PROPEDEUTYKA

PROPEDEUTYKA

PSYCHOLOGII

PSYCHOLOGII

ZDROWIA

ZDROWIA

Ewa WOJTYNA

Ewa WOJTYNA

[e-mail]

[e-mail]

OBRAZ SIEBIE/

OBRAZ SIEBIE/

WIZERUNEK CIAŁA...

WIZERUNEK CIAŁA...

Ćwiczenia 5

Ćwiczenia 5

UCIELEŚNIANIE JA

UCIELEŚNIANIE JA



Nadawanie pierwszoplanowego znaczenia

Nadawanie pierwszoplanowego znaczenia

i wartości fizyczno-cielesnemu aspektowi Ja

i wartości fizyczno-cielesnemu aspektowi Ja



Ja cielesne kształtuje się w większym stopniu

Ja cielesne kształtuje się w większym stopniu

w oparciu o społeczny wzorzec cielesności niż

w oparciu o społeczny wzorzec cielesności niż

wrażenia proprioceptywne

wrażenia proprioceptywne



Ja cielesne – jako najważniejszy element

Ja cielesne – jako najważniejszy element

autoprezentacji – jest jednym z

autoprezentacji – jest jednym z

najważniejszych regulatorów ludzkiego

najważniejszych regulatorów ludzkiego

zachowania

zachowania

(Kowalik, 2003; Fox, 1997)

(Kowalik, 2003; Fox, 1997)

ANOREKSJA

ANOREKSJA

Średniowiecze

Średniowiecze

–

–

fr. anorexie sainte

fr. anorexie sainte

– głodzenie się jako

– głodzenie się jako

znak silnego zaangażowania religijnego

znak silnego zaangażowania religijnego

Współczesność

Współczesność

– szczupła sylwetka jako:

– szczupła sylwetka jako:



Synonim silnej woli

Synonim silnej woli

i perfekcjonizmu

i perfekcjonizmu



Wolność seksualna

Wolność seksualna



Szczęście

Szczęście



Zasadnicze kryterium oceny kobiety

Zasadnicze kryterium oceny kobiety

Anoreksja jako krańcowa forma realizacji norm

Anoreksja jako krańcowa forma realizacji norm

kulturowych

kulturowych

OPERACJE PLASTYCZNE

OPERACJE PLASTYCZNE



Motywy

Motywy



Przebieg

Przebieg



Konsekwencje

Konsekwencje



Rola psychologa

Rola psychologa



Co robić?

Co robić?

AUTOMARKETING /

AUTOMARKETING /

UPRZEDMIOTOWIANIE

UPRZEDMIOTOWIANIE

PODMIOTU

PODMIOTU

Akcentowanie:

Akcentowanie:



indywidualizmu

indywidualizmu

(Van Raaij, 2001)

(Van Raaij, 2001)



wolności osobistej

wolności osobistej

(Łojewska-Krawczyk, 2001)

(Łojewska-Krawczyk, 2001)



odpowiedzialności (za siebie)

odpowiedzialności (za siebie)



wyników osiągnięć naukowych

wyników osiągnięć naukowych

(Van Raaij, 2001)

(Van Raaij, 2001)

Automarketing:

Automarketing:



jednostka jako obiekt działań

jednostka jako obiekt działań

„przysposabiających” do wypełniania

„przysposabiających” do wypełniania

dyrektywnych i normatywnych zaleceń kultury

dyrektywnych i normatywnych zaleceń kultury



podstawowy składnik zachowania określanego

podstawowy składnik zachowania określanego

jako zdrowe, niezaburzone

jako zdrowe, niezaburzone



podstawa odniesień wartościujących

podstawa odniesień wartościujących

(Sęk, 2005)

(Sęk, 2005)

