DERMATOLOGIA

1. Podział wykwitów skórnych.

Wykwity pierwotne:

• Plama - macula

• Grudka - papula

• Guzek - tuberculum, nodulus

• Guz - nodus

• Bąbel pokrzywkowy - urtica

• Pęcherzyk - vesicula

• Pęcherz - bulla

• Krosta - postula

Wykwity wtórne:

• Nadżerka - erosio

• Przeczos - excoriatio

• Pęknięcie - fissura

• Rozpadlina - rhagas

• Łuska - squama

• Strup - crusta

• Owrzodzenie - ulcus

• Blizna - cicatrix

2. Flora saprofityczna skóry.

Skóra noworodka, niedługo po narodzinach, zostaje skolonizowana przez bakterie saprofityczne, głównie gronkowca białego oraz maczugowce. Ilość i rodzaj bakterii stanowiących florę skóry zmienia się z wiekiem. U dorosłych domonuja bakterie z rodzaju Staphylococcus, Corynebacterium oraz Propionibacterium.

Naturalna, saproficzna flora bakteryjna, mimo iż składa się z bakterii chorobotwórczych, chroni skórę przed innymi patogennymi drobnoustrojami. Pielęgnacja skóry nie powinna zaburzać naturalnej równowagi flory bakteryjnej, gdyż jej zniszczenie usuwa barierę chroniącą przed patogenami, natomiast nadmierne rozmnażanie bakterii prowadzi do zmian chorobowych.

Przykładem udziału bakterii saproficznych w procesach chorobotwórczych jest trądzik pospolity, w którym bakterie, kolonizując mieszki włosowe, rozkładają wydzielany w nadmiarze łój, prowadząc do powstania produktów działających drażniąco na skórę.

3. Wymień stany przedrakowe skóry.

Zmiany skórne, z których po pewnym czasie mogą rozwijać się nowotwory złośliwe.

Podział

Stany przednowotworowe, z których częściej rozwijają się nowotwory:

• Zmiany związane z prom słonecznym i prom UV:

• Rogowacenie słoneczne

• Róg skórny

• Skóra pergaminowa i barwnikowa

• Uszkodzenie rentgenowskie skóry

• Rogowacenie chemiczne

• Arsenowe

• Dziegciowe

• Rogowacenie białe

Stany przednowotworowe, z których rzadko rozwijają się nowotwory:

• Przewlekłe stany zapalne z bliznowaceniem

• Blizny przerosłe po oparzeniach

4. Zasady działania zabiegu mikrodermabrazji.

Pielęgnacyjny zabieg kosmetyczny, polegający na ścieraniu kolejnych warstw naskórka przez precyzyjnie kontrolowany strumień mikrokryształków. Mikropeeling kontrolowany jest jedną z wielu metod mechanicznego złuszczania naskórka. Polega na usunięciu - ścieraniu warstwy rogowej naskórka za pomocą specjalnego urządzenia.

Kontrolowana mikrodermabrazja jest nowoczesną techniką, która za pomocą łagodnego, mechanicznego peelingu poprawia funkcjonowanie skóry i pomaga uporać się ze specyficznymi problemami skórnymi. Jest ona stosowana z powodzeniem od połowy lat osiemdziesiątych. Na początku była zarezerwowana głównie dla dermatologów, zaś obecnie coraz częściej jest stosowana w instytutach kosmetycznych.

Rozróżnia się trzy rodzaje mikrodermabrazji: korundową, diamentową oraz tlenową.

• Mikrodermabrazja diamentowa polega na ścieraniu warstwy naskórka przy pomocy głowic diamentowych, metoda bezpyłowa dla skór delikatnych wrażliwych, alergicznych.

• Mikrodermobrazja korundowa przy pomocy mikronizowanych kryształów tlenku glinu złuszcza delikatnie obumarły naskórek działając podobnie jak mikrodermobrazja diamentowa, stymulująco na regenerację kolagenu i elastyny. Mikrodermobrazja korundowa wykorzystuje proszek organiczny wypychany pod ciśnieniem a w kontakcie ze skórą daje efekt "burzy piaskowej", która ściera to, co napotka na swojej drodze.

