głosowanie wywrze wpływ na wynik, przeświadczenie że wygrana danego kandydata przysporzy więcej korzyści głosującemu, niż wygrana innego kandydata, jed. Weźmie udział w wyborach gdy korzyści będą większe od kosztów
identyfikacja z partią - silna np. w USA, większa rola w systemach dwupartyjnych, dwa wymiary: kierunek i siła identyfikacji
WIZERUNEK KANDYDATA: mają na niego wpływ: (uzupełnienie ze Skarżyńskiej)
- identyfikacja partyjna
- ideologia
- opinie o polityce promowanej przez kandydata
- dokonania - skuteczność
- identyfikacja grupowa - jakie zyski i straty przynosi grupie polityka kandydata
- osobowość - inteligencja, uczciwość
- afekt - oczekiwanie emocjonalnych zysków
- wygląd zewnętrzny - przykład debaty Nixon - Kennedy
4