AUTOMARKETING /

AUTOMARKETING /

UPRZEDMIOTOWIANIE PODMIOTU

UPRZEDMIOTOWIANIE PODMIOTU



„

„

kultura zachodnioeuropejska” - człowiek winien dążyć do

kultura zachodnioeuropejska” - człowiek winien dążyć do

osiągnięcia wysokiej pozycji społecznej, zawodowej lub

osiągnięcia wysokiej pozycji społecznej, zawodowej lub

finansowej

finansowej



traktowanie dobrego stanu zdrowia jako konsekwencji uznania

traktowanie dobrego stanu zdrowia jako konsekwencji uznania

wartości indywidualizmu

wartości indywidualizmu

(„muszę być zdrowy, by dać sobie w życiu radę”)

(„muszę być zdrowy, by dać sobie w życiu radę”)



konsekwencja wartości nauki

konsekwencja wartości nauki

(„jeśli coś jest możliwe, to jest pożądane”)

(„jeśli coś jest możliwe, to jest pożądane”)



osoby atrakcyjne fizycznie są spostrzegane jako szlachetne,

osoby atrakcyjne fizycznie są spostrzegane jako szlachetne,

zrównoważone, ambitne, niezależne

zrównoważone, ambitne, niezależne

(Alford, 1996; Nęcki, 1996)

(Alford, 1996; Nęcki, 1996)



Atrakcyjność fizyczna zwiększa dwukrotnie

Atrakcyjność fizyczna zwiększa dwukrotnie

prawdopodobieństwo zatrudnienia, w porównaniu

prawdopodobieństwo zatrudnienia, w porównaniu

z prawdopodobieństwem zatrudnienia ze względu na posiadane

z prawdopodobieństwem zatrudnienia ze względu na posiadane

kwalifikacje merytoryczne

kwalifikacje merytoryczne

(wbrew deklaracjom zatrudniających o

(wbrew deklaracjom zatrudniających o

nieistotności czynnika wyglądu)

nieistotności czynnika wyglądu)

(Cialdini, 2002)

(Cialdini, 2002)

AUTOMARKETING /

AUTOMARKETING /

UPRZEDMIOTOWIANIE PODMIOTU

UPRZEDMIOTOWIANIE PODMIOTU

PROCESY KATEGORYZACJI

PROCESY KATEGORYZACJI



ułatwianie (w znaczeniu: przyspieszanie) poznawczego radzenia sobie w

ułatwianie (w znaczeniu: przyspieszanie) poznawczego radzenia sobie w

złożonym środowisku społecznym: częste opieranie kontaktów społecznych

złożonym środowisku społecznym: częste opieranie kontaktów społecznych

na poznaniu „pośrednim” – poprzez społecznie ustalone wskaźniki (np.

na poznaniu „pośrednim” – poprzez społecznie ustalone wskaźniki (np.

wygląd fizyczny)

wygląd fizyczny)



łatwa dostępności („od razu widać”)

łatwa dostępności („od razu widać”)



ustalona symbolika (zdrowy/chory; bogaty/biedny itp.)

ustalona symbolika (zdrowy/chory; bogaty/biedny itp.)



usprawnienie procesu interpersonalnej kategoryzacji i sterowanie własnym

usprawnienie procesu interpersonalnej kategoryzacji i sterowanie własnym

umiejscowieniem w obrębie kategorii, stosowanych przez innych

umiejscowieniem w obrębie kategorii, stosowanych przez innych

Badania Erwina (za: Nęcki, 1996):

Badania Erwina (za: Nęcki, 1996):



możliwe jest nie tylko określanie cech osobowościowych jednostki na

możliwe jest nie tylko określanie cech osobowościowych jednostki na

podstawie jej wyglądu lecz uprawnione jest także wnioskowanie odwrotne:

podstawie jej wyglądu lecz uprawnione jest także wnioskowanie odwrotne:

na podstawie profilu osobowościowego można określić wygląd

na podstawie profilu osobowościowego można określić wygląd

Korzystając z powyższych ustaleń można sterować wyobrażeniem

Korzystając z powyższych ustaleń można sterować wyobrażeniem

innych o sobie, dokonując określonych zabiegów

innych o sobie, dokonując określonych zabiegów

(auto)korekcyjnych w wyglądzie, w pożądanym społecznie

(auto)korekcyjnych w wyglądzie, w pożądanym społecznie

kierunku

kierunku

MASTEKTOMIA

MASTEKTOMIA

KONSEKWENCJE:

