Rozrodczy

• Gruczoły płciowe

• gametogeneza

• wydz. hormonów płciowych

• różnicowanie pod wpł. inf.gen. z chromosomów płciowych

• wpływ androgenów!

• płeć

• genetyczna

• gonadalna (wpłw horm. płciowych)

• somatyczna (współgranie obu)

• Embriologia

• w ts miejscu zawiązki, wpierw nie zróżnicowane (5-6 tc)

• w zagęszczeniu tkanki w okolicy nadnerczy wyróżniamy cz. korową i rdzeniową

• u męskich

• rdzeń -> jadro

• cz. korowa zanika

• akt. jądra -> wydzielanie testosteronu!

• u żeńskich

• rdzeń zanika

• cz. korowa -> jajnik

• jajnik nieaktywny w życiu płodowym!

• czynność męskiego ukł.płciowego

• narządy zewn (prącie, moszna), wewn.

• w 1 trym. wysoki poziom testosteronu, potem ciut mniej, po narodzinach szczytowe wydzielanie; nieznany mechanizm i znaczenie; spada aż do okresu dojrzewania płciowego

• czynność jąder

• inicjowanie i utrzymywanie wytw. plemników

• biosynteza steroidowych hormonów płciowych (różnicowanie w życiu płodowym, wywołanie dojrzewania, podtrzymywanie czynn. w życiu dojrzałym)

• jądro zawieszone w worku mosznowym na powrózku nasiennym, otoczone bł. białawą, podzielone na 200 stożkowych płacików, wypełnione przez cewki nasienne kręte, z każdego płacika 1 cewka nasienna prosta (pierwsza wyprowadzająca nasienie)

• wyróżniamy w jądrze

• tkankę śródmiąższową

• z kom. Leydiga

• miejsce pasażu hormonów i in. subst. z krwi do nabł. plemnikotwórczego

• odbiorca hormonów tropowych

• miejsce sekrecji hormonów steroidowych

• reg. stężenia testosteronu

• syntetyzowany z cholesterolu w kom. Leydiga

• oraz z androstendionu w korze nadnerczy (wpływ LH)

• u kobiet też ciut jest

• funkcje

• rola w czasie rozwoju

• rozwija i utrzymuje drugorzędowe cechy płciowe

• wywiera ważne dział. białkowo-anaboliczne

• stymuluje wzrost

• razem z FSH podtrzymuje spermatogenezę

• w mm: anaboliczne, wzrost syntezy białka, przyrost masy mm.

• tk. chrzęstna: jw., wzrost chrząstek nasadowych i krtani

• nn. płciowe: wzrost wewn. i zewn. narządów płciowych

• kanaliki kręte

• wysłane nabł. plemnikotwórczym

• spermatogeneza, spermiogeneza (powst. 4 plemniki)

• mechanizm regulujący: podwzgórze prod. hormony stymulujące przysadkę (gonadoliberyna Gn-RH na przedni płat), ona prod. horm. tropowe (folikulinotropowy i luteinizujący) oddz. na kom. docelowe (jądra; LH - na Leydiga, FSH - rozwój kanalików nasiennych i pobudzenie spermatogenezy)

• testosteron wpływa hamująco na podwzgórze

• komórki Sertoliego

• funkcja podporowa

• odżywianie kom.

• fagocytoza

• oddzielone od tk. śródmiąższowej błoną graniczną (bariera krew-jądro, zabezpiecza przed przenikaniem toksyn, czynników szkodliwych mogących zakłócić powstawanie gamet)

• okres pokwitania

• nabycie zdolności gonad do wytw. plemników

• sekrecja horm. płc. męskich

• zmiana cech zewn i behawioralnych

• zróżnicowanie sie dróg wyprowadzających nasienie, gruczołów dodatkowych i narządów płciowych zewn.

• droga nasienia

• kanaliki nasienne - najądrza - nasieniowód - przewód wytryskowy - cewka moczowa - i out

• czynność żeńskiego ukł. płciowego

• funkcje

• prod. kom. jajowych

• zapewnienie war. zapłodnienia

• zapewnienie war. do rozwoju zarodka i płodu

• zapewnienie warunków urodzenia płodu

• wydzielanie hormonów

• jajnik

• w korze kom. jaj.

• w rdzeniu wnęka jajnika, tu nn. i nerwy, komórki wnękowe

• zachodzi oogeneza

• powstaje tylko 1 kom.jaj. z 1 kom. macierzystej

• osłonka przejrzysta z glikoproteinami (rozpoznawanie kom. ts. gatunku)

• zaczyna się przed narodzinami, zahamowanie na profazie I do dojrzałości płciowej

• ilość kom. macierzystych zmniejsza się w trakcie rozwoju (7mln w 7ms życia płodowego, narodziny ok. 1mln, do dojrzałości pozostaje 400 tys.)

• drugi podział redukcyjny po owulacji, w jajowodzie, gdy penetrujący plemnik aktywuje oocyt

• żeńskie hormony płciowe

• estradiol - najsilniejszy

• estron - słaby

• estriol - najsłabszy, w bardzo dużej ilości

• hydrolizowane w wątrobie, wydalane z żółcią i moczem, część wydalana z kałem, część powtórnie wchłaniana w jelicie

• działanie

• wspomagają wzrost pęcherzyków jaj.