Mikrodermabrazja tlenowa łączy w sobie tlen i sól fizjologiczną którymi można złuszczać obumarły naskórek. Można też tym sposobem pozbywać się wszelkich zalegających na skórze i porach zanieczyszczeń, które są odpowiedzialne za powstawanie zaskórników i krostek oraz znacznie groźniejszych miejscowych stanów zapalnych skóry

5. Podział laserów i zasada działania poszczególnych typów.

Rodzaje laserów:

Podział laserów w zależności od ośrodka czynnego

W nawiasach podano długości fal emitowanego światła.

• Lasery gazowe:

• He-Ne helowo-neonowy (543 nm lub 633 nm)

• Ar argonowy (jonowy) (458 nm, 488 nm lub 514,5 nm)

• na dwutlenku węgla

• na tlenku węgla

• Lasery na ciele stałym

• rubinowy (643 nm)

• neodymowy na szkle

• neodymowy na YAG-u

• erbowy na YAG-u (1645 nm)

• tulowy na YAG-u (2015 nm)

• holmowy na YAG-u (2090 nm)

• tytanowy na szafirze

• Lasery na cieczy

• barwnikowe - ośrodkiem czynnym są barwniki rozpuszczone w nieaktywnym ośrodku przezroczystym np. rodamina

• Lasery półprzewodnikowe

• złączowe
  + na materiale objętościowym
  + na studniach kwantowych
  + na kropkach kwantowych

• bezzłączowe
  + kwantowy laser kaskadowy

Laser gazowy

Odwrócenie obsadzeń poziomów jako przygotowanie do akcji laserowej w gazach może być uzyskane przez wyładowanie elektryczne. Ogromne znaczenie mają wówczas atomy w stanach metatrwałych, ich energia może być przekazana w zderzeniach atomom lub cząsteczkom właściwego ośrodka laserującego. Tak jest właśnie w laserze helowo-neonowym (He-Ne), w którym ciałem roboczym jest mieszanina helu i neonu o ciśnieniu cząstkowym helu około 130 Pa i neonu ok. 13 Pa. Wyładowanie elektryczne prowadzone w tej mieszaninie wzbudza atomy helu i neonu do różnych stanów. Najważniejsze jednak dla uzyskania akcji laserowych jest wzbudzenie atomów helu do dwóch stanów metatrwałych.

W czasie trwania akcji laserowej wyładowanie stale podtrzymuje różnicę obsadzeń, otrzymuje się zatem o akcję laserową o działaniu ciągłym. Innymi laserami gazowymi są laser argonowy i laser, którego czynnikiem roboczym jest dwutlenek węgla.

Laser na ciele stałym

Np. Laser rubinowy , którego obszarem czynnym jest rubin (Al₂O₃:Cr⁺³). Ten skład chemiczny zapewnia występowanie trójpoziomowego układu stanów energetycznych w rubinie. Emitowana długość fali jest równa 694,3 nm. Laser ten pracuje w trybie impulsowym.

Fotony emitowane w wyniku emisji spontanicznej, które nie poruszają się wzdłuż osi, uciekają przez ścianki boczne zanim są w stanie wywołać emisję wymuszoną. Ale te fotony, które poruszają się dokładnie w kierunku osi, mogą być parokrotnie odbijane od krańcowych zwierciadeł i są w stanie wielokrotnie wywołać emisję wymuszoną. W ten sposób liczba fotonów gwałtownie rośnie, a te które uciekają przez częściowo odbijającą powierzchnie czołową tworzą jednokierunkową wiązkę o dużym natężeniu i ściśle określonej długości fali.

Laser na cieczy - barwnikowy

Substancją czynną jest tak zwany barwnik, pompowany optycznie przez inny laser, z reguły o krótszej długości fali (najczęściej jest to silny laser argonowy, kryptonowy lub neodymowy).