KONSEKWENCJE:



Okaleczenie ciała

Okaleczenie ciała



Ograniczenie ruchomości kończyny górnej

Ograniczenie ruchomości kończyny górnej



Ograniczenie sprawności

Ograniczenie sprawności



Ból

Ból



Zniekształcenie sylwetki

Zniekształcenie sylwetki



Depresja i lęk

Depresja i lęk



Utrata poczucia kobiecości

Utrata poczucia kobiecości



Utrata dotychczasowych ról społecznych związanych z płcią

Utrata dotychczasowych ról społecznych związanych z płcią

REKONSTRUKCJE PIERSI

REKONSTRUKCJE PIERSI



Rekonstrukcja amputowanej

Rekonstrukcja amputowanej

piersi przyczynia się do

piersi przyczynia się do

poprawy jakości życia kobiet

poprawy jakości życia kobiet

(Tykka, Asko-Seljavaara, Hietanen, 2001; 2002)

(Tykka, Asko-Seljavaara, Hietanen, 2001; 2002)



ustąpienie dolegliwości

ustąpienie dolegliwości

fizycznych

fizycznych



odzyskanie ogólnej

odzyskanie ogólnej

satysfakcji życiowej

satysfakcji życiowej



odzyskanie poczucia

odzyskanie poczucia

kontroli własnego zdrowia

kontroli własnego zdrowia

REKONSTRUKCJE PIERSI

REKONSTRUKCJE PIERSI

Żukowska (2006):

Żukowska (2006):



Niewielki odsetek kobiet

Niewielki odsetek kobiet

w Polsce poddaje się

w Polsce poddaje się

rekonstrukcji piersi

rekonstrukcji piersi



142 kobiety po

142 kobiety po

mastektomii:

mastektomii:



7% poddało się rekonstrukcji

7% poddało się rekonstrukcji



30% - rozważa rekonstrukcję

30% - rozważa rekonstrukcję



63% - zdecydowanie nie

63% - zdecydowanie nie

planuje takiego zabiegu

planuje takiego zabiegu

DLACZEGO?

DLACZEGO?

W PUŁAPCE

W PUŁAPCE

UZALEŻNIEŃ...

UZALEŻNIEŃ...

Ćwiczenia 6

Ćwiczenia 6

ROZPOZNAWANIE

ROZPOZNAWANIE

UZALEŻNIENIA

UZALEŻNIENIA



Przymus –

Przymus –

jeżeli tego nie zrobię, to będę się czuć

jeżeli tego nie zrobię, to będę się czuć

gorzej

gorzej



Sztywny schemat postępowania

Sztywny schemat postępowania



System przekonań utrwalających nałogowe

System przekonań utrwalających nałogowe

zachowanie –

zachowanie –

pomniejszanie strat, eksponowanie

pomniejszanie strat, eksponowanie

zysków, minimalizowanie potrzeby i możliwości zmiany

zysków, minimalizowanie potrzeby i możliwości zmiany



Niepowodzenia przy próbach samodzielnej zmiany

Niepowodzenia przy próbach samodzielnej zmiany



Wzrost tolerancji

Wzrost tolerancji



Rosnące koszty (destrukcyjność)

Rosnące koszty (destrukcyjność)



Objawy odstawienia

Objawy odstawienia



Realne korzyści

Realne korzyści

MECHANIZMY

MECHANIZMY

UZALEŻNIENIA

UZALEŻNIENIA



Mechanizm nałogowego regulowania uczuć

Mechanizm nałogowego regulowania uczuć

Nałogowe zachowanie staje się głównym źródłem

Nałogowe zachowanie staje się głównym źródłem

przeżywanych stanów emocjonalnych, najpierw

przeżywanych stanów emocjonalnych, najpierw

przyjemności, a z upływem czasu coraz częściej już

przyjemności, a z upływem czasu coraz częściej już

tylko ulgi czy uśmierzania przykrości

tylko ulgi czy uśmierzania przykrości

(co mi w życiu pozostało prócz...)

(co mi w życiu pozostało prócz...)



