Publiczne Przedszkole nr 4

w Jastrzębiu Zdroju

ul. Kurpiowska 15 A

Program wychowawczy

Publicznego Przedszkola nr 4

Autorzy:

mgr Anna Burzyńska

mgr Marzena Kliber

mgr Małgorzata Hosaniak

SPIS TREŚCI:

Strona:

1. Założenia programu wychowawczego …………………………..…………3

2. Cele wychowawcze……………………………………………………...…….6

3. Zadania programu wychowawczego ………………………………..………6

4. Oczekiwane efekty i sposoby realizacji programu ……………………..….8

5. Metody i formy pracy z dzieckiem ………………………………………….11

6. System nagród i środków zaradczych …………………………….……….14

7. Ewaluacja programu ……………………………………………….…………15

8. Bibliografia ……………………………………………………….……………16

Numer dopuszczenia

PW - PP- 4 /1/2005

PROGRAM WYCHOWAWCZY

Dane o programie autorskim:

Autorzy programu wychowawczego: mgr Anna Burzyńska mgr Marzena Kliber mgr Małgorzata Hosaniak Podstawy prawne funkcjonowania programu: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego , programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia ( Dz. U. Nr 25 , poz. 220 ) Program kierowany do : dzieci , nauczycieli i ogółu rodziców Publicznego Przedszkola Nr 4 w Jastrzębiu Zdroju Termin rozpoczęcia wdrażania programu - 7.09.2005 r. Okres wdrażania programu - 3 lata. Po okresie 3 letnim przeprowadzenie ponownych badań wśród rodziców i nauczycieli. Program przewidziany dla: dzieci ze wszystkich grup wiekowych Publicznego Przedszkola Nr 4. Koszty wdrażania programu: w ramach posiadanych środków.

I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO

Współczesna rzeczywistość, w której widocznie rysuje się wzrost problemów wychowawczych w rodzinie, szkołach i placówkach oświatowych, oraz wzrost przestępczości wśród młodocianych, skłoniły nas, jako wychowawców i pedagogów, do zweryfikowania dotychczas stosowanych metod i działań wychowawczych oraz pracy nad ich udoskonaleniem. Efektem tych poszukiwań jest Program Wychowawczy Publicznego Przedszkola Nr 4

Badania, jakie przeprowadziłyśmy wśród rodziców, ujawniły prezentowany przez nich system wartości oraz oczekiwania względem działań wychowawczych przedszkola. Okazało się, że w sprawach zasadniczych nie odbiegają one od wizji naszej placówki, Konwencji Praw Dziecka oraz Konstytucji Rzeczypospolitej. Jesteśmy zgodni co do tego, że nasze działania należy ogniskować wokół platońskiej triady (dobro, prawda, sprawiedliwość) oraz takich uniwersalnych wartości jak: demokracja, wolność prawa człowieka, humanizm, godność, sprawiedliwość. Jednak ciągle zmieniająca się rzeczywistość wymaga stałego poszukiwania skutecznych sposobów pielęgnowania tych wartości , by się nigdy nie zdewaluowały.

Wychowaniem przedszkolnym objęte są dzieci w wieku 3 - 7 lat. Zdajemy sobie sprawę, że dziecko nie ma wrodzonego poczucia dobra i zła, a podstawowych ocen wartościujących uczy się w rodzinie, przedszkolu i najbliższym mu otoczeniu społecznym. Poprzez własne doświadczenia przechodzi kolejne fazy rozwoju społeczno - moralnego. Mając na uwadze, że na tej drodze ogromną rolę odgrywa klimat i system wychowawczy zarówno w rodzinie, jak i w przedszkolu wzory pozytywne i negatywne, pełnione przez dziecko role i zadania - chcemy interpretować działania rodziny i przedszkola w kierunku ujednolicenia stosowanych metod i form wychowawczych. Jedynie spójność działań przedszkola i rodziny może uchronić dziecko przed sprzecznościami i wewnętrznym rozdarciem w rozumieniu dobra i zła oraz problemami w uwewnętrznianiu ogólnych wartości.

