3. ZMIENNE

3.1 Typy zmiennych

Zmienne - miejsca w pamięci, przeznaczone do przechowania danych, których wartości mogą ulegać zmianie.

Zmienna ma nazwę, typ i adres.

Nazwa zmiennej, nadawana przez programistę służy do odwołań (komunikowania się) z odpowiednią daną. Jest nadawana przez programistę.

Typ zmiennej, określany przez programistę, wyznacza rozmiar pamięci zajmowany przez zmienną, sposób zerojedynkowego kodowania danej przechowywanej w obszarze zmiennej w tym obszarze oraz rodzaje operacji, jakie można wykonać na zmiennej.

Adres zmiennej, to numer początkowego bajtu danej zmiennej w pamięci. Adres jest przydzielany zmiennej automatycznie podczas kompilacji programu.

Standardowe typy proste Pascala

L.p.	Nazwa typu	Zakres wartości zmiennych	Rozmiar zmiennej w bajtach	Rodzaj przechowywanych danych
1	Shortint	-128 . . 127	1	Liczby całkowite
2	Integer	-32768 .. 32767	2	Liczby całkowite
3	Longint	-2 ^31 .. 2 ^31 - 1	4	Liczby całkowite
4	Word	0 .. 65535	2	Liczby całkowite dodatnie
5	Byte	0 .. 255	1	Liczby całkowite dodatnie
6	Real	Dodatnie lub ujemne wartości z zakresu: 2.9E-39 do 1.7E38 *)	6	Liczby rzeczywiste
7	Char	#0 .. #255 **)	1	Znaki ASCII
8	Boolean	false, true	1	Wartości logiczne

*) Zapis 2.9E-39 oznacza 2,9 ∙ 10 ^-39 .

**) Zapis #0 oznacza znak ASCII o numerze porządkowym 0

3.2. Niektóre formaty zmiennych

Formaty zmiennych typu Byte i Word

Przykład: Wartośc dziesiętna 189 zapisana jako zmienna

typu Byte i typu Word

2^7	2^6	2^5	2^4	2^3	2^2	2^1	2^0
1	0	1	1	1	1	0	1

2^15	2^14	2^13	2^12	2^11	2^10	2^9	2^8
0	0	0	0	0	0	0	0
1	0	1	1	1	1	0	1
2^7	2^6	2^5	2^4	2^3	2^2	2^1	2^0

Formaty zmiennych typu Shortint, Integer

Przykład: Liczba -109, zapamiętana w kodzie U2 jako zmienna typu Shortint i Integer

-2^7	2^6	2^5	2^4	2^3	2^2	2^1	2^0
1	0	0	1	0	0	1		1

-2^15	2^14	2^13	2^12	2^11	2^10	2^9	2^8
1	1	1	1	1	1	1	1
1	0	0	1	0	0	1	1
2^7	2^6	2^5	2^4	2^3	2^2	2^1	2^0

Format zmiennej liczbowej rzeczywistej Real

Sposób pamiętania liczby rzeczywistych typu Real odpowiada notacji zmiennoprzecinkowej, w której wartość liczby L jest określona przez trzy wielkości: znak Z, mantysę M, wykładnik W.

Dla W= -129 L=0;

Dla W ≠ -129 L = (-1) ^Z × 2 ^W × (1+ M )

Znak jest kodowany na najstarszej pozycji jako 0 lub 1.

Mantysa jest naturalnym ułamkiem binarnym, tj. ciąg pozycji dwójkowych o wagach 2^-1, 2^-2, 2^-3 itd.

Wykładnik jest zapisany w binarnym kodzie symetrycznym jako liczba z zakresu -129 do +126.

Z	M					W
1	0101000	00000000	00000000	00000000	00000000	10100000
1 bit			39 bitów			8 bitów

Kod symetryczny stosowany do zapisu wykładnika W

00000000 00000001 00000010 ----- 10000000 10000001 10000010 ---- 11111101 11111110 11111111

-129 -128 -127 ---- -1 0 +1 ---- +124 +125 +126

3.3. Tworzenie zmiennych w wyniku ich deklarowania

Zmienne są tworzone w wydzielonym obszarze pamięci operacyjnej, tzw. obszarze zmiennych statycznych, którego rozmiar wynosi 64 kilobajty.

Powstanie zmiennej jest wynikiem jej zadeklarowania w tekście programu źródłowego po słowie kluczowym var (skrót od ang. variable).

Deklaracja zmiennej polega na podaniu jej nazwy i typu, np.:

var X,Y,Masa:Integer;

B:Byte;

Wynik:Real;

Zmienna istnieje od uruchomienia programu wykonawczego do końca jego pracy.

3.4. Deklarowanie zmiennej z inicjowaniem jej wartości początkowej

Przykład:

const Liczba:Real=3.18;

{Deklarujemy typ! Liczba jest zmienną!}

3.5. Deklarowanie stałych

Przykład:

const P='Witaj';

Liczba_pi=3.14159;

M=1273566;

{Nie deklarujemy typu! P, Liczba_pi, M są to stałe. Ich wartości nie mogą podlegać zmianom w czasie działania programu!}

12

---