Rodzaje słowników
Słownik języka polskiego - zawiera słownictwo współczesne (oficjalne i potoczne) oraz bardziej rozpowszechnioną terminologię naukową i techniczną. W skład hasło słownikowego wchodzą między innymi:
- wyraz hasłowy
- wskazówki dotyczące wymowy
- informacje o formie gramatycznej wyrazu
- definicje zdarzeń
- przykłady użycia w każdym z podanych znaczeń
- kwalifikatory (opisujące zakres użycia hasła lub to, że wyraz jest używany np. potocznie, książkowo itp.)
- terminy wielowyrazowe, związki frazeologiczne i ich definicje
- wybrane przysłowia, sentencje z wyrazem hasłowym
- objaśnienia etymologiczne (dotyczące pochodzenia i historii wyrazu)
- przykłady przenośnego użycia wyrazu (definiowane lub niedefiniowane)
Słownik ortograficzny - rozstrzyga wątpliwości dotyczące poprawności zapisu.
Zazwyczaj na początku słownika znajduje się zbiór zasad ortograficznych. W skład hasła wchodzą między innymi:
- wyraz hasłowy
- graficzne oznaczenie miejsc, w których się zaleca podzielenie wyrazu podczas przenoszenia go do następnej linijki
- formy gramatyczne sprawiające trudności w zapisie
- odsyłacze do reguł pisowni (liczby w nawiasach kwadratowych umieszczone na końcu artykułów hasłowych)
Słownik poprawnej polszczyzny - zawiera wyrazy, których wymowa, pisownia, odmiana, budowa słowotwórcza, znaczenie, użycie składniowe lub łączliwość z innymi wyrazami mogą sprawiać trudności użytkownikom polszczyzny. W skład hasła słownikowego wchodzą między innymi:
- wyraz hasłowy
- uwagi co do poprawności wyrazu hasłowego (jego form, użycia itp.)
- informacje dotyczące wymowy
- informacje ortograficzne
- informacje fleksyjne
- informacje składniowe
- informacje o znaczeniu wyrazów
- informacje frazeologiczne
- informacje słowotwórcze
- informacje bibliograficzne dotyczące pozycji, w których jest omawiany dany problem poprawnościowy
- kwalifikatory, czyli oznaczenia sygnalizujące szczególne nacechowanie danego wyrazu, np. pot. (potocznie), książk. (książkowo), gw. (gwarowo) itp.
Słownik frazeologiczny - zawiera połączenia wyrazowe najczęściej występujące w języku polskim. Istotą słownika frazeologicznego jest rejestracja i zdefiniowanie frazeologizmów czyli takich połączeń wyrazowych, które tworzą całości znaczeniowe (niebędące sumą znaczeń wyrazów składowych). W skład hasła słownikowego wchodzą między innymi:
- wyraz hasłowy
- frazeologizmy z wyrazem hasłowym
- objaśnienie znaczeń niektórych frazeologizmów
- przykłady zastosowania frazeologizmów w tekście
Słownik wyrazów bliskoznacznych (synonimów) - zawiera wyrazy i połączenia wyrazów o takim samym lub zbliżonym znaczeniu, które mogą być użyte wymiennie. Pozwala osobie piszącej tekst unika zbędnych powtórzeń wyrazów. Najczęściej składa się z dwóch części: części właściwej, czyli grupy wyrazów bliskoznacznych oraz indeksu. Aby odnaleźć synonim danego wyrazu, trzeba najpierw odszukać ten wyraz w indeksie. Po prawej stronie wyrazu znajdują się hasła główne, pod którymi należy szukać wyrazów bliskoznacznych we właściwej części słownika. Jeżeli w indeksie obok szukanego wyrazu nie ma podanego hasła, oznacza to, że ten wyraz jest hasłem głównym. W haśle głównym zazwyczaj najpierw podane są synonimy bliższe znaczeniowo, potem dalsza, najpierw neutralne, a następnie - zabawione emocjonalnie.
Słownik wyrazów obcych - zawiera powszechnie używane współczesne słownictwo pochodzenia obcego. W skład hasła słownikowego wchodzą między innymi:
- wyraz hasłowy
- wymowa danego wyrazu podana w nawiasie kwadratowym
- akcent w wymowie (wytłuszczenie samogłoski akcentowanej)
- wyjaśnienie pochodzenia wyrazu (etymologia)
- kwalifikator, np. chem. (chemia), muz. (muzyka), bot. (botanika)
- objaśnienie znaczenia lub znaczeń