Program Wychowawczy Publicznego Przedszkola nr 4 powstał, by umożliwić dziecku uzyskanie odpowiedzi na pytania: Kim jestem? Po co żyję? Dokąd zmierzam?

Dewizą naszego programu są złote myśli Michała Józefa Kadeckiego kierowane do nauczycieli:

1. Jeżeli dziecko zaprzecza lub sprzeciwia się Tobie - zatrzymaj się, pomyśl, może to nie Ty, ale Ono ma rację.

2. Dziecko spontanicznie odrzuca przemoc i sztuczność - niech jego bunt i słowa krytyki będą dla Ciebie wskazówką, że idziesz błędną drogą.

3. Nie ponaglaj dziecka - Ono spełni każdą swoją powinność i każdą Twoją prośbę, bez pośpiechu i nerwowości.

4. Nie myl spokoju z opieszałością: urodą każdego dziecka jest spokój i umiłowanie wolności i one to - nie opieszałość, nie lenistwo - najlepiej charakteryzują Jego działania.

5. Uważnie słuchaj refleksji, odczuć i spostrzeżeń dziecka, znajdziesz tam tyle świeżości, prawdy i uroku młodości. Nawet jeśli się z nim nie zgadzasz, uszanuj Jego zdanie.

6. Spostrzeżenia i intuicje dziecka na temat ludzi są zadziwiająco trafne, na tyle głębokie, że spokojnie możesz im zaufać.

7. W chwilach słabości i zwątpienia dziecko potrzebuje Twojej serdeczności; nie okazuj Mu niezadowolenia, zwłaszcza wtedy, kiedy wydaje się niemiłe i niesympatyczne w swoich zachowaniach - Ono też ma powody do zmartwień.

8. Nie lekceważ rozterek duchowych i dylematów dziecka - u ich podstaw tkwi bowiem silne u Niego poczucie winy z wszelkie zło w rodzinie. Szukaj w rodzicach sprzymierzeńców, bądź bardzo powściągliwy i ostrożny w swoich sądach na ich temat.

9. Jeśli zranisz dziecko ostrym słowem, małostkowością lub zdenerwowaniem - miej odwagę przyznać się do tego przed samym sobą.

10. Wspomagaj dziecko miłością i dobrym słowem, nie naginaj Go, nie krytykuj - Ono i tak pójdzie własną drogą, drogą tworzenia.

II. CELE WYCHOWAWCZE

Cel główny:

Wprowadzanie dzieci w system ogólnoludzkich wartości moralnych

Cele szczegółowe:

Rozwijanie u dzieci:

• Poczucia własnej wartości i wartości innych,

• Tolerancji dla odmienności drugiego człowieka,

• Świadomości swoich praw i obowiązków,

• Umiejętności funkcjonowania w środowisku zgodnie z przyjętymi normami i zasadami poszanowania praw drugiego człowieka

• Umiejętności szanowania cudzego zdania i wolności innych,

• Umiejętności przestrzegania zasad zgodnego współżycia w grupie rówieśniczej,

• Umiejętności kulturalnego zwracania się do innych ze stosowaniem zwrotów grzecznościowych,

• Umiejętności dostrzegania sytuacji zagrażających bezpieczeństwu własnemu i innych,

• Umiejętności nazywania, wyrażania i kontrolowania swoich emocji.

III. ZADANIA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO

a) Wychowawcy, nauczyciele, dyrektor

1. Dyrektor i nauczyciele Publicznego Przedszkola Nr 4 odpowiedzialni są za organizację i przebieg pracy wychowawczej w placówce.

2. Pracownikom przedszkola, a w szczególności wychowawcom, powierza się szczególną rolę w zaspokojeniu podstawowych potrzeb rozwojowych dziecka: potrzeby poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, potrzeby akceptacji, szacunku, radości, aktywności poznawczej, realizowania się w różnych formach działania (zabawa, ruch, twórczość słowna, muzyczna, plastyczna, samodzielne doświadczanie, poznawanie i odkrywanie).