Mechanizm iluzji i zaprzeczania

Mechanizm iluzji i zaprzeczania

fałszywa świadomość, wspierająca nałóg i

fałszywa świadomość, wspierająca nałóg i

zniekształcająca obraz rzeczywistości w kierunku nałogu

zniekształcająca obraz rzeczywistości w kierunku nałogu

(przestałbym być sobą, gdybym zrezygnował z...)

(przestałbym być sobą, gdybym zrezygnował z...)



Mechanizm rozpraszania Ja

Mechanizm rozpraszania Ja

brak odpowiedzialności za swoje zachowanie

brak odpowiedzialności za swoje zachowanie

(Tak jakoś się stało; Wszyscy się na mnie uwzięli;

(Tak jakoś się stało; Wszyscy się na mnie uwzięli;

To przez żonę, z winy systemu, nieszczęśliwego

To przez żonę, z winy systemu, nieszczęśliwego

dzieciństwa)

dzieciństwa)

PRACOHOLIZM

PRACOHOLIZM

Symptomy pracoholizmu w stadium początkowym:

Symptomy pracoholizmu w stadium początkowym:

 

 



Brak kontroli ilości czasu poświęcanego na pracę

Brak kontroli ilości czasu poświęcanego na pracę



Nieumiejętne organizowanie czasu

Nieumiejętne organizowanie czasu



Nagminne niedotrzymywanie terminów

Nagminne niedotrzymywanie terminów

 

 

Symptomy pracoholizmu, których nie powinno się już bagatelizować:

Symptomy pracoholizmu, których nie powinno się już bagatelizować:



Życie w ciągłym stresie z obawy, że za mało czasu poświęca się pracy

Życie w ciągłym stresie z obawy, że za mało czasu poświęca się pracy



Tłumaczenie przed samym sobą swojej nadgorliwości

Tłumaczenie przed samym sobą swojej nadgorliwości



Podporządkowanie całego życia osobistego rytmowi pracy

Podporządkowanie całego życia osobistego rytmowi pracy



Poświęcanie całego czasu wolnego na pracę, kosztem snu

Poświęcanie całego czasu wolnego na pracę, kosztem snu

i odpoczynku

i odpoczynku



Obwinianie innych za brak czasu i złą organizację

Obwinianie innych za brak czasu i złą organizację



Spychanie odpowiedzialności za obowiązki domowe na innych członków

Spychanie odpowiedzialności za obowiązki domowe na innych członków

rodziny

rodziny



Okazywanie agresji najbliższym, odreagowywanie wiecznego stresu

Okazywanie agresji najbliższym, odreagowywanie wiecznego stresu

PRACOHOLIZM

PRACOHOLIZM

Zaawansowane symptomy pracoholizmu

Zaawansowane symptomy pracoholizmu

 

 



Alienacja od rzeczywistości

Alienacja od rzeczywistości



Pęd pracowitości, którego nie można zatrzymać

Pęd pracowitości, którego nie można zatrzymać



Zerwanie kontaktów towarzyskich

Zerwanie kontaktów towarzyskich



Ograniczenia spotkań i relacji rodzinnych aż do zupełnego

Ograniczenia spotkań i relacji rodzinnych aż do zupełnego

wyłączenia się z życia rodziny

wyłączenia się z życia rodziny



Dolegliwości zdrowotne

Dolegliwości zdrowotne



Nerwobóle;

Nerwobóle;



Skurcze mięsni;

Skurcze mięsni;



Bóle głowy;

Bóle głowy;



Bóle kręgosłupa;

Bóle kręgosłupa;



Bóle żołądka,

Bóle żołądka,



Biegunka;

Biegunka;



Wrzody żołądka,

Wrzody żołądka,



Wrzody dwunastnicy

Wrzody dwunastnicy

•

Utrata wagi;

Utrata wagi;

•

Anoreksja;

Anoreksja;

•

Bulimia;

Bulimia;

•

Zaburzenia snu;

Zaburzenia snu;

•

Koszmary

Koszmary

senne;

senne;

•

Karoshi

Karoshi