1." W wyniku II wojny światowej utraciły niepodległość i zostały włączone do ZSRR trzy państwa europejskie: USA, Wielka Brytania i Francja". (Zeszyt Ćwiczeń kl. II.)

2. "Gwiazda jest to świetlisty punkt na niebie, czasami świecący a czasami spadający".
Ania, kl. I
3. "Ziemię nazywamy niebieska planetą bo jest z wody". (Kuba, kl. I)

4."Izotermy w styczniu są bardzo chłodne, a w lecie ciepłe" (Asia, kl. II)

5. "Charakterystyczne dla Polski pory roku to przedzimie i pozimie" (Krzysztof, kl. II)

6. "Orogeneza niszczy ląd i klify a powstają plaże." (Tomek kl. II)

7. "Klimat w moim regionie zamieszkania jest odmienny" (Tomek kl. II)

8. "Które państwa mają dostęp do Morza Bałtyckiego? - Czechy." (Tomek kl. II)

9. "Pakt wojskowy, do którego należała Polska w okresie uzależnienia od ZSRR - NRD"
( Żaneta kl. II)
10. "Mieszkam na terenie Zatoki Puckiej" (Żaneta kl. II)

11. "Punkty skrajne Polski to: Hel, Niemcy, Ukraina, Słowacja" ( Żaneta kl. II)

12. "Lodowce górskie powstały z gór polskich Karpat i Sudetów" (Piotr kl. II)

13. "W początkach lat dziewięćdziesiątych Polska utraciła ogromne obszary na wschodzie" (Weronika kl. II)
14. "Wskaźnik urbanizacji to; procent ludzi zamieszkujących w całej ludności państwa" (Gabrysia kl. II)
15. "Aglomeracja policentryczna jest to zagęszczenie miast przez ludność" (Kamil kl. II)

16. "Struktura gospodarki jest to liczba gospodarstw i roli uprawnych w danym rejonie. Podaje się w procentach" (Kamil kl. II)

17. "Wskaźnik przyrostu - jest to wskaźnik przyrostu obrazujący poziom przyrostu wskaźnika" (Malwina kl. II)

18. "Struktura zatrudnienia jest to zatrudnienie bezrobotnych ludzi do pracy" (Malwina kl. II)

19."Wskaźnik urbanizacji jest to wyjazd z kraju 1/3 ludności" (Tomasz kl. II)

20. "Kolumb nie chciał odkryć Ameryki tylko indian zachodnich" (Tomek kl.I)

21. "Kolumb był najwiekszym odkrywcą, wszyscy inni byli mniejsi" (Tomek. kl.I)

Sentencja z jednej z prac licencjackich

"Na szczególną uwagę zasługują przedstawiciele gryzoni: koszatka i żołędnica oraz głuszec"
AT., wrzesień 2006

Geografia Polski Środkowej, III rok geografii (ćwiczenia semestr zimowy 2005/2006)

• Wysoczyzna Tuska (zamiast Wysoczyzna Łaska)

• Rezerwat „Dzikie Węże” (powinno być „Węże”)

• Płaskowyż Łużycko-Łowicki (powinno być Łowicko-Błoński)

Ćwiczenia terenowe „Polska Północna - Pojezierze i Pobrzeże”, III rok geografii 2006

• Największym elementem hydroenergetycznym w Europie jest klif w Jastrzębiej Górze

• Klify mają genezę eoliczną

• Piaski aluwialne morskie o genezie eolicznej (delta Wisły pod Świbnem)

• Kępa Swarzędzka (zamiast Swarzewska), Orszewska (zamiast Orłowska), Redkowska (zamiast Redłowska)

• pradolina Redy-Łaby

• wzdłuż granicy fazy pomorskiej zlodowacenia Wisły poprowadzono granicę Rzeszy Niemieckiej

Nadesłała Lucyna Wachecka-Kotkowska (Katedra Badań Czwartorzędu, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki)

Komentarze zasłyszane na ćwiczeniach z GIS

• "Panie doktorze ołówek (narzędzie w programie TNT - przyp. AT) nie chce mi rysować. Ja tu sobie miziam i nic."

• "To chyba Pana obecność spowodowała, że pojawił mi się haczyk."