3. Obowiązkiem każdego nauczyciela jest dostarczanie dziecku pozytywnych wzorców wychowawczych oraz każdorazowe reagowanie na dobro i zło.

4. Zadaniem nauczycieli - wychowawców jest:

• dążenie do rozpoznania warunków życia każdego wychowanka,

• koordynowanie działań wychowawczych z innymi nauczycielami i pracownikami przedszkola,

• informowanie rodziców o przebiegu rozwoju jego dziecka,

• współpraca z Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną,

• współpraca z rodzicami w zakresie ujednolicania metod wychowawczych stosowanych w przedszkolu i w domu oraz w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych,

• podejmowanie działań na rzecz pomocy dzieciom znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i losowej,

• upowszechnianie kultury pedagogicznej wśród rodziców.

b) Rodzice

1. Rodzice odpowiedzialni są za zaspokajanie podstawowych potrzeb psychicznych i fizycznych swego dziecka oraz zapewnienie mu w domu odpowiednich wzorców wychowawczych.

2. Rodzice zobowiązani są do stałego kontaktu z wychowawcą w celu:

• wymiany spostrzeżeń o przebiegu rozwoju swego dziecka,

• rozwiązywania problemów wychowawczych i dążenia do ujednolicania metod wychowawczych stosowanych w domu i w przedszkolu.

Każdy z rodziców powinien uczestniczyć w życiu przedszkola i grupy, do której uczęszcza jego dziecko (wyrażać swoją opinię dotyczącą pracy wychowawczej przedszkola, uczestniczyć w zebraniach rodziców, uroczystościach przedszkolnych, zajęciach otwartych dla rodziców, wspomagać nauczycieli w organizacji wycieczek, imprez kulturalnych dla dzieci oraz pozyskiwaniu sponsorów).

c) Dziecko

1. Dziecko uczestniczy w ustalaniu obowiązujących w grupie rówieśniczej reguł, norm i zasad postępowania.

2. Dziecko dąży do przestrzegania ustalonych z opiekunami umów, zasad i norm regulujących współżycie w grupie społecznej (rodzina, grupa rówieśnicza).