• zwiększają ruchliwość jajowodów

• wpływ na cykliczne zmiany endometrium, szyjki, pochwy

• zwiększają przepływ krwi przez macicę

• zwiększają wydz. FSH

• powodują wzrost wydzielania angiotensynogenu

• powodują wzrost libido

• wzrost przewodów w gruczołach piersiowych, hormony wzrostu piersi

• drugorzędowe cechy płciowe w okr. dojrzewania

• odp. za

• wahania poziomów hormonów i temp.ciała podczas cyklu

• reg. cyklu

• gospodarka lipidowa, zwiększenie poziomu HDL, wydzielania cholesterolu z żółcią, poziomu alfa-lipoprotein i fosfolipidów

• wpływ na syntezę fibrynogenu

• gospodarka wapniowa - więcej wapnia w kościach, stymulacja wzrostu kości i chrząstek

• zwiększanie przyswajania białek

• zwiększenie syntezy białek endo, pob. synt. fibrynogenu i angiotensynogenu

• przyrost i zwiększenie pobudliwości mm. gładkich macicy i jajowodów

• wytw. przez

• kom. ziarniste pęch. jaj.

• ciałko żółte

• łożysko

• wzrost prod. pod wpływem LH i FSH oraz aktywność aromatazy

• biosynteza i metabolizm estrogenów

• cholesterol - pregnenolon // - progesteron - androstendiol - estron - estradiol/estriol // androstendiol - testosteron - estradiol

• 2 wartości szczytowe wydz.

• bezp. przed owulacją

• w połowie fazy lutealnej

• progesteron

• wydz. przez

• ciałko żółte

• pęcherzyk jajnikowy

• łożysko

• korę nadnerczy (też u mężczyzn)

• powstaje w OUN

• wpływa na

• macicę (zmiany w endometrium)

• gruczoły piersiowe (wzrost zrazików i pęcherzyków)

• mózg

• kontrola funkcji jajników

• FSH

• odp. za początkowe dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego

• nieznane znaczenie wyrzutu FSH w połowie cyklu

• LH

• odp. za owulację i końcowe tworzenie się ciałka żółtego

• stym. wydz. estrogenów i progesteronu przez ciałko żółte

• neuroendokrynowa kontrola

• rozwój pęcherzyka pierwotnego (FSH, LH); wzrasta estradiol we krwi, 48h przed owulacją szczyt, po 24h uwolnienie Gn-RH i wzrost sekrecji LH

• (LH) uwolnienie kom. jaj., proliferacja, waskularyzacja i luteinizacja kom. osłonki i ziarnistych

• faza lutealna - LH utrzymuje czynn. ciałka żółtego, ono wydziela progesteron, FSH i LH w doł, ale wciąż pobudza kom. ziarniste do wydzielania estradiolu, estronu i progesteronu, co wpływa na wydalanie FSH i LH (ujemne zwrotne), LH i FSH w dół; brak zapłodnienia - spadają gonadotropiny, ciałko żółte ulega inwolucji; zapłodnienie - etc)

Kluczowa rola w procesie kontrolnym wydz. gonadotropin - PODWZGÓRZE

• gonadoliberyny w epizodycznych wyrzutach o zmiennej częstości i amplitudzie

• reg. początku dojrzewania

• leptyna uwalniana przez tk. tłuszczową stymuluje wydz.

• blebleble

Klimakterium

• starzejące się jajniki mniej wrażliwe na pobudzenie z przysadki

• zmniejsza się liczba pęcherzyków w jajnikach i niżej poziom estrogenów

• gorąco w całym ciele (wpływ na ośrodek reg. temp. w podwzgórzu)

• gwałtowne uderzenia krwi do głowy

• nagłe silne poty

• depresje

• bóle głowy

• atrofia jajników i gruczołów sutkowych

• zmiany wsteczne w macicy i pochwie

• po 50tce krwawienie nieregularne

• zakończenie czynności jajników

Molekularne podstawy interakcji plemnik/kom jaj

• kapacytacja plemników

• odwracalne zmiany w bł.kom, przed zapłodnieniem

• modyfikacja toru i ruchu gamet (hiperaktywna ruchliwość - krzywoliniowy tor ruchu, zdolność interakcji z wieńcem, penetracji osłonki)

• wzajemne rozpoznanie się gamet

• zapobiega międzygatunkowemu zapłodnieniu

• receptory kom. jaj. na osłonce rozpoznają domeny na pow. plemników

• reakcja akrosomalna

• zaw. proteinazy, glikozydazy, fosfatazy, fosfolipazy

• progesteron i glikoproteiny osłonki powodują inicjację reakcji akrosomalnej podczas pokonywania przez nie wieńca

• penetracja przez osłonkę przejrzystą

• fuzja plemnika z kom. jaj.

• uruchomienie mechanizmów zapobiegających polispermii

• depolaryzacja błony cytoplazmatycznej jaja (zmiana składu jonowego ooplazmy)

• reakcja korowa (stwardnienie osłonki wskutek ograniczonej proteolizy)

• reakcja osłonki (uniemożliwia wiązanie plemników pozostałych w jajowodzie)

Fizjologia ciąży

• ciałko żółte nie zanika, wzrasta (estrogeny, progesteron, relaksyna)

• syncytiotrofoblast wytwarza hCG, potem przejmuje tą funkcje łożysko (wytw. też laktogen łożyskowy, progesteron, estrogeny)

Podstawowa struktura hormonów sterydowych

• cholesterol C27

• pochodne pregnanu 21C - progesteron

• androstanu 19C - androgeny

• estranu 18C - estrogeny

• powstają w korze nadnerczy, wpływ ACTH (z przysadki)

• androgeny - testosteron, aldrostendion, DHEA

• żeńskie estro, pro

• oksytocyna, prolaktyna - hormony wytwarzane u kobiet i mężczyzn od momentu wejścia w dojrzałość płciową; w ciąży zwiększona synteza!!!!

---