Proszę wyjaśnić pojęcie: typ historyczny prawa międzynarodowego.
Typ historyczny prawa międzynarodowego opisuje prawo międzynarodowe, które obowiązuje w określonym układzie stosunków międzynarodowych charakterystycznych dla danej epoki. Zależny jest więc od systemu politycznego i gospodarczego wykształconego w wyniku rozwoju historycznego tej epoki.
Proszę określić podstawę podziału prawa międzynarodowego na klasyczne prawo międzynarodowe i współczesne prawo międzynarodowe.
Klasyczne prawo międzynarodowe to typ historyczny prawa międzynarodowego, który wykształcił się w Europie w okresie przejścia od średniowiecza do czasów nowożytnych. Cechował się wielością państw suwerennych o wspólnych lub podobnych cechach ustroju ekonomiczno-społecznego:
mniej lub więcej rozwinięty kapitalizm ze strukturami feudalnymi,
brak władzy ponad państwowej,
stosunki między państwami oparte na zasadzie równości wobec prawa.
korzystanie na równych prawach z obszarów morskich,
rywalizacja w zakresie podbojów i eksploatacji krajów zamorskich,
system bezpieczeństwa oparty na sojuszach,
wojna jako legalny sposób załatwiania sporów międzynarodowych.
Współczesne prawo międzynarodowe wykształciło się w XX w. w wyniku skutków pierwszej wojny światowej i rewolucji w Rosji, rozwijanych w okresie II wojny światowej i okresu powojennego. Były nimi:
wykształcenie się układu międzynarodowego złożonego z państw kapitalistycznych, państw socjalistycznych i dużej ilości nowych państw pokolonialnych.
nowa technika wojenna - broń jądrowa i rakiety przekreśliły znaczenie wojny jako instrumentu polityki narodowej,
rozwój współpracy międzynarodowej w dobie rewolucji naukowo-technicznej.
Proszę uzasadnić słuszność poglądu: „Starożytność nie znała prawa narodów”.
W starożytności nie można było sobie wyobrazić, aby stosunki z zagranicą mogły być regulowane prawem. Nie mogło istnieć prawo, które zakłada istnienie zobowiązań prawnych względem innych państw i ich obywateli. Każdy naród miał własną religię i bogów, język, prawo i moralność. W starożytności panował ogólny stan wrogości w stosunku do obcych wynikający z stanu nieustających wojen, w które zaangażowane były państwa starożytne. Dlatego przyjmujemy tezę, że system prawa międzynarodowego wykształcił się w okresie przejścia od średniowiecza do czasów nowożytnych, dostrzegając, że wiele zasad i instytucji tego prawa zrodziło się w okresach wcześniejszych.
Proszę omówić główne instytucje prawa międzynarodowego zapoczątkowane przez greckie polis:
umowy zawierane przez miasta greckie dotyczące różnych dziedzin wzajemnych stosunków, dyskutowane na zgromadzeniach ludowych i spisywane na tablicach,
przymierza (symmachie), zawieszenia broni, traktaty pokojowe
represalia (sylia) wymuszające respektowanie prawa poprzez adrolepsję - chwytanie i więzienie obywateli drugiego państwa do czasu uzyskania zadośćuczynienia za naruszenie prawa
azyl (asylia) wyjęcie jednostki spod zastosowania do niej represaliów
proksenia - obywatel jednego miasta, zwykle znana osobistość, w zamian za dary i honory w mieście przybywających, udzielał gościny i opieki obywatelom drugiego miasta przybywających w sprawach handlu i innych; pierwowzór opieki konsularnej
arbitraż
izopolitije - umowy o przyznaniu obywatelom drugiego miasta praw obywatelskich na zasadzie wzajemności
amfiktionie - związki państw o charakterze religijno-politycznycm mające na Elu ochronę kultu religijnego
Porównaj koncepcje wojny sprawiedliwej w ujęciu: Polibiusza z Megalopolis, Cycerona i Augustyna z Hippony.
Polibiusz - pisał o wojnie i pokoju, który nie zawsze jest najwyższym dobrem, o kulturalnym prowadzeniu wojen, o unikaniu bezmyślnej srogości.
