Negatywne skutki działania niektórych substancji chemicznych na organizm człowieka

Każdy z nas jest narażony na wpływ różnych substancji, które znajdują się w naszym najbliższym otoczeniu: w wodzie, glebie, żywności, w domu, miejscu pracy lub nauki. Wiele substancji i preparatów chemicznych wykazuje właściwości toksyczne i negatywnie wpływa na organizm człowieka. Szkodliwe substancje chemiczne wnikają do organizmu przez skórę, płuca i układ pokarmowy. 
Niektóre związki chemiczne mogą powodować zaburzenia równowagi biochemicznej oraz funkcji fizjologicznych organizmu. 
Inne z kolei mają niebezpieczny wpływ na psychikę człowieka. 
Część z nich, poza bezpośrednim działaniem toksycznym, w określonych warunkach ma zdolność indukowania nowotworów. 

Z tych powodów, prawnie wprowadzono klasyfikację substancji chemicznych ze względu na zagrożenie dla zdrowia i środowiska przyrodniczego. Jednym z aktów prawnych, zharmonizowanych z wytycznymi Unii Europejskiej jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia do ustawy: Kodeks Pracy. Rozporządzenie to określa następujące obszary związane z bezpieczeństwem chemicznym: 
• kryteria i sposób klasyfikacji substancji chemicznych pod względem zagrożeń dla zdrowia lub życia, 
• sposób znakowania tych substancji, 
• wymagania odnośnie sporządzania kart charakterystyk substancji chemicznych niebezpiecznych, 
• zasady klasyfikacji mieszanin w zależności od stężenia poszczególnych składników. 
Do niebezpiecznych zalicza się wszystkie substancje mające przynajmniej jedną z poniższych właściwości: 

- właściwości wybuchowe 
- właściwości utleniające 
- skrajnie łatwopalne 
- wysoce łatwopalne 
- łatwopalne 
- bardzo toksyczne 
- toksyczne 
- szkodliwe 
- żrące 
- drażniące 
- uczulające 
- rakotwórcze 
- mutagenne 
- wpływające na rozrodczość 
- niebezpieczne dla środowiska 

Ten szczegółowy podział substancji, w zależności od rodzaju ryzyka, umożliwia wprowadzenie zasad oznakowania, które na postawie właściwości substancji wprowadza obowiązek umieszczania na opakowaniu odpowiednich symboli wskazujących na rodzaj zagrożenia i sposób postępowania z substancjami 
w zależności od zagrożenia. Jest to szczególnie istotne w pracy z substancjami i preparatami chemicznymi w warunkach szkolnych. 

Postęp w technologii chemicznej umożliwił oczyszczenie wielu naturalnie występujących związków, przez co otrzymano szybciej i silniej działające pochodne. Dotyczy to głównie związków działających na centralny układ nerwowy i powodujące uzależnienia. Do najczęściej spotykanych uzależnień należą: alkoholizm, nikotynizm, lekomania, narkomania. 
Każde uzależnienie w inny sposób szkodzi organizmowi człowieka. 

Alkoholizm - napoje alkoholowe powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych, nie wyłączając tych, które znajdują się w skórze. Wynikiem tego jest utrata ciepła przez skórę, a więc wychłodzenie organizmu, mimo że osoba spożywająca alkohol odczuwa ciepło. Nadmierne spożywanie alkoholu może powodować uzależnienie fizyczne oraz psychiczne i prowadzić do zaburzeń emocjonalnych i agresji. Bezpośrednim skutkiem jest marskość wątroby, uszkodzenie nerwów, choroby serca, stany zapalne żołądka. Alkohol wpływa także na predyspozycje genetyczne. Zawartość powyżej 4,0 promila alkoholu we krwi powoduje głęboką śpiączkę i ryzyko zgonu. 

