Mózg i rdzeń kręgowy otaczają 3 łącznotkankowe błony zwane oponami. Od zewnątrz znajduje się opona twarda, dalej pajęczynówka i opona miękka. Opony mózgowo-rdzeniowe chronią przed urazami i wstrząsami. Pomiędzy kolejnymi blaszkami łącznotkankowymi znajdują się przestrzenie: podpajęczynówkowa (między oponą miękką a pajęczą), podtwardówkowa (między oponą twardą a pajęczą) oraz nadtwardówkowa (powyżej opony twardej). Płyn mózgowo-rdzeniowy występujący również w układzie komorowym mózgu oraz kanale centralnym rdzenia kręgowego znajduje się w przestrzeni podpajęczynówkowej.
Mózgowie i rdzeń kręgowy pokryte są trzema łącznotkankowymi błonami nazywanymi oponami (meninges).
Błona zewnętrzna włóknista tworzy oponę twardą (dura mater), stanowiącą okostna kanału kręgowego i jamy czaszki.
Pod oponą twardą leży opona pajęcza lub pajęczynówka (arachnoidea). Jest to cienka beznaczyniowa błona od której odchodzą włókna łącznotkankowe do opony miękkiej.
Opona miękka (pia mater) to silnie unaczyniona błona, ściśle przylegająca do zewnętrznej powierzchni mózgowia i rdzenia kręgowego.
Opony są od siebie oddzielone szczelinowatymi przestrzeniami: jamą podpajęczynówkową (cavum subarachnoidale) i jamą podtwardówkową (cavum subdurale).
Przestrzenie podpajęczynówkowe mózgowia i rdzenia kręgowego oraz kanały i komory ośrodkowego układu nerwowego wypełnione są płynem mózgowo - rdzeniowym.
Płyn mózgowo - rdzeniowy (liquor cerebrospinalis) z komór bocznych półkul mózgowych przepływa do komory III międzymózgowia, a następnie do komory IV międzymózgowia. Z komory IV płyn może płynąć do kanału środkowego rdzenia kręgowego lub do jamy podpajęczynówkowej.