• "O moj Boże, panie doktorze nie mam Run"

AT. zajęcia z III lic. sem. letni 2005/2006; dla wyjaśnienia zajęcia prowadzone były w oparciu o program Microimages TNT

Ćwiczenia z geomorfologii

• "Spłukiwanie selektywne wiąże się z wydzieleniem ziaren danej frakcji (selekcja), które ma wpływ na wysortowanie materiału."

• "Przełęcz jest to nagłe obniżenie w grzbiecie ..."

• "Gelifrakcja - frakcja żelowa (pomiędzy cieczą a ciałem stałym)"

• "Na terenie równiny obserwuje się dużo cieków o niewielkiej długości. ... W części południowej widoczne są dwa małe zbiorniki wodne. W obrębie równiny nie zaobserwowano hydrografii."

AT., II lic. sem. zimowy 2005/2006

Ćwiczenia z geomorfologii 

• "Zamróz czyli schłodzenie ziemi ..."

• "Skały najmniej odporne na wietrzenie, które przy tym charakteryzują się intensywności wietrzenia - w ich skład wchodzą takie minerały jak illit, kaolinit."

• "Z wykresu wynika, że najintensywniejsze formy wietrzeniowe występują na najniższej głębokości na stokach południowych."

• "I tak wraz ze zmniejszaniem się głębokości zawartość Al2O3 wzrasta, co świadczy o jego odporności ...

• Dalej dość małe nachylenie, teren zwięzły, związany przez zadarnienie, które wpływa hamująco na spłukiwanie."

• "Różne wysokości teras, świadczą o nieciągłości procesu rozcinania nawiązującego do ciągłości tektonicznego podnoszenia."

AT., II lic. sem. zimowy 2004/2005

Ćwiczenia z geomorfologii 

Pytanie: Objaśnij w jaki sposób powstają przełęcze?
Wybrane odpowiedzi:

• Powstają między szczytami, które znajdują się w bliskiej odległości od siebie. Są efektem rozsuwania się ruchów górotwórczych pomiędzy występującymi obok siebie wzniesieniami. (w przeciwnym kierunku).

• Przełęcze powstają u podnóża dwóch stoków, między nimi. W czasie ruchów górotwórczych szczyty te oddalają się od siebie i  w dolinie powstaje przełęcz.

H. Chmal, II lic. sem. zimowy 2004/2005

Egzamin z geomorfologii

"Obszar ten (Góry Izerskie) nie podlega jednak silnej erozji na jaką wskazywałoby wytrzebienie lasu, ponieważ wkroczyła tu nisza ekologiczna traw."
P. Migoń, 14.02.2005

Ćwiczenia z geomorfologii

Subtelna różnica między kemem a ozem (udostępnił M. Kasprzak, maj 2005)

Różne zebrane przez AT.

• "Wydaje się jednak, że to nie przyroda płata nam figle ale ktoś z nieznanych nam przyczyn zafałszował i zaciemnił generalnie jasny obraz."
  (Techniki komputerowe w geomorfologii)

• "Największy zasięg mają pokrywy granitowe związane z wychodniami gabra. Rozpościerają się one na stokach zbudowanych z tej samej skały i schodzą na granitowe."
  (Ćwiczenia z geomorfologii - dzięki uprzejmości K. Parzócha)

• "Moim zdaniem najważniejszą pozostałością po lodowcu jest bogata pokrywa lessowa."
  (Ćwiczenia terenowe z geomorfologii - Oborniki Śląskie)

• "Wynika z tego, że Wzgórza Trzebnickie nie są tylko wytworem akumulacji lodowcowej, lecz także innego zjawiska wyciśnięcia iłów na powierzchnię przez ciężar lodu i glin morenowych (glacja tektoniczna). Z tego powodu utwory utwory ilaste wydają się niezwykle miąższe, stanowiąc dogodny materiał  do wytw. materiałów budowlanych."
  (Ćwiczenia terenowe z geomorfologii - Oborniki Śląskie)

• "Spłaszczona powierzchnia szczytowa przechodzi poprzez krawędź w rozległe spłaszczenie wierzchowinowe, w obrębie którego znajdują się liczne zagłębienia oraz dobrze widoczna w profilu podłużnym nisza niwalna"
  (Z pracy magisterskiej dot. morfologii Karkonoszy)