Cyceron - żadna wojna nie jest sprawiedliwa, jeżeli nie została wypowiedziana i jeżeli nie została wszczęta na skutek doznanej krzywdy
Augustyn z Hippony - wojna jest obiektywnym złem, wolno ją stosować w okolicznościach usprawiedliwionych względami moralnymi, dla ukarania dopuszczających się bezprawia, jeśli inny naród lub państwo odmawia zadośćuczynienia, wojna sprawiedliwa powinna zmierzać do zapewnienia pokoju.
Podaj definicję prawa międzynarodowego stworzoną przez Ulpiana.
Prawo narodów dotyczy zajęcia, zabudowy i umocnienia miejscowości, wojny, jeńców, niewolnictwa, postliminium, traktatów pokoju, zawieszenia broni, świętego obowiązku nieznieważania posłów i zakazu małżeństw z cudzoziemcami.
Jakie znacznie dla przestrzegania prawa międzynarodowego miała koncepcja „dwóch mieczy”?
Koncepcja dwóch mieczy, sformułowano w bullach papieskich. Papież otrzymywał dwa miecze symbolizujące władze duchowa i świecką. Jeden z mieczy przekazywał cesarzowi. Wynikało z tego, że władza cesarska zależna jest od papieża i jemu przysługuje w określonych warunkach prawo zwolnienia poddanych od przysięgi wierności wobec władzy świeckiej. Wg kanonistów papież mógł zwolnić od przestrzegania umów międzynarodowych. Wg legalistów cesarskich władza świecka jest równorzędna władzy kościelnej, gdyż od niej nie pochodzi, na co dowodem jest rozdzielenie mieczy od Boga - jeden dla cesarza, drugi dla papieża.
Jakie kompetencje przysługiwały w stosunku do statków morskich w XIV wieku Konsulatowi Morskiemu z siedzibą w Barcelonie?
Jaka jest treść zasady: Mare liberum est?
Zasada wolności mórz - równe prawa państw do korzystania z obszarów morskich w celach żeglugi i rybołówstwa
Jaki związek istniał między zasadami: iustum potentiae aequilibrium i cui adhaereo - praeest?
Zasada równowagi politycznej (iustum potentiae aequilibrium ) - jedno mocarstwo nie może wyrastać nadmiernie potęgą ponad inne, by nie doprowadzić do hegemonii politycznej jakiegoś państwa, a w takiej sytuacji państwa słabsze sprzymierzają się przeciw najsilniejszemu.
Zasada do kogo się przyłącze, ten zwycięży (cui adhaereo - praeest) - zasada Henryka VIII, wykorzystywana w zasadzie równowagi politycznej - państwa słabsze sprzymierzają się przeciw najsilniejszemu.
Komu nauka prawa międzynarodowego przypisuje autorstwo doktryny będącej przyczynkiem do rozwoju międzynarodowego prawa humanitarnego?
J.J. Rousseau i Portalisowi.
Przedstaw główne poglądy naturalistów ze szkoły Grocjusza na prawo międzynarodowe?
Wyprowadzili normy prawa narodów z natury człowieka na zasadach rozumowania filozoficznego,
powiązanie prawa międzynarodowego z naturą rzeczy i rozumem ludzkim,
ograniczenie liczby wojen,
humanitaryzm prawa wojennego,
zasada o dochowaniu wiary - utrzymywanie w mocy traktatów zawartych przez państwa, jednak nie pod nazwą ustaw i prawa (Pufendorf),
państwa tworzą wielką wspólnotę obywatelską, której zasady prawne tkwią w prawie naturalnym (Wolff).
Jaki kierunek i dlaczego w nauce prawa międzynarodowego pozostaje w opozycji do kierunku naturalistycznego?
Pozytywizm był opozycją dla naturalizmu. Wg pozytywistów:
przepis prawny za przejaw woli państwa,
umowa międzynarodowa i zwyczaj źródłem prawa międzynarodowego,
prawo międzynarodowe powinno badać się takim jakim jst, a nie takim jakim powinno być w świetle rozważań filozoficznych,
wywody naturalistów o prawię międzynarodowym pochodzącym z natury człowieka są niepraktyczne
gromadzili i opracowywali umowy międzynarodowe,
prawa międzynarodowego nie można opierać na zasadach prawa naturalnego,
odróżnianie prawa materialnego i proceduralnego,
podstawą prawa narodów jest dobra wiara,
zmieniają się obyczaje narodów a za tym prawo narodów, a rozum zawsze jest ten sam,
zadaniem nauki prawa międzynarodowego jest empiryczne badanie jakie normy znajdują zastosowanie we wzajemnych stosunkach pomiędzy państwami.