IV. OCZEKIWANE EFEKTY I SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU

Oczekiwane efekty Dziecko:	Sposoby i kierunki realizacji programu
		dzieckonauczyciel	rodzic nauczyciel	nauczyciel nauczyciel
Akceptuje siebie. 1.Doznaje uczuć akceptacji, szacunku, przyjaźni, radości i miłości. 2.Wyraża swoją aktywność w różnych formach działania (zabawa, ruch, twórczość słowna, muzyczna, plastyczna) 3.Odczuwa przynależność do określonej grupy społecznej (rodziny, grupy rówieśniczej). 4.Zna swoje prawa i obowiązki 5.Uczestniczy w ustalaniu i przestrzega norm i zasad regulujących współżycie w grupie rówieśniczej. 6.Zna i rozumie konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania ustalonych zasad i norm postępowania. 7.Posiada umiejętność ponoszenia konsekwencji swoich czynów. 8.Szanuje indywidualność i autonomię drugiego człowieka oraz jego prawo do prywatności	Tworzenie życzliwego i bezpiecznego otoczenia Zwracanie się do siebie z szacunkiem, zgodnie z przyjętymi konwenansami i kulturą bycia Zabawy i zajęcia umożliwiające dziecku poznawanie samego siebie (swojej budowy, wyglądu, cech charakteru, swoich możliwości i ograniczeń) - podkreślanie jego wyjątkowości i niepowtarzalności Zabawy integracyjne sprzyjające wzajemnemu poznawaniu się, wzajemnej akceptacji i przezwyciężaniu nieśmiałości Inicjowanie zabaw i zajęć pobudzających dziecko do dzielenia się swoimi wrażeniami i przeżyciami, zadawania pytań, wyrażania swoich opinii i poglądów Organizowanie zabaw i sytuacji edukacyjnych rozwijających uczucie empatii (zamiana ról na linii dziecko - dziecko, dziecko - nauczyciel, pełnienie w zabawach tematycznych różnych ról społecznych)	Zbieranie informacji na temat oczekiwań rodziców dotyczących pracy wychowawczej przedszkola, stosowanego systemu nagród i środków zaradczych oraz preferowanego przez nich systemu wartości Wymiana informacji o rozwoju	prowadzenie obserwacji dziecka ujednolicenie metod wychowawczych w pracy z dziećmi zajęcia koleżeńskie wymiana doświadczeń szkolenia w ramach WDN
Bawi się zgodnie z kolegami. Unika krzyku i kłótliwości. Nie wyrządza krzywdy innym. Stara się dbać o bezpieczeństwo swoje i innych. Uczestniczy w dbaniu o ład i porządek w swoim otoczeniu. Szanuje swoją własność i własność innych. Stara się wyrażać swoje myśli i emocje nie obrażając i nie krzywdząc innych. Używa zwrotów grzecznościowych. Stara się unikać kłamstwa i skarżenia. Uczestniczy w dbaniu o ład i porządek w swoim otoczeniu. Szanuje swoją własność i własność innych. Stara się wyrażać swoje myśli i emocje nie obrażając i nie krzywdząc innych. Używa zwrotów grzecznościowych. Stara się unikać kłamstwa i skarżenia.	Uczenie dzieci rozwiązywania kwestii spornych i dochodzenia do kompromisu drogą negocjacji Umożliwianie dziecku wyrażania siebie w różnych formach aktywności (zabawie spontanicznej, aktywności werbalnej, ruchowej, muzycznej i plastycznej) Budzenie zainteresowania dzieci wytworami prac swoich kolegów - dostrzeganie wysiłku włożonego i ich powstanie Dostarczanie dzieciom pozytywnych wzorców zachowań poprzez własny przykład, przykłady zachowań dzieci i innych dorosłych oraz wzory z literatury dziecięcej Rozróżnianie zachowania poprawnego od nagannego na podst. zachowań bohaterów literackich oraz w oparciu o sytuacje z życia codziennego (należy wyraźnie i jednoznacznie akcentować dziecku, że nie akceptujemy konkretnego niewłaściwego zachowania, a nie Jego, jako osoby) Uczenie dzieci rozróżniania kłamstwa od fantazji, skarżenia od informowania o rzeczach ważnych, zwłaszcza dotyczących niebezpieczeństw i zagrożeń dla zdrowia i życia Realizacja cyklu zajęć na temat praw i obowiązków dziecka Opracowanie z udziałem dzieci Kodeksu Przedszkolaka, regulującego zasady współżycia zbiorowego oparte na poszanowaniu praw i godności każdego człowieka Obdarzanie dziecka zaufaniem, umożliwienie mu odczuwania bycia ważnym, potrzebnym, i odpowiedzialnym członkiem grupy poprzez powierzanie zadań do wykonania (pełnienie dyżurów w sali, pełnienie dyżurów przy sprawowaniu opieki nad młodszymi kolegami, udział w przygotowywaniu pomocy do zajęć, pracach gospodarczo - porządkowych, dekorowaniu sali, itp. Pozwalanie dziecku na współdecydowanie o rzeczach ważnych dla życia grupy i przedszkola Organizowanie zabaw i zajęć umożliwiających rozpoznawanie i nazywanie emocji negatywnych i pozytywnych oraz ich wyrażanie i przekazywanie w sposób społecznie akceptowany Stosowanie metod i technik umożliwiających rozładowanie stresu i napięć emocjonalnych (relaksacja przy muzyce, elementy ruchu rozwijającego W. Sherborne, techniki plastyczne, pantomima) Uczenie dzieci samodzielnego radzenia sobie z rozładowaniem napięcia emocjonalnego (gryzmolenie na kartce, darcie lub zgniatanie papieru).	dziecka w celu ujednolicenia metod wychowawczych stosowanych w przedszkolu i w domu (kontakty indywidualne z rodzicami, udział rodziców w zajęciach otwartych i akcjach otwartych drzwi, zebraniach grupowych Udział rodziców w zebraniach na temat praw i obowiązków z udziałem pracowników Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w Jastrzębiu Zdroju (pedagogizacja rodziców n/t praw i obowiązków dziecka, stosowanego systemu nagród i kar) Zaopiniowanie programu wychowawczego przez rodziców Przedstawienie rodzicom Kodeksu Przedszkolaka opracowanego z dziećmi i nauczycielami Udział rodziców w organizacji wycieczek oraz imprez kulturalnych i rekreacyjnych dla dzieci