Nikotynizm - palenie papierosów jest niebezpieczne dla zdrowia ze względu na tlenek węgla i inne toksyczne związki powstające w procesie spalania. Nikotyna zawarta w tytoniu jest alkaloidem o silnych właściwościach trujących. 
W małych dawkach działa pobudzająco, w większych porażająco na układ nerwowy i mięsień sercowy, podwyższa ciśnienie krwi, prowadzi do niedotlenienia organizmu. Przy nałogu palenia pojawiają się zaburzenia emocjonalne, bezsenność, lęki. Łatwo może dojść do zatrucia nikotyną co 
z kolei powoduje nudności, ślinotok, wymioty, drżenie kończyn, bladość skóry, poty, drgawki lub kurcze mięśniowe, zaburzenia wzroku, początkowo zwolnienie, potem przyspieszenie tętna, zaburzenia świadomości, następnie utratę przytomności, zapaść, porażenie oddechu. Porażenia oddechu (depresja oddechowa) może doprowadzić do śmierci. 
Wiadomo też, że palenie powoduje raka płuc, pęcherza, wywołuje choroby krążenia, wady rozwojowe u dzieci palących matek. 

Lekomania - to nałogowe uzależnienie od różnych środków farmakologicznych.
Najczęściej nadużywane są leki przeciwbólowe, nasenne, uspokajające, przeciwgorączkowe. Szkodliwy wpływ zależy od użytego leku, jego dawki, oraz jak często po niego sięgamy. Nadmiar tych środków może spowodować rozdrażnienie, dekoncentrację, zmienność nastrojów, nawet zaburzenia żołądkowe. 

Narkomania - to uzależnienie od środków odurzających - narkotyków- pochodzenia roślinnego lub syntetycznego np.: kokaina, morfina, marihuana, haszysz, amfetamina. W zależności od dawki, powodują uspokojenie, zniesienie bólu, odurzenie, euforię lub sen, halucynacje. Wielokrotne stosowanie narkotyków prowadzi do przyzwyczajenia i tzw. głodu narkotycznego, 
a w konsekwencji do narkomanii czyli całkowitej zależności od nich. Dłuższa narkomania powoduje zmiany osobowości, nastroju, głównie w układzie nerwowym, wyniszczenie organizmu. 

////////////////////////////////////////////////////////

ubstancja chemiczna - definicja

Substancje chemiczne to po prostu substancje złożone z  pierwiastków  i ich związków chemicznych, z takich pierwiastków jakie występują w przyrodzie, czasami także z tych stworzonych w procesie produkcyjnym, przy zachowaniu wszystkich dodatkowych wymagań decydujących o ich trwałości.   Nie wliczają się tutaj rozpuszczalniki, mogące być rozdzielone bez zmiany stabilności i składu substancji i wszystkie zanieczyszczenia powstałe w wyniku wykorzystanego procesu do ich produkcji.

 

Substancja złożona stanowi związek chemiczny czyli po prostu połączenie chemiczne. Zbudowana jest ona z minimum dwóch pierwiastków Składa się ona z minimum dwóch pierwiastków, połączonych ze sobą poprzez pewnego rodzaju  wiązanie chemiczne.

 

ZWIĄZEK CHEMICZNY  - definicja

W odróżnieniu od substancji prostych czyli pierwiastków chemicznych substancja złożona obejmuje co najmniej dwa pierwiastki chemiczne (lub więcej), które to pierwiastki tworzą cząsteczki zbudowane z atomów połączonych w ściśle określony sposób, gdy zachowane są określone stosunki ilościowe. Atomy generalnie tworzą połączenia chemiczne, istnieją natomiast związki chemiczne nie wykazujące wyodrębnionych cząsteczek, gdyż kryształ jako całość stanowi jedną wielką cząsteczkę. W takim krysztale sieć krystaliczną tworzą właśnie poszczególne atomy mające uporządkowany charakter. W wyniku reakcji chemicznych, jakie zachodzą pomiędzy różnymi substratami  dochodzi  do utworzenia związku chemicznego. Związek chemiczny powstający w danych warunkach posiada ściśle określone właściwości fizyczne i chemiczne, mówimy tutaj o masie cząsteczkowej, gęstości. Zdarza się niejednokrotnie, że  w związkach chemicznych w stanie krystalicznym  cały kryształ to utworzona gigantyczna cząsteczka, tak jest w przypadku kryształów, ponadto kryształ jest zdolny do tworzenia odmian różniących się strukturą i właściwościami, wtedy mówimy o  izomerii i  polimorfizmie.

 

---