Wskaż instytucje prawa międzynarodowego zapoczątkowane w dobie Rewolucji Francuskiej.
Zasada zwierzchnictwa narodowego i prawo narodów zorganizowanych jako państwa do suwerenności - nie wszczynanie wojen w celu podbojów i użycia siły przeciw wolności innego narodu, wszystkie narody są w swych stosunkach niezawisłe i suwerenne bez względu na liczbę mieszkańców i rozmiary terytorium, suwerenność jest niezbywalna, czyny przeciw wolności jednego narodu są zamachem na wszystkie narody, każdy naród ma prawo uciec się do wojny w obronie swej suwerenności, wolności, własności
Zasada nienaruszalności terytorium - nie zawieranie pokoju z wrogiem, który zajmuje terytorium danego państwa
Zasada nieinterwencji w sprawy wewnętrzne drugiego państwa - nie wtrącanie się do rządów innych narodów i nie pozwalanie na wtrącanie się do swoich rządów, każdy naród ma prawo ustanawiać i zmieniać formy swojego rządu
Rewolucja francuska przyniosła także zasadę wolności żeglugi na rzekach wspólnych, azylu udzielanego przestępcom politycznym, plebiscytów umożliwiających ludności wypowiedzenie się w sprawie przynależności państwowej danego obszaru.
Proszę określić kiedy i w jakich okolicznościach po raz pierwszy sformułowano w prawie międzynarodowym zakaz handlu niewolnikami.
Zakaz handlu niewolnikami po raz pierwszy sformułowano na Kongresie Wiedeńskim w 1815 r., na którym państwa, które zwyciężyły Napoleona - Anglia, Rosja, Austria, Prusy postanowiły wydać deklarację w sprawie handlu Murzynami z Afryki. Stwierdzono, iż handel niewolnikami jest niezgodny z zasadami humanitarnymi i moralnością powszechną oraz pustoszy Afrykę, hańbi Europę i obraża ludzkość. Później w 1890 r podpisano Akt Antyniewolniczy.
Wymień główne założenia doktryny J. Monroe.
Zasada nieinterwencji państw europejskich w sprawy amerykańskie
Orędownictwo Stanów Zjednoczonych nad kontynentem amerykańskim - przekształciło się w hegemonię nad panstwami Ameryki Łacińskiej - dewiza Ameryka dla Amerykanów, wyrażała się w dominacji ekonomicznej (dyplomacja dolarowa) i zbrojnych interwencjach (polityka grubego kija)
Proszę wytłumaczyć dlaczego pierwsze organizacje międzynarodowe nazywano związkami celnymi lub uniami administracyjnymi?
Gdyż zajmowały się one takimi sprawami jak telegraf, poczta, ujednolicenie miar i wag, publikacja taryf celnych - więc typowo administracyjnymi lub celnymi.
Który z aktów prawa międzynarodowego powołał do życia pierwszy system bezpieczeństwa zbiorowego?
Liga Narodów (ang. League of Nations, fr. Société des Nations) - organizacja międzynarodowa powstała z inicjatywy prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona. Statut Ligi został przyjęty przez konferencję pokojową w Wersalu 28 czerwca 1919 r. Stał się on częścią traktatu wersalskiego i wszedł w życie po ratyfikacji 10 stycznia 1920 roku. Celem Ligi Narodów było utrzymanie pokoju i współpracy na świecie, a impulsem do jej utworzenia był rozlew krwi podczas I wojny światowej.
Dlaczego Pakt Paryski z 1919 r. uważa się za jakościową zmianę w stosunkach międzynarodowych?
Gdyż po nim nastąpił szybki rozwój prawa międzynarodowego. Zawierano wiele nowych umów i paktów w różnych dziedzinach życia.
Proszę wyjaśnić termin: miękkie prawo międzynarodowe.
Miękkie prawo międzynarodowe - reguły zawarte w uchwałach organów organizacji międzynarodowych, którym z różnych względów państwa członkowskie nie pragną nadawać mocy formalnych międzynarodowych zobowiązań prawnych
Proszę wyjaśnić pojęcie: Grupa 77.
Grupa 77 - państwa trzeciego świata, które w okresie powojennym prowadziły wspólną politykę jako kraje niezaangażowane (w zimną wojnę) odbywając liczne zjazdy szefów państw i rządów występując solidarnie w wielu sprawach ma terenie organizacji międzynarodowych.