Ze zbiorów G. Synowca

Oto kilka śmiesznych kawałków z opracowań wykonanych przez studentów II lic. na ćwiczeniach z geomorfologii w Bolkowie:

• "W namuliskach odnaleziono szczątki zwierząt plejstoceńskich, m. in. niedźwiedzia jaskiniowego i hieny, nigdy jednak nie odnaleziono szczątków człowieka" - i bardzo dobrze, znaczy się że żyje :-)

• "Spadanie ziaren w epoce glacjalnej spowodowane soliflukcją spowodowało obsypywanie się zwietrzeliny"

• "Obszar ten ma urozmaiconą rzeźbę terenu z niewielkimi wzniesieniami i dolinami"

• "Obok szosy znajduje się w lesie wąwóz lessowy o wysokości 6-7 m, co zalicza go do jednego z największych w Polsce"

• "Forma skałki wyodrębniła się z jednej masywnej skałki"

• "Po kilkunastu minutach przecinamy nieckę północnosudecką, zbudowaną z ryolitów oraz kopulastych wzgórz bazaltowych."

• "Poruszając się nadal po płaskodennym terenie mijamy Przełęcz Kowarską oraz Kowarską Górę i dojeżdżamy do niecki śródsudeckiej."

• "W plejstocenie lądolód wszedł na obniżenie Wolbromskie, z czasem na przedpolu lodowca teren zaczął się podnosić, bo był nadbudowywany przez lądolód wiec wytworzyło się jezioro zastoiskowe"

• "Ostatnim punktem wycieczki było badanie tufów powulkanicznych zbudowanych z czerwonego spągowca (bomby wulkaniczne, lapille). Świadczy to o wulkanicznej aktywności regionu w trzeciorzędzie."

• "Słupy skalne powstały w wyniku wolnego zastygania lawy, a to prowadzi do powstania spękań skalnych o budowie nieckowatej."

• "Transport materiału pylastego zachodził na niewielkich odległościach do kilkunastu kilometrów."

• "Zapadlisko Wierzchosławic jest rozległą płaskodenną kotliną o stosunkowo stromych zboczach. Jej krawędzie mają przebieg prostoliniowy a powierzchnia przypomina figurę geometryczną, co potwierdza jej założenia tektoniczne."

• "Występują tam również lapille, które są produktami erupcji wulkanu wyrzucającego deszcz lawy, która spadając zastyga w postaci kul o średnicach do kilkunastu milimetrów."

• "O Kotlinie Jeleniogórskiej - "Przed stromą krawędzią Przedgórza rozpościera się równina i niezwykle malownicze dno Kotliny Jeleniogórskiej. Pokrywają je (to malownicze dno, jak mniemam - przyp. G.S) cienka powłoką osady plejstoceńskie - gliny zwałowe, piaski i żwiry, z których zbudowane są miejscami 12 - metrowe terasy dolin rzecznych. Spod nich wywierają płaskie tarcze i pagóry granitowego podłoża."

• O Diabelskiej Maczudze - "Skała zbudowana głownie z piaskowca. Powstała w wyniku aktywności wulkanicznej."

• "Budowa morfologiczna stoków spowodowała utworzenie się wąwozu lessowego"

• O lessach w Złotryji - "Obecnie tworzą wąwóz na skutek kruszenia mechanicznego, wywołanego prawdopodobnie przez człowieka (wyniszczenie szaty roślinnej) a następnie przez erozję żłobinową, powstaje dolina - holweg. Powstaje w strefie peryglacjalnej."

• "Wycieczka miała miejsce po trasie Sudetów Zachodnich. Nachylenie stoków tych gór wzrasta w kierunku wschodnim. Począwszy od wysokości 60-70 m npm. do 120-130 m na krawędzi morfologicznej do 450-500 m w kierunku wschodnim."

• "W Polsce pokrywy lessowe występują głównie na stokach Ślęży."

• "Celem ćwiczenia było poznanie form rzeźby terenu oraz procesów zachodzących w przeszłości i obecnie. W pierwszej kolejności udaliśmy się do skałek zieleńcowych w mieście, które były przykładem wchodzenia flory w trudne tereny życia."

• "Po drodze chowając się przed burzą zwiedzaliśmy Zamek Świny."

