EPITET
Epitet - przymiotnik, imiesłów lub rzeczownik dodany do rzeczownika
w funkcji określenia którejś z jego cech istotnych z punktu widzenia mówiącego bądź wyróżniających przedmiot spośród podobnych do niego pod innymi względami.
Funkcje epitetu:
Obrazotwórcza - sugerująca wygląd czegoś / kogoś.
Indywidualizująca - dana cecha nie może odnosić się do innego desygnatu
Rodzaje epitetu (podział stylistyczny):
Epitet stały - określa wyłącznie postaci, np. Zeus gromowładny.
Oksymoron - może być uznawany za metaforę, np. Suchy ocean.
Epitet metaforyczny - transformuje wyraz określany na zasadzie animizacji bądź antropomorfizacji, czyli nadawania przedmiotowi określanemu cech ludzkich, np. Przedświt się czule czołgał.
Rodzaje epitetu (podział wg części mowy):
Rzeczownikowy - np. Matka ziemia.
Imiesłowowy - np. Zamyślony chłopiec.
Przymiotnikowy - np. Biały dzień.
PORÓWNANIE
Porównanie - zestawienie dwu przedmiotów, dwu zjawisk na podstawie jakiejś cechy wspólnej, występującej jednak w różnym stopniu natężenia, np. gryka jak śnieg biała. Formalnym wskaźnikiem porównania są spójniki: jak, jakby, jakoby, niby, niczym, wyrażenia: podobnie jak, tak i.
Funkcje porównania:
Obrazowanie poetyckie.
Wyposażanie przedmiotów, zjawisk czy w ogóle świata przedstawionego
w zespół cech.
Porównanie zaprzeczone - porównanie bez formalnych wyróżników, np.
To nie topól w niebo strzela,
to nie pohuk sowi -
odpowiada Jakub Szela
Panu Jezusowi: (...)
(B. Jasieński, Słowo o Jakubie Szeli)
To co nie jest topolą strzelającą w niebo i pohukiem sowy, jest właśnie odpowiedzią Szeli, a jest ona tak samo śmiała i butna jak topola oraz głośna jak pohukiwanie sowy, podczas gdy rozmowa człowieka z Bogiem jest pełna cichej pokory.
Porównanie homeryckie - charakteryzuje się szerokim rozbudowaniem do samodzielnego obrazu poetyckiego tego elementu tropu, do którego daną rzecz się przyrównuje.
Porównanie tautologiczne - określony przedmiot lub zjawisko porównuje się do niego samego, np. rezeda pachnie jak rezeda (J. Tuwim).
METAFORA
Metafora - in. przenośnia, zabieg przesunięcia semantycznego wyrazów wskutek ich kontekstowego użycia. Jest ona niewymienialna na żaden inny zestaw wyrazów.
Rodzaje metafor:
SYNEKDOCHA - ogarnienie, nazwanie zjawiska, przedmiotu, rzeczy nazwaniem ich części, użycie liczby pojedynczej zamiast mnogiej
i odwrotnie, np. żołnierz polski zamiast wojsko polskie.
METONIMIA - zamiennia:
Użycie takiego wyrazu, które z pojęciem o które chodzi pozostaje w istotnym związku pod względem logicznym bądź czasowo-przestrzennym, np. czytać Norwida zamiast jego książki.
Mówienie o przyczynie zamiast skutku lub na odwrót oraz wskazywanie na materiał, z którego zrobiono daną rzecz zamiast na nią samą, np. rycerz zakuty w żelazo zamiast w zbroję.
Używanie imienia własnego zamiast nazwy pospolitej, np. mecenas zamiast opiekun
TROPY STYLISTYCZNE
2