made by koperek©

TROPY STYLISTYCZNE polegają na łączeniu poszczególnych wyrazów w większe całości,
które pociągają za sobą zmiany znaczeniowe (semantyczne) i zmianę znaczenia wypowiedzi.
Nie

posiadają

znaczenia

słownikowego,

sens

odnajdujemy

poprzez

kontekst.

Znaczenie tropów stylistycznych jest kontekstowe, słowa wzajemnie na siebie oddziałują,
zmieniając swe znaczenie, np. suchy ocean.
EPITET tworzymy za pomocą rzeczownika lub przymiotnika. Służy on do określania rzeczownika –
przedmiotu lub rzeczy.
Funkcja epitetu: nadaje obrazowości – funkcja obrazotwórcza.
Charakter epitetu zależy, do jakiej funkcji służy użycie go. Poprzez epitet wyrażamy swój stosunek
do opisywanej rzeczywistości i wartościujemy go (oceniamy).

RODZAJE EPITETÓW

EPITET STAŁY określa wyłącznie postać, np. prędkonogi Achilles, różanopalcy Eros. Stałość polega
na tym, że dane słowo jest określane zawsze tym samym przymiotnikiem. W literaturze polskiej
dotyczy zjawisk natury, ale bardzo rzadko.
OKSYMORON to zestawienie przeciwstawnych znaczeń. Oksymorony określają zjawisko, postać –
w antytezie korzysta z wszelakich zasobów, np. „ suchy przestwór oceanu”, „ czarny śnieg”, „węgiel
biały”.
Funkcja pomaga wyrazić to co niewyrażalne.
EPITET METAFORYCZNY zmienia słownikowe znaczenie wyrazu poprzez antropomorfizację,
czyli nadawanie cech ludzkich, animizację – ożywanie go w ruch, np. „przedświt czołgający się czule”,
„park przed oczami chodzi jak tygrys zielony”.
PORÓWNANIE to zestawienie dwóch przedmiotów na podstawie cechy wspólnej, np. „gryka jak
śnieg biała”  wspólna – biel. Poznamy po: jak, jakoby, jakby. Czasami jednak porównania nie są tak
łatwe do rozpoznania, np. „Noc jak sopran, księżyc jak bas”- próba pokazania różnicy pomiędzy nocą
a księżycem – zaprzeczenie (trudne porównanie, ciężko je rozpoznać). Użycie „to nie, to nie…”
tak naprawdę to jest porównaniem , choć z pozoru przeczeniem.

 porównanie homeryczne to rozbudowane porównanie, sprowadzające się

do rozbudowanego opisu poetyckiego;

 porównanie tautologiczne to określanie danego przedmiotu tym samym przedmiotem,

np. masło maślane, rezeda pachnie jak rezeda, śnieg jest jak śnieg; podkreśla on trudy,
jakie artysta włożył w oddanie emocji, a raczej niemożliwość ich ukazania w sposób
werbalny.

METAFORA to łączenie w większe całości wyrazów, które bardzo często są od siebie odległe
znaczeniowo, ale mają punkt wspólny, np. Peiper, milczenie i tyfus, milczenie jednak się nie przyjęła.
Teoretycy uważają, że metafora musi posiadać jakiś punkt wspólny.
SYNEKDOCHA (ogarnięcie) to zaległości ilościowe między wyrazami, polega na nazwaniu zjawiska
bądź przedmiotu ich częścią na całość, całość na część, np. żołnierz polski, mając na myśli wszystkich
żołnierzy; sprawia, że wypowiedz jest ładna (funkcja ozdabiająca).
EUFEMIZM to wyrażanie czegoś w sposób łagodny, np. zamiast „on jest głupi” – „on nie jest mądry”;
zamiast „niedźwiedź jedzący miód” – „miś”, najczęściej „mijać się z prawdą” zamiast „kłamać”.
HIPERBOLA to przesadne (najczęściej pod względem ilościowym) opisanie danego zjawiska.
Najczęstszym przykładem są opisy bitew, np. w „Pieśni o Rolandzie”, gdzie jeden Roland walczy
z ogromną ilością wojska . W Polsce u Sienkiewicza Podbipięta ścinający trzy głowy naraz
lub Ursus posiadający siłę niemal nadprzyrodzoną. Hiperbola to figura często używana w baroku.

made by koperek©

ALEGORIA to symbol, mający szeroki zakres znaczeniowy, który może być rozumiany wielorako,
rozciągający się na cały utwór. Niektórzy zwą ją wielka metaforą.
Np. Amorek to alegoria miłości, zając – tchórzostwa. Alegoria w pojęciu szerszym to też stosunki,
jakie nachodzą pomiędzy sobą w fabule, np. w „Weselu” chocholi taniec jest alegorią tragicznej
sytuacji narodu. Chochoł to alegoria wegetacji, stagnacji narodu.
SYMBOL jest poszukiwany wśród postaci czy wątków, nie w całym utworze jak alegoria.
Jest też zmienny, podczas gdy alegoria zawsze znaczy to samo.