Poniższa treść chroniona jest prawami autorskimi. Nie może ona być powielana, rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie za pomocą środków elektronicznych, mechanicznych, kopiujących i innych, bez uprzedniej pisemnej zgody autora. W szczególności nie zezwala się na wykorzystywanie poniższej tabeli w cudzych opracowaniach bez podania nazwiska autorki, ani na wykorzystywanie jej w celach zarobkowych przez podmioty osiągające zysk z działalności polegającej na kopiowaniu książek, opracowań, artykułów i innych tym podobnych materiałów.
Anna Frankiewicz
Funkcje Prezydenta RP |
Kompetencje Prezydenta RP |
Art. 126 ust 1: „jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej”, w tym miejscu Konstytucja o tym nie wspomina, jednak prezydent jest najwyższym przedstawicielem w stosunkach wewnętrznych i zewnętrznych |
W stosunkach wewnętrznych zakres ten wyznaczają art. 137-141, aczkolwiek prawo łaski jest moim zdaniem bardzo kontrowersyjne i mam wątpliwości, czy naród uważa, że Prezydent ułaskawia przestępców, działając jako jego reprezentant. W stosunkach zewnętrznych zakres ten wyznacza art. 133 |
Art. 126 ust 1: „gwarantem ciągłości władzy państwowej” |
Prezydent RP nie jest gwarantem ciągłości państwa!!! Prezydent jest gwarantem ciągłości władzy państwowej.
W stosunku do władzy ustawodawczej realizuje tę funkcje poprzez kompetencje: skracanie kadencji Sejmu i Senatu, zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu (zwracam uwagę, że zarządzanie to następuje poprzez wydanie postanowienia, a nie zarządzenia), wyznaczanie pierwszych posiedzeń SiS. W stosunku do władzy wykonawczej: desygnowanie i powoływanie Prezesa Rady Ministrów (premiera), powoływanie premiera i ministrów, dymisjonowanie ministrów na wniosek premiera i/lub odwoływanie ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności, powoływanie na wakujące stanowiska nowych ministrów, przyjmowanie dymisji Rady Ministrów i powierzanie jej tymczasowego pełnienia obowiązków,. W stosunku do władzy sądowniczej: powoływanie sędziów, powoływanie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, powoływanie Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, powoływanie Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, powoływanie prezesów Sądu Najwyższego oraz wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego. W stosunku do pozostałych władz: wniosek do Sejmu o powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego, powoływanie członków Rady Polityki Pieniężnej, powoływanie i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, powoływanie członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Należy podkreślić, że nawet jeżeli Prezydent dokonuje czynności typu: skracanie kadencji Sejmu i Senatu, dymisjonowanie ministrów, to czynności te dążą do zapewnienia ciągłości władzy ponieważ skraca się kadencję lub dymisjonuje w sytuacji, gdy osoby zasiadające na dotychczasowych stanowiskach nie dają już gwarancji właściwego pełnienia swojej roli. |
Art. 126 ust 2 „czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji” |
Zakres realizacji tej funkcji wyznaczają: inicjatywa ustawodawcza, art. 122 podpisywanie albo odmowa podpisania ustawy, Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. |
Prezydent Rzeczypospolitej stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium |
Art. 134 Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Zwróćmy jednak uwagę, że swoich kompetencji Prezydent nie wykonuje samodzielnie, w takim znaczeniu, że w wykonaniu ich działa na wniosek kompetentnego członka rządu: W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej, Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych, w tym samym trybie może on Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać, Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe. Art. 136 W razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej. |
|
|
Art. 126 ust. 3 „Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach” |
Nie jest to co prawda żadna funkcja. Sformułowanie to wskazuje w jaki sposób można zrealizować funkcje. Należy je rozumieć w taki sposób, że Prezydent nie jest w stanie podjąć żadnego działania, żadnej czynności władczej jedynie na podstawie art. 126 wymieniającego funkcje. Funkcja - jak Państwo mam nadzieję już wiecie - to cel działania, to skutek prawny działania, to jest tylko kierunek, w jakim osoba piastująca dany urząd powinna zmierzać. W demokratycznym państwie prawnym obowiązuje zasada, że kompetencji nie wolno domniemywać. Jest ona wzmocniona zasadą praworządności legalnej sformułowanej w art. 7 „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”. Każdorazowo więc prezydent - pragnąć podjąć jakieś działanie - powinien mieć podstawę prawną w postaci przepisu konstytucyjnego lub ustawowego konstruującego kompetencję.
W celu wykonania funkcji z art. 126 Prezydent podejmuje kompetencje wymienione w kolumnie „Kompetencje Prezydenta RP”. Prawie wszystkie przykładowo podane tu kompetencje - z wyjątkiem ratyfikowania umów międzynarodowych - wyłączone są spod wymogu uzyskania kontrasygnaty. Są to tak zwane „kompetencje osobiste prezydenta”, „akty arbitrażu”, czy też „prerogatywy”. Prezydent wykonuje je samodzielnie w takim sensie, że ich ważność nie jest uzależniona od zgody premiera. Prezes RM nie traci jednak wpływu na jakieś decyzje pozostające w zakresie bieżącej egzekutywy, ponieważ jak wynika z nazwy, kompetencje podejmowane bez kontrasygnaty są aktami, za pomocą których prezydent realizuje ogólnie pojętą funkcję arbitrażu. Są to kompetencje, nie pozostające w zakresie spraw polityki państwa. |
Wszystkie numery artykułów dotyczą Konstytucji RP.
Proszę przeczytać z Banaszaka lub z wykładów o kontrasygnacie.