Cząsteczki barwnika mogą oddawać pochłoniętą na skutek pompowania energię między innymi w drodze emisji wymuszonej, w dość szerokim zakresie długości fal. O powstaniu akcji laserowej decydują dodatkowe warunki zewnętrzne - na przykład odpowiedni układ luster i siatek dyfrakcyjnych, zwany rezonatorem. Dobierając parametry rezonatora, można uzyskać akcję laserową w określonym kierunku padania światła, o określonej długości fali. Przestrajanie może odbywać się poprzez przesuw luster, obrót siatki dyfrakcyjnej, a nawet zmianę ciśnienia. Aby nie doprowadzić do przegrzania barwnika (lub spadku jego aktywności wskutek przeniesienia większości oświetlonych cząsteczek na metastabilne poziomy energetyczne nieprzydatne w akcji laserowej), należy zadbać o jego właściwą cyrkulację - może to być na przykład ciągły przepływ barwnika przez aktywny obszar lub jego intensywne mieszanie. Dzięki szerokiemu zakresowi przestrajania, zarówno płynnego (poprzez regulację rezonatora) jak i skokowego (poprzez wymianę barwnika na inny) lasery barwnikowe znajdują zastosowania wszędzie tam, gdzie potrzebne jest uzyskanie ściśle określonej długości fali, trudnej do uzyskania przy użyciu konwencjonalnego lasera. Zakres dostępnych długości fal powiększa się dodatkowo za sprawą optyki nieliniowej, np. generacja harmonicznej pozwala na emisję fal o połowę krótszych od fal generowanych przez czynnik roboczy lasera.

Laser półprzewodnikowy

Laser półprzewodnikowy czyli dioda laserowa działa podobnie jak diody świecące LED (skrót od angielskiego light emitting diode). LED zamieniają energię elektryczną na światło widzialne lub promieniowanie podczerwone. Źródłem światła jest złącze półprzewodnikowe n-p. Światło powstaje w wyniku tego, że elektrony w paśmie przewodnictwa są pobudzane do rekombinacji z dziurami w paśmie walencyjnym. Gdy zachodzi to zjawisko, elektrony oddają energię odpowiadającą przerwie wzbronionej i następuje świecenie. Do tych celów przydatne są takie materiały jak arsenek galu lub azotek galu, a obecnie częściej cienkie warstwy półprzewodników. Diody LED wysyłają światło niespójne i nie do końca monochromatyczne. Aby powstał laser należy tak uformować układ aby powstał rezonator optyczny. Gdy do złącza będą wstrzykiwane duże ładunki to może w nim powstać proces laserowy i w wyniku wymuszonych przejść z pasma przewodnictwa do walencyjnego generuje się spójna wiązka światła. Zwierciadłami lasera mogą być krawędzie kryształu. Lasery półprzewodnikowe mogą być miniaturowe i nie przekraczają długości 1 mm. Nie jest to na ogól jednak wiązka skupiona i o stosunkowo małej mocy.

6. Przyczyny nadmiernego owłosienia.

Przyczyny hypertrychozy (przekształcenie jasnych włosów mieszkowych w ciemne, grube włosy, niezależnie od okolicy ciała) :

• Fizjologiczne

• Genetyczne: wyst. rodzinne

• Nowotworowe

• Nabyte: hypertrychoza w miejscu przewlekłego, lekkiego urazu, nadmiaru ciepła, czy stos. miejscowo kortykosteroidów

• W przebiegu chorób wewnętrznych t.j: porfiria, akromegalia, niedoczynność tarczycy, jadłowstręt psychiczny

• Hypertrychoza polekowa, w wyniku stosowania takich leków jak: minoksydyl, psoraleny, kortykosteroidy

Przyczyny hirsutyzmu (nadmierne owłosienie typu męskiego u kobiet i dzieci) :

• Zaburzenia endokrynologiczne np. zespół policystycznych jajników, guzy jajnika

• Leki o działaniu androgennym

• Nieznane przyczyny - hirsutyzm idiopatyczny

7. Przyczyny nadmiernej potliwości.

Uogólniona lub miejscowa nadczynność gr. ekranowych. Skutek - zwiększone wytwarzanie potu przez gr. ekranowe

Nadmierne pocenie uogólnione

• Podwyższona temp otoczenia, otyłość, stres, wysiłek fizyczny, okres przekwitania (nadmierne pocenie fizjologiczne)

