EUCHARYSTOLOGIA
Zapowiedzi proroków:
Już od Izajasza pojawiały się dziwne zapowiedzi likwidacji kultu świątynnego, mimo że ofiara ta miała być sprawowana zawsze. Słowo „zawsze” oznaczało „dokąd wzrok sięga”, dlatego w Starym Testamencie należy traktować je względnie.
Zapowiedzi te, to:
Jr 6, 19-20 („ Słuchaj, ziemio! Oto zamierzam sprowadzić na ten ród nieszczęście; będzie to owoc ich przewrotnych zamysłów. Nie zważali bowiem na moje słowa, a moim prawem wzgardzili. Na co sprowadzacie Mi kadzidło ze Saby albo wyborny korzeń trzcinowy z dalekiej ziemi? Nie podobają Mi się wasze całopalenia, a wasze krwawe ofiary nie są mi przyjemne”)
Oz 9, 4 („Nie będą wina wylewać na ofiarę dla pana ani przygotowywać swych żertw dla Niego; chleb ich stanie się chlebem żałoby, kto go spożyje - już będzie nieczysty; bo chleb ich będzie tylko dla nich - do domu Pańskiego nie wejdzie.”)
Am 5, 21-24 („Nienawidzę waszych świąt i brzydzę się nimi. Nie będę miał upodobania w waszych uroczystych zebraniach. Bo kiedy składacie Mi całopalenia i wasze ofiary, nie znoszę tego, a na ofiary biesiadne z tucznych wołów nie chcę patrzeć. Idź precz ode Mnie ze zgiełkiem pieśni twoich, i dźwięku twoich harf nie chcę słyszeć. Niech sprawiedliwość wystąpi jak woda z brzegów i prawość niech się wyleje jak nie wysychający potok!”)
W tych proroctwach zapowiedzi są umiarkowane. Bóg odrzuca ofiary jeśli nie idą w parze z uczciwością człowieka. (treści proroctw raczej nie trzeba znać, wystarczą tylko sigla ale na wszelki wypadek wysyłam całą treść).
Bóg zapowiada całkowitą likwidację kultu starotestamentalnego w:
Jr 7, 21-23 („Tak mówi Pan Zastępów, Bóg Izraela <<Dodawajcie wasze ofiary całopalne do waszych ofiar krwawych i spożywajcie mięso! Bo nic nie powiedziałem ani nie nakazałem waszym przodkom, gdy wyprowadzałem ich z Egiptu, co do ofiar całopalnych i krwawych, lecz dałem im tylko przykazanie: Słuchajcie głosu Mojego, a będę wam Bogiem, wy zaś będziecie Mi narodem. Chodźcie każdą drogą, która wam rozkażę, aby się wam dobrze wiodło.>>”)
Jdt 16, 16 („chociaż za mała jest wszelka ofiara, by wonią miła była dla Ciebie, i za mało wszelkiego tłuszczu na całopalenie dla Ciebie, lecz ten, który się boi Pana, wielki jest w każdym czasie.”)
PS 40, 7-11 („Nie chciałeś ofiary krwawej ani obiaty, lecz otwarłeś mi uszy; całopalenia i żertwy za grzech nie żądałeś. Wtedy powiedziałem: <<Oto przychodzę; w zwoju księgi o mnie napisano: Jest moją radością, mój Boże, czynić Twoją wolę, a Prawo Twoje mieszka w moim wnętrzu>>. Głosiłem Twoją sprawiedliwość w wielkim zgromadzeniu; oto nie powściągałem warg moich - Ty wiesz, o Panie. Sprawiedliwości Twojej nie kryłem w głębi serca. Głosiłem Twoją wierność i pomoc. Nie taiłem Twej łaski ani Twej wierności przed wielkim zgromadzeniem.>>”
(Taka kolejność była podana na wykładach, chociaż moim zdaniem to te pierwsze fragmenty mówią o całkowitej likwidacji a te drugie pośrednio. Ale to już zostawiam waszej ocenie…)
Na poziomie Starego Testamentu występuje jedno proroctwo z którym Żydzi mają do dziś problem: Ml 1, 10-13 - tekst rozumiany dzisiaj jako zapowiedź kultu synagogalnego (Synagoga to nie świątynia!): („Niechby ktoś spośród was raczej zamknął drzwi [świątyni], byście nie zapalali świateł na ołtarzu moim nadaremnie. Nie mam Ja upodobania do was, mówi Pan Zastępów, ani Mi nie jest miła ofiara z waszej ręki. Albowiem od wschodu słońca aż do jego zachodu wielkie będzie imię moje między narodami, a na każdym miejscu dar kadzielny będzie składany
imieniu memu i ofiara czysta. Albowiem wielkie będzie imię moje między narodami -
mówi Pan Zastępów. Wy zaś bezcześcicie je, mówiąc: Stół Pański jest splugawiony, bo składane na nim ofiary są miernej wartości. 13 Powiadacie też: Cóż to za umęczenie! - i tak pogardzacie nim, mówi Pan Zastępów, a przynosicie zwierzę skażone: chrome i chore - i składacie na ofiarę. Czy mam to przyjąć z upodobaniem z ręki waszej? - pyta Pan.”)