V. METODY I FORMY PRACY Z DZIECKIEM

a) Metody pracy

W kształtowaniu postaw społeczno - moralnych stosować będziemy metody oddziaływania bezpośredniego oraz oddziaływania pośredniego.

Metody charakterystyczne dla oddziaływania bezpośredniego:

• słowne - nauczyciel jasno ustala z dziećmi sposoby społecznego porozumienia. Poprzez słowa wyrażające polecenie, nakaz, pochwałę, dezaprobatę, nauczyciel wchodzi w bezpośredni kontakt z grupą i z każdym dzieckiem.

• percepcyjne - charakterystyczną cechą nabywania postaw społeczno - moralnych jest tendencja do naśladownictwa i identyfikacja. Dziecko wzrastając w określonym środowisku społecznym (rodzina, przedszkole) podświadomie dąży do bycia takim samym, jak ktoś, kto jest obiektem jego dodatnich uczuć o dużym nasileniu. Dlatego zachowanie się
  i postępowanie nauczyciela (tzw. oddziaływanie przykładem) wywiera na dziecko ogromny wpływ.

• Zadaniowe - poprzez zadania stawiane dziecku nauczyciel oddziałuje na kierunek społeczno - moralnych doświadczeń dziecka.

Metody charakterystyczne dla oddziaływania pośredniego:

• Metoda samodzielnych doświadczeń dziecka - dziecko samodzielnie zdobywa doświadczenia w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Jednakże nauczyciel kieruje tym procesem wypływając na jakość doświadczeń. Organizuje odpowiednio środowisko wychowawcze, pobudza aktywność
  i czuwa, aby doświadczenia gromadzone przez dzieci miały charakter pożądany.

• Nagradzanie i karanie. Podmiotowe traktowanie dziecka oraz respektowanie jego prawa do niewiedzy, pomyłek i porażek daje dzisiaj zupełnie inne spojrzenie na tę metodę wychowawczą. Należy pamiętać, iż nagradzanie wzmacnia pozytywne zachowania dziecka, motywuje je do dalszych starań po to, by zyskać aprobatę osób znaczących i aprobatę grupy. Dzisiaj karanie należy rozumieć jako wyraz dezaprobaty dla niepożądanych zachowań a nie w stosunku do dziecka jako osoby. Tak pojmowane nagradzanie i karanie towarzyszy metodzie pośredniego i bezpośredniego oddziaływania na dziecko. W oddziaływaniu bezpośrednim nauczyciel wyraża w różnych formach swoją aprobatę lub dezaprobatę wobec określonego zachowania dziecka. Oddziaływanie pośrednie występuje w zespołach, w których ukształtowane zostały określone normy postępowania, a dziecko łamiąc reguły zachowania spotyka się z protestem grupy.

W kształtowaniu postaw społeczno moralnych J. Walczyna, opierając się na stanowisku W. Okonia, podkreśla wychowawcze aspekty wielostronnego nauczania - uczenia się przez:

• działanie

• przeżywanie

• odkrywanie

• przyswajanie.

