marshall D. Sahlins Pierwotne społeczeństwo dobrobytu
Rewolucja neolityczna - cywilizacje powstają w tym czasie!
W tekście Sahlinsa zajmujemy się typem gospodarki łowiecko-zbierackiej.
Paleolit - wyjątkowy okres, człowiek zaczyna się zmieniać, pojawia się zróżnicowanie kulturowe, wynalazki
Sahlins - mówi, że oceniamy przeszłość na podstawie naszych potrzeb, wymagan - w ten sposób oceniamy ich życie negatywnie.
Patrząc z perspektywy potrzeb jednostki, ze społeczności gospodarki łowieckeij i ich potrzeb - żyło im się całkiem dobrze, inna struktura , system wartości niż ten charakterystyczny dla nas.
Obecnie nasza gospodarka - maksymalizacja potrzeb, wymagań, planowanie, chcemy mieć jak naj więcej. Ciągła konsumpcja i niedobór.
Gosp. łowiecka - mniejsze wymagania, interesuje ich tylko chwila obecna, nie ma planowania długiej perspektywy.
Kapitalizm - nieograniczone potrzeby a ograniczone możliwości zaspokojenia ich - uważamy to za wzór popędów.
Kiedyś antropologia - opisywała wyższość rewolucji neolitycznej, niższośc gospodarki łowieckiej - podejście oceniające
Społ. - gosporadka łowiecka - społeczność mobilna - jest to sprzężenie zwrotne, trzeba podróżować bo eksploracja zasobów, a podróżowanie warunkuje kultury, ale nie jst też, ze łowcy eksplorują zasoby do końca.
Te społeczności są nieliczne, nie ma miejsca dla osób zbędnych(starcy, zbyt duża liczba dzieci), drakońska polityka demograficzna.
Ekonomiczne- efektywność pracy - 1 osoba jest w stanie wyżywić ok 4-5 osób.
Długie karmienie piersia - ogranicza płodność. Max liczebność dużej grupy pierwotnej - 50 osób.
Grupy nie mają sztywnej liczby członków - jednostki mogą się przemieszczać pomiędzy grupami.
Społeczny podział pracy - głównie ze względu na płeć:
kobiety - zbierają raczej rośliny a także przygotowująposiłki, opieka nad dzieckiem. Ich praca jest bardziej przewidywalna, regularna, dostarczającaregularnego pożywienia(„żmudna, monotonna praca”), noszą też ciężary
Mężczyźni - zajmują się polowanie, bardziej ich zajęcia nieprzewidywalne, uzależnione od czynników zewnętrznych, większy hazard, muszą być gotowi do ciągłej aktywności, dostarczane przez nich pożywienie jest lepszej jakości(mięso), choć jest bardziej ryzykowne.
Praca jest ogólnie nieregularna, połaczona z przerwami(?) (szczególnie u kobiet), po zdobyciu dużej ilości pożywienia następuje fiesta. Nie ma magazynowania żywności.
Śerdnio pracują 3-4h dziennie, średnie podobne dla kobiet i mężczyzn (choć praca kobiety przy przygotowaniu posiłku n ie jest uwzględniona)
Mężczyźni gdy nie polują to śpią
Poza polowaniem zajmują się wyrabianiem narzędzi oraz ozdób!- ale nie szanują tego co wytworzą, bo mają świadomość, że mogą w każdej chwili coś ponownie wytworzyć, ciągle podrużują, więc ciężko zachować dobro w odpowiednim stanie, brak poszanowania dla dóbr materialnych. Nadrzędna jest potrzeba mobilności, wolności, nie potrzebują rzeczy, które ich obciążają. Ważne jest czy coś da się swobodnie przenieść.
Sahlins - byt a świadomość, to sprzężenie zwrotne.
Ludy pierwotne- mają ograniczone, zamknięte wzory, które dostarczają im tak naprawdę wszystkiego co potrezbują, nie muszą nic zmieniać.
Zbieractwo i łowiectwo - bardziej korzystne niż prymitywne rolnictwo.