• "Na tym wycieczka, mająca nas oswoić z rzeźbą okolic zakończyła się w strugach deszczu."

Z prac pisemnych z egzaminu z geomorfologii 

• "Strefa peryglacjalna rozciąga się po strefę lasów, która wyznacza izoterma +10C"

• "Gruz jest materiałem ciężkim, ostrokrawędzistym i wiatr nie były w stanie spowodować spływu gruzowego, chyba ze jest bardzo silny"

P. Migoń, II r. lic/2003

Wykład fakultatywny 

• Karkonosze są bardzo zbitą strukturą skalną (stąd wzięła się ich nazwa „góry olbrzymie”)

• formy po zlodowaceniach: po najstarszym czapa lodowa, którą widać po wylesieniu

• granit jest zintegrowany (lity) i zdezintegrowany (mało związany)

• Granit ulegał selektywnemu wietrzeniu, co doprowadziło w wyniku i wietrzenia do rozpadu granitu zdezintegrowanego i powstania „kaszy granitowej”. Nastąpiło to na skutek działania wiatru, ale także wody.

• Gołoborza - powstałe na skutek zamrozów i erozji wiatru

• obecnie istnieje w Sudetach aktywność sudeckiego uskoku brzeżnego

• Skały te z jakich zbudowane są te góry [Karkonosze] mają budowę o ostrych krawędziach. Krawędzie są asymetryczne.

• Według Berga zmiana rzeźby form związana jest ze zmianą terenu.

• W pleglacjale były aż 4 zlodowacenia.

• Georg Berg stworzył teorię uskokową - zróżnicowanie rzeźby jest zgodne ze zróżnicowaniem ukształtowania terenu.

• Zlodowacenie typu holenderskiego - pokryły całe szczyty. Czapy lodowe.

• Czas uaktywnienia się uskoku miał miejsce w trzeciorzędzie.

• [terasy] zostały obcięte po zlodowaceniu środkowym, a przed zlodowaceniem północnym.

• Wiek powstania sudeckiego uskoku brzeżnego datuje się na trzeciorzęd na podstawie zawartych w nim osadów.

• Występowanie powierzchni zrównań to pozostałości po trzeciorzędowych powierzchniach zrównań wydźwigniętych później.

• Według Parcha (powinno być Partscha - przyp. AT.) były dwa zlodowacenia.

• Wskaźnik Bulla i McFa

P. Migoń, III rok 1999/2000

Wyimki z egzaminy z geomoroflogii

• Zbudowane ze skał podatnych na wilgotność

• na takim stromym stoku osuwający się materiał może zaistnieć

• dolina rzeczna otoczona z północnego wschodu stromym zboczem

• są zbudowane z fliszu, czy z przekładańca materiałów plastycznych

• rzeki bardzo wcinają się tu w zbocza dolin

• granit (...) składa się głównej mierze z kwarcu - bardzo odpornego na wietrzenie i skaleni o małej odporności - które w głównej mierze na skutek wietrzenia ulegają rozkładowi. Powstają zatem kwarcyty - z których zbudowane są przede wszystkim Tatry.

• Mogą również powstawać one [osuwiska] na stokach, oczywiście o odpowiednim ich nachyleniu warstw upadu

• osuwiska podlegają głównie ruchom gritacyjnym

• [obszar] o wzniesieniach stromo nachylonych świadczą o tym blisko siebie wręcz na sobie ułożone poziomice. Doliny rzeczne raczej (jak na góry) stromo nachylone. (...) pn. część wzniesień stromo nachylona do powierzchni terenu.

• Rzeka roztokowa jest typem rzeki anastomozującej

• Rzeźba obszaru (...) jest rzeźbą urozmaiconą, niejednorodną, o czym decyduje nierównomierne zagęszczenie poziomic.

• Rzeczywiście ich znaczenie jest duże w analizie rzeźby [to odpowiedz na pytanie, dlaczego znajomość biegu i upadu jest ważna w analizie rzeźby terenu]

• W centralnej części następuje silne zagęszczenie izolin, co jest niewątpliwie spowodowane faktem pojawienia się terenów wyżynnych i górskich. (...) w pd. Części mapki zagęszczenie izolin się zmniejsza, co może zdradzać, że jest to obszar o mniejszym kącie nachylenia.

---