Typologia dominacji społecznej czyli źródła władzy wg Webera:
Dominacja społeczna:
- dominacja charyzmatyczna
- dominacja tradycjonalna
- dominacja racjonalno-prawna
Biurokracja - forma organizacji w której kładzie się nacisk na:
- precyzję
- szybkość
- jasność
- regularność
- niezawodność
- efektywność
co osiągane jest przez stworzenie stałego podziału zadań, hierarchicznego nadzoru oraz szczegółowych reguł i przepisów
Teoria biurokracji Webera
- wykonywanie czynności administracyjnych jest działalnościa stałą
- obowiązuje zasada kompetencji
- zakres prawa wydawania poleceń powinien być ściśle określony
- urzędnicy powinni charakteryzować się odpowiednimi kwalifikacjami
- działalność reguluje zasada hierarchii urzędowej
- następuje oddzielenie urzędników od własności środków administracji
- precyzję zapewnia zasada pisemnej dokumentacji
Fazy rozwoju struktury organizacyjnej:
- właściciel jest sam wykonawcą
- ełaściciel zatrudnia pracowników następuje podział funkcji między dwie sfery: zarządzania i wykonawczą
- wraz ze wzrostem liczby pracowników tworzy się stanowsika majstrów i kierowników, formują się pośrednie szczeble zarządzania
- dalszy rozwój sttwarza potrzebę wzrostu kwalifikacji
- rozwój przedsiébiorstwa prowadzi do powstania biur-fabryk tzn. stałej precyzyjnej i silnej administracji.
Teoria uzdolnień kierowniczych
- administracyjne
- techniczne
- handlowe
- finansowe
- ochronne
- rachunkowe
W miarę przechodzenia od wyższych do niższych szczebli zarządzania zmniejsza się zapotrzebowanie na uzdolnienia administracyjne na rzecz uzdolnień technicznych
Klasyfikacja funkcji wg Fayola:
- planowanie
- organizowanie
- rozkazywanie
- koordynowanie
- kontrolowanie
Zasady zarządzania wg Fayola:
- podział pracy
- autorytet - żeby kierownik właściwie mógł spełniać swoją rolę oprócz autorytetu formalnego musi posiadać autorytet osobisty, być uznawany za osobę godną zaufania
- dyscyplina - organizacja powinna funkcjowować jak maszyna, pracownicy powinni podporządkowywać się poleceniom przełożonych
- jedność rozkazodawstwa - oznacza że każdy podwładny może mieć tylko 1 kierownika
- jednolitość kierownictwa - oznacza że wszyscy kierownicy powinni działać wg jednolitego planu
- podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu - dążąc do własnego celu nie można jednocześnie uniemożliwać dążenia do celu ogółu
- zasada właściwego wynagrodzenia
- właściwa centralizacja władzy - powinno się zostawić pracownikowi minimum swobody w pracy
- zasada hierarchii - wszystko podporządkowane wyższyb szczeblom
- zasada ładu - każda rzecz i każdy człowiek powinien być we właściwym miejscu i we właściwym czasie
- odpowiednie traktowanie personelu - nie można traktować ludzi w sposób przedmiotowy
- stabilność personelu - unikanie konfliktów, zwalaniania pracowników itp
- inicjatywa
- duch jedności - spowodowanie żeby pracownicy byli zintegrowani.
Nurt psycho-socjologiczny - zajmuje się postępowaniem człowieka:
- co motywuje człowieka w działaniu?
- jak zachowuje się człowiek w organizacji w relacjach z innymi?
- jak zachowuje się grupa jako całość?
- co określa relacje między pracownikami a przełożonymi?
Robert Owen (1771-1858)
- ludzie są tak samo cennym zasobem jak inne zasoby organizacji
- trzeba kierować nimi raczej za pomocą nagród niż kar
- trzeba poprawiać warunki ich pracy co wprowadził w swojej fabryce: ograniczył minimalny wiek pracy dla dzieci do 10 lat, czas pracy do 10 godzin na dobę, wyeliminował nocną pracę dzieci, wprowadził regularne przerwy na posiłki.
Piramida potrzeb (teoria potrzeb Maslowa):
- potrzeba samorozwoju - pracownik chce wiedzieć że może doskonalić swoje kwalifikacje (studia, staże, kursy)
- potrzeba szacunku - człowiek chce wykonywać pracę godą, chce żeby inni go podziwiali
- potrzeby społeczne - pracodawca powinien stworzyć odpowiedni system organicazji (wspólna stołówka, spotkania itp)
- potrzeby bezpieczeństwa - system opieki socjalnej, zdrowotnej, ubezpieczenia
- potrzeby fizjologiczne - zaspokojeniu tych potrzeb służą środki finansowe jakie otrzymuje za wykonywaną pracę
Pieniądze jako motywacja:
- pieniądze i podstawowe potrzeby
- pieniądze i przynależność
- pieniądze i uznanie społeczne
- pieniądze i władza
- pieniądze i uznanie dla samego siebie
- pieniądze i osiągnięcia
- pieniądze i szczęście
Trzy poglądy na pracę wg Mc Gregora
1. Praca jako droga do zaspokajania potrzeb
2. Praca jako kara: umożliwia zaspokojenie podstawowych potrzeb - dążenia wyższego rzędu trzeba zaspokoajać gdzie indziej
3. Praca jako dobro "samoistne": pracująca osoba służy nie tylko sobie i swemu bliźniemu ale staje się lepsza przez sam akt pracy
Mary Follet (1868-1933)
Dokonała krytyki Tayloryzmu - uważała, że aby skutecznie motywować ludzi do pracy należy włączyć ich do zarządzania. Opracowała teorię konfliktów.
Podział konflitów ze względu na sposób ich rozwiązywania:
- dominacyjne - rozwiązywane są z punktu widzenia przewagi jaką ma kierownik nad grupą
- kompromisowe - szuka się rozwiązania dyskutując o problemem i pomysłami
- integrujące
Organizacja jako zespół
- chęć współpracy
- wspólny cel
- komunikacja
Teoria akceptacji - źródło władzy nie w przełożonych ale w gotowości podwładnych do posłuszeństwa co jest możliwe gdy:
- rozumieją polecenia
- uważają je za zgodne z celami organizacji
- uważają je za zgodne z własnym interesem
- intelektualnie i fizycznie są w stanie je zrealizować
Williama Ouchi - teoria Z
Organizacja amerykańska - typ A
- zatrudnienie krótkookresowe (kontrakt)
- indywidualne podejmowanie decyzji
- indywidualna odpowiedzialność
- szybka ocena i awans
- jasna sformalizowana kontrola
- troska o pracowników jako o personel
Organizacja japońska - typ J
- zatrudnienie na całe życie
- zbiorowe podejmowanie decyzji
- kolektywna odpowiedzialność
- powolna ocena i awans
- ukryta nieformalna kontrola
- troska o pracowników jako o ludzi
Organizacja zmodyfikowana amerykańska - typ Z
- zatrudnienie długoterminowe (kontrakt)
- zespołowe podejmowanie decyzji
- indywidualna odpowiedzialność
- wolna ocena i awans
- ukryta, nieformalna kontrola wg jasno określonych kryteriów
- kompleksowa troska o pracowników i ich rodziny