Plemię żyjące wśród rolników - pozostaje przy gospodarstwie zbieracko-łowieckim, to jest łatwiejsze i bardziej wygodne.
Sfera obrzędów - pewna funkcja kulturowa - poza spaniem, pewne rytuały
Kultura jest consans - nie zmienia się, nie ma rozwoju
Mężczyzna - sfera obrzędów to polowanie - losowe, zalezy od magii, a więc czyste obrzędy aby odmienić los, liczne rytuały dotyczące męskich działań(malowidło skale Lasceaux - dokładne przedstawienie zwierząt
W tej gospodarce praca mężczyzn wymaga innych cech niż praca kobiet, żyją oni inaczej.
Mężczyźni są na zewnątrz, zaś kobiety wewnątrz osady, trzymają się jej.
Podział pracy - poza podziałem na płeć, nie ma wyraźnego podziału pracy, sztywnych ról i zawodów. Brak specjalizacji (choc jest instytucja wytwórcy paciorków).
Gdy teraz obserwujemy gospodarstwa łowieckie to raczej poza ich terenem pierwotnym, tam gdzie zostały zepchnięte przez kolonizatorów.
Nie patrzymy na prawdziwe społ. zbieracko-łowieckie.
Sposoby narracji:
Sahlins przytacza utarte mity, poglądy, stereotypy, mówiące o tym, że gospodarstwo łowiecko-zbierackie prowadziło do złego życia, zaściankowości, ich braku zasobu,ciężkiego życia, do nieszczęśliwego życia, członkowie byli nieszczęśliwi.
Stereotyp - patrzenie przez naszą perspektywę, potrzeby ludzkiej,
Sahlins polemizuje z tym wszystkim, mówi, że to błąd!
Antropolog musi odrzucic i stereotyppy i nadmiernie optymistyczne opisy tych społeczności - trzeba znaleźć złoty środek!
Przejście od gromadzenia faktów do interpretacji?
Problem wpływu badacza na zjawiska, także dopasowywanie, podstawianie odkryć, obserwacji do pasującej teorii.
Podstawoe informacje, fakty i ich interpretacja się zmieniła:
Jaka jest prawomocność naszych twierdzeń?
Skoro twierdzenia antropologiczne są zmienne historycznie.
Problem czy jest jakaś prawda o kulturach, czy mozemy coś o tym mówić?
Projektujemy swoje własne kategorie na inne kultury.
Warunki rozumienia innych kultur - ematia, wgląd, to że posiadamy kulturę sprawia, że rozumiemy to że inni mają kulturę. Mimo że nie znmay pojęć, wartości, systemów kultury.
Problem tłumaczenia.
To co wiemy to fakty, zbiory informacji, z których mogą wypływać kolejne interpretacje.
Antropologia - potrząsanie zbiorem danych
Pewne interpretacje lepsze, gorsze w chwilo obecnej, interpretacje same stają się zbiorami danych.
Nie ma ostatecznych rozwiązań, odpowiedzi. Istotna jest jakoś analizy.
Przyrost wiedzy - relacje między faktami
Badania antropologiczne łowców to główne badania zbieraczy wysiedlonych (bo tacy głównie przetrwali).
Ubezwłasnowolnienie - bo zajmują marginalne tereny, które nie nadają się do zbieractwa i łowiectwa - zepchnięci przez białego człowieka, mają mniejsze możliwości niż w paleolicie.
Niefrasobilwość łowców -2 cechy
a) rozrzutność - spożywanie wszystkich zasobów naraz, ucztowanie
b) niepowodzenia przy gromadzeniu nadwyżek pokarmi oraz nieznajomość sposobów jego przechowywania - magazynowanie zbyteczne - przykułoby ludzi do obszaru gdzie wyczerpją się zapasy - także ekonomicznie niepożądane i społecznie nieosągane.
Ogólnie ekonomiczna pewność siebie
Kultura narzuca traktowanie natury.
Realne problemy łowców-zbieraczy:
a) groźba malejącego przychodu (presja ekologiczna)
b) ograniczenia demograficzne