Składane ofiary: najczęściej całopalne lub pokarmowe (12 chlebów pokładnych na znak 12 pokoleń Izraela)
Synagoga to nie świątynia. Dla ortodoksyjnych Żydów istniała jedna świątynia - Jerozolimska, po której została tylko ściana płaczu (fragment muru okalającego świątynie). Niektórzy uznają trzy świątynie (nie wiem które).
Kult synagogalny polega na modlitwie uwielbienia i czytaniu Słowa Bożego.
Do roku 70 (zburzenie Jerozolimy) nie było oporu u chrześcijan żeby chodzić do świątyni i tam się modlić. Od 70 r. ostry rozdział synagogi od kościoła.
Śmierć Jezusa, „ zasłona przybytku rozdarła się na dwoje” Mt 27,51 - moment zakończenia okresu ważności ofiar starotestamentalnych.
W latach 40- tych I wieku istniała stowarzyszenie (Qumrańczycy) które było przeciwne świątyni, uważało, że została ona splugawiona. Sekta ta miała bardzo skrajne poglądy. Była podzielona na dwie grupy - tych, którzy mieszkają w klasztorze Qumran i tak jakby III zakon rozproszony po miastach.
Już od początku Apostołowie mieli świadomość, że łamanie chleba to nowotestamentowa ofiara
Ciekawie na temat Eucharystii pisał Erazm z Rotterdamu: [parafraza] „przeczyłoby mądrości Boga, gdyby dopuścił istnienie religii tak szlachetnej jak chrześcijaństwo, a o tak bezmyślnym kulcie, że człowiek klęka przed kawałkiem chleba, gdyby on nie był prawdziwym”.
2. Przygotowanie przez samego Jezusa:
J 6 - tylko w Ewangelii św. Jana znajdujemy Mowę Eucharystyczną
(J 6, 22-71 m.in. „« Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim. Jak Mnie posłał żyjący Ojciec, a Ja żyję przez Ojca, tak i ten, kto Mnie spożywa, będzie żył przeze Mnie. To jest chleb, który z nieba zstąpił - nie jest on taki jak ten, który jedli wasi przodkowie, a poumierali. Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki».”)
Kiedy Jezus bierze chleb - modli się i składa dziękczynienie.
Jezus chodzi po jeziorze po rozmnożeniu chleba a przed Mową Eucharystyczną (u Jana) - władza Jezusa nad naturą
Jezus mówi: „Kto mnie spożywa będzie żyć przeze mnie” - Bóg, który nie tylko staje się człowiekiem, ale przyjmuje postać chleba by być jeszcze bliżej niego. Wobec tych słów pojawia się zarzut ludożerstwa. Jezus nie ugina się i idzie jeszcze dalej. Słuchacze mówią, że zbyt trudna jest ta mowa i odchodzą od niego. Jezus nie mięknie, pyta też i Apostołów: „Czy wy też chcecie odejść?” pojawia się ciekawe napięcie: Wyjście do człowieka - TAK, OWSZEM, ale nie głaskanie go i próby udobruchania. I tu ciekawa uwaga ks. Alickiego „Jak się komuś włazi do d… to się nie można dziwić, że ten ktoś ma cię w d…” - Jezus taki nie był.
3. Ustanowienie:
Tradycja Pawłowa (1Krn 11, 23-26, Łk ?)
Tradycja Piotrowa (Mk 14, 22-25; Mt 26, 26-30)
To co najistotniejsze: „ Bierzcie i jedzcie to jest ciało moje”, „Bierzcie i pijcie to jest krew moja”.
Czy ostatnia wieczerza, to uczta paschalna? Dowodem na to jest 1Krn: „kielich błogosławieństwa” - trzeci kielich podczas uczty paschalnej. Na ostatnią wieczerzę Jezus wybrał najświętszy dzień w roku. (9paschę można było sprawować w trzy różne dni: wg kalendarza faryzejskiego, saduceuszy i jeszcze jakiegoś jednego…)
Wszyscy którzy brali udział w uczcie paschalnej mieli się czuć jak uczestnicy wyjścia z Egiptu - tak samo każdy biorący udział w Eucharystii ma się czuć jakby zasiadał z Jezusem do Ostatniej Wieczerzy.
Eucharystia nie może być sprawowana dzisiaj jednocześnie przez katolika i protestanta. „Ponieważ jeden jest chleb, przeto wy stanowicie jedno ciało”. Do spożycia Eucharystii potrzebna jest jedność wiary. Jeśli ktoś wierzy inaczej, nie pozwala się mu spożyć Eucharystii. (Protestanci uważają że sakramentalny Chleb i Wino to tylko pamiątka, a nie prawdziwe Ciało i prawdziwa Krew jak katolicy).
4. Znaczenie: skończył się wykład i ksiądz nie zdążyło tym powiedzieć. Prosił żeby przeczytać J 6 - ciekawa obietnica - „kto spożywa moje ciało….” I J 17 - co to jest życie wieczne?