Według A. Guryckiej istnieją cztery klasy wypływów wychowawczych:

• podawanie wzorów

• prowokacja sytuacyjna

• trening

• nadawanie znaczenia

We wszystkich z wymienionych wyżej klasyfikacji metod wychowawczych wzajemnie przenikają się metody charakterystyczne dla oddziaływania bezpośredniego i pośredniego.

b) Formy organizacyjne pracy z dzieckiem

Przez formy organizacyjne pracy rozumie się rozplanowane w czasie i przestrzeni powiązane ze sobą czynności nauczyciela i dziecka. Do form organizacyjnych pracy przedszkola należą:

• zajęcia i zabawy dowolne

• zajęcia programowe (dydaktyczne)

• spacery i wycieczki

• uroczystości przedszkolne

• prace użyteczne

• kontakty okolicznościowe

VI. SYSTEM NAGRÓD I ŚRODKÓW ZARADCZYCH

System nagród i środków zaradczych w przypadku nieprzestrzegania ustalonych wspólnie zasad i norm postępowania został opracowany w porozumieniu z rodzicami.

Nagrody:

• pochwała, wyrażenie uznania w kontaktach indywidualnych lub na forum grupy;

• sprawienie dziecku przyjemności przez nauczyciela lub kolegów (np. zaśpiewanie ulubionej piosenki, pierwszeństwo w korzystaniu z atrakcyjnej zabawki;

• wyróżnienie symbolami w postaci umownych znaczków i odznak, ustalonych wspólnie z dziećmi;

• przywilej w wykonywaniu zadań powierzonych przez nauczyciela;

• możliwość decydowania w kwestii wyboru zabawy organizowanej z całą grupą;

• darzenie dziecko szczególnym zaufaniem wyrażone w postaci zwiększenia zakresu samodzielności.

Środki zaradcze w przypadku nieprzestrzegania ustalonych wspólnie zasad i norm postępowania

• kary naturalne - bezpośrednie następstwo winy, np. zabawa wodą - mokre ubranie (pozwalamy dziecku na takie doświadczenia tylko w sytuacjach nie zagrażających bezpieczeństwu dziecka);

• tłumaczenie i wyjaśnianie w celu ukazywania skutków postępowania i skłonienia do autorefleksji;

• zadośćuczynienie przez dziecko wyrządzonej innym krzywdy (w ramach możliwości dziecka) - przeprosiny, naprawa zburzonej budowli, itp.;

• czasowe odebranie przyznanego przywileju (np. pełnienia dyżuru);

• chwilowe pozbawienie możliwości korzystania z ulubionej zabawki czy uczestnictwa w zabawie.

VII. EWALUACJA PROGRAMU

Analiza dokumentacji pedagogicznej:

• plany pracy wychowawczo - dydaktycznej

• zapisy w dzienniku

• hospitacje zajęć, imprez i uroczystości przedszkolnych

• analiza dokumentacji współpracy z rodzicami

• karty obserwacji dziecka

• ankiety dla rodziców

VIII. BIBLIOGRAFIA

1. Czyż E., Maciej R.: Moje prawa. Komitet Praw Ochrony Dziecka, Warszawa 1994.

2. Faber A., Mazlish E.: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina, Poznań 2001.

3. Faber A., Mazlish E.: Wyzwoleni rodzice, wyzwolone dzieci. Media Rodzina, Poznań 1998.

4. Gordon T.: Wychowanie bez porażek. IWPAX, Warszawa 1999.

5. Jundziłł I. Nagrody i kary w wychowaniu. Nasza Księgarnia, Warszawa1986.

6. Kwiatkowska M. (red.): Podstawy Pedagogiki przedszkolnej. WSiP, Warszawa1989.

7. Huang - Schnabel G.: Agresja w przedszkolu. Jedność, Kielce 2001.

8. Lasocik Z.: Z dziećmi o prawach człowieka. Ośrodek Badań Praw Człowieka Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1995.

9. Rauschburg J.: Lęk, gniew, agresja. WSiP, Warszawa, 1993.

---