• Spożywanie ostrych przypraw (nadmierne pocenie pokarmowe)

• Stany chorobowe np. gruźlica, ch. Hodgkina, malaria, ch. Raynauda, schorzenia neurologiczne, uzależnienia od narkotyków (uogólnione pocenie objawowe)

Nadmierne pocenie emocjonalne

• Stres

• Stany napięcia

• Lęk

• Trema

• Ból

• Radość

8. Diagnostyka grzybicy.

• Obraz kliniczny schorzenia - badania podmiotowe (wywiad chorobowy) i badanie przedmiotowe

• Oględziny ognisk zmienionych pod lupą

• Oglądanie zmian chorobowych w świetle lampy Wooda

• Hodowle na różnych podłożach (Sabouraud, różnicująco-identyfikujących)

• Mikrohodowle szkiełkowe

• Zymogramy. Auksogramy - do identyfikacji gatunków drożdżaków

• Mykogram - ocena wrażliwości na leki

• Badanie histopatologiczne

• Bad. enzymatyczne

Głównym kryterium upoważniającym do rozpoznania grzybicy i rozpoczęcia leczenia jest wyizolowanie i identyfikacja grzyba od pacjenta!

9. Etiopatogeneza pokrzywek.

Ze względu na patomechanizm powstania pokrzywkę dzieli się na alergiczną, niealergiczną oraz idiopatyczną. Wszystkie wymienione postacie występują w każdym wieku, ale pierwsza jest bardziej charakterystyczna dla dzieci.

Pokrzywka alergiczna jest zawsze IgE-zależna, a więc związana z pierwszym mechanizmem immunologicznym. Najczęściej wywołują ją pokarmy i leki. Opisywano wiele przypadków wysiewów bąbli pokrzywkowych po mleku (nieraz chorzy są uczuleni początkowo na kilka protein, a później tylko na jedną, np. na kazeinę), po jajach kurzych (głównie po białku, znacznie rzadziej po żółtku), po rybach, po niektórych owocach i jarzynach (cytrusy, banany, truskawki, poziomki, maliny, pomidory, selery, pietruszka), po orzechach (zwłaszcza arachidowych), po zbożach i po produktach mięsnych. W tym ostatnim przypadku alergenem mogą być przyjmowane przez zwierzęta leki oraz pokarm. U osób nadwrażliwych swędzące bąble pojawiają się także po zjedzeniu pro­­duktów, do których dodano kon­­serwanty (kwas benzoesowy i jego pochodne - benzoesany) lub sztuczne barwniki i substancje zapachowe.

Pokrzywkę wywołują również leki, najczęściej penicyliny, ale nierzadko obserwuje się ją także po wielu innych antybiotykach oraz po sulfonamidach. Takie objawy może wywołać również aspiryna. Jednakże wysiewy wywołane przez ten ostatni lek nie są związane z mechanizmami immunologicznymi i powstają w sposób od nich niezależny. Ważnym patogenem pokrzywki alergicznej są także pyłki roślin i jady owadów.

W przypadku pokrzywki niealergicznej czynnikiem sprawczym często są bodźce termiczne, mechaniczne, a także pewne pokarmy. W tym przypadku niebezpieczne dla uczuleniowców mogą być także produkty żywnościowe, które same zawierają histaminę (np. tuńczyk, makrela, kapusta, szpinak, niektóre twarde sery). Warto pamiętać, iż w pewnych przypadkach pokrzywka przewlekła może być objawem innych chorób ogólnoustrojowych, np. utajonych infekcji, schorzeń autoimmunologicznych, zaburzeń hormonalnych. Niestety w 80-90 proc. pokrzywek, mimo przeprowadzenia szczegółowej diagnostyki, nie udaje się wykryć czynników prowokujących powstanie zmian.

Przewlekła pokrzywka idiopatyczna

Największy problem terapeutyczny stanowi jednak pokrzywka idiopatyczna. Rozpoznaje się ją dopiero po wykluczeniu wszystkich możliwych czynników sprawczych. Wydaje się, iż dodatkowym elementem prowokującym powstanie zmian skórnych w tym typie pokrzywki może być czynnik emocjonalny.

---