PLANOWANIE PRZESTRZENNE:

• Zajmuje się ochroną naturalną środowiska przestrzennego i jego kształtowania zgodnie z najszerzej rozumianymi potrzebami człowieka.

• Zajmuje się nauką i działalnością praktyczną

• Działalności naukowa:

• Bada zjawiska fizycznego i społecznego zachodzącego w przestrzeni. Opracowuje zasady jej przekształcania.

• Działalność praktyczna:

• Ochrona i przekształcane danej powierzchni poprzez projekty architektoniczne

• Wdraża określona praktykę

• Realizacją zajmuje się uczelnie niezbędna są biura projektowa. Administracja zajmuje się również planowaniem przestrzennym .

Planowanie (etapy):

• ustawa o planowaniu przestrzennym

• projekt założeń do planów

• zatwierdzenie projektu jako dokumentu podstawowego do planów

Działy:

• Planowanie przestrzenne typu regionalnego

• Urbanistyka i architektura

PLANOWANIE REGIONALNE:

• Optymalne wykorzystanie naturalnych i stworzonych przez człowieka walorów poprzez określanie programów (założenia prognozowe, przeznaczenie terenu)

• Określają ogólną lokalizację planów

• Wyznacza podstawowe funkcje oraz programy przedsięwzięć w określonym miejscu. W procesie planowania regionalnego określa się ogólną lokalizację pewnych programów inwestycyjnych.

• Istotne walory środowiska może stworzyć człowiek.

URBANISTYKA I ARCHITEKTURA:

• Zajmują się kształtowaniem konkretnej przestrzeni.

• Mówi jak ma wyglądać dany teren projektują go kryteria estetyczne jak mogą być zaprojektowane.

• Zajmuje się konkretnym projektem

Warunki naturalne tworzy:

• Hydrografia

• Ukształtowanie terenu

• Klimat

• Pokrycie terenu

• Żyzność gleby

• Zasoby mineralne

Warunki antropogeniczne tworzy:

• Zaludnienie

• Charakterystyka ludności

• Stan zainwestowania przestrzennego

• Stan zanieczyszczeń

RODZAJE PLANÓW:

• Sporządzanie projektu założeń do planu później zatwierdzonego

• --> Plan regionalny[Author:As]

• --> Plan miejscowy [Author:As] (projekty urbanistyczne)

• 5-letnie (etapowe)

• --> Perspektywiczne[Author:As]

• --> Kierunkowe[Author:As]

• Pożądany (opisowy, graficzny)

• --> Ponadnarodowy[Author:As]

• --> plany wyższego szczebla[Author:As]

Plan szczegółowy:

• --> Koordynacyjny[Author:As]

• --> Wstępny[Author:As]

• --> Realizujący [Author:As] [Author:As]

PROJEKTOWANIE TERENÓW:

GRUPY:

• Tereny pracy są ściśle związane z podziałem pracy. Rozwój przemysłu i przemiany gospodarcze wytworzyły różne sektory pracy:

- 1 sektor - pozyskiwanie dóbr (tereny dóbr odnawialnych, wydobywania surowców, dóbr nieodnawialnych)

- 2 sektor - produkcja przemysłowe:

* przemysł uciążliwy (izolowany od terenów osiedleńczych)

* zakłady o mały zatrudnieniu, uciążliwe dla środowiska

* przemysł, w którym głównym czynnikiem uciążliwości jest transport (kopalne)

* przemysły nieuciążliwe dla środowiska (średnie i małe zatr.)

* przemysły o dużym zatrudnieniu i małym transporcie

* przemysł o mały zatrudnieniu, lecz dużym transporcie

- 3 sektor - usługowy (budowane w terenach osiedleńczych oraz na terenach innych)

- 4 sektor rozwojowy, projektowanie, badania naukowe (budowane są z terenami miejskimi)

• Tereny osiedleńcze (sadowiska miejskie, wiejskie, aglomeracje)

- tereny osadnictwa miejskiego (kryteria do wyróżnienia rodzajów miast:

rozciągłość terytorialna obszaru inwestycyjnego

stopień koncentracji potoków ruchu (wewnętrznych, zewn.)

funkcja miasta w regionie (kulturalna, administracyjna)

- miasta ruchu pieszego (5-15 tys. ludności)-miasta uzdrowiskowe; zakłady pracy w promieniu 30min; kolej, PKS

- miasta średniej wielkości (100-300tys. ludności)-niewielka rola transportu publicznego, indywidualne dojazdy; pełnią rolę miast powiatowych

- miasta duże (300tys.-1mln ludności)-wymagany jest środek transportu publicznego

- miasta wielkie (>1mln ludności)-problemy z komunikacją, strata czasu 45min

- tereny osadnictwa wiejskiego (nie jest korzystne rozdrabnianie osadnictwa wiejskiego)

- aglomeracja miejska (monocentryczne i policentryczne) - o wielkości decyduje możliwość codziennych dojazdów do pracy, odległość centrum-obrzeża 35-45min

Konurbacja - o kilku równoważnych centrach (np. aglomeracja śląska)

centralny ośrodek adm.-usł.

tereny intensywnego zainwestowania miejskiego

tereny ekstensywnego osadnictwa podmiejskiego o strukturze rozproszonej, wraz z terenami zieleni i przemysłu

tereny lasów ochronnych

tereny produkcji rolniczej i osadnictwa wiejskiego + dojazdy do pracy w strefie 1 i 3

Obszary zurbanizowane powstają z aglomeracji policentrycznych, monocentryczne ze sobą się łączą.

• Tereny rekreacyjne (obszary rezerwy klimatycznej)

• Tereny komunikacyjne (transportowe)

Sektory pracy:

• Rolniczy

• przemysłowy

• Usługowy

• Rozwojowy

PRZEWOZY:

• Lokalne

• Poza regionalne

TEREN ZAINWESTOWANY:

• Zajęty przez ciągła powierzchnię mieszkaniową itd. Powierzchnie objęte miejską infrastrukturą techniczną.

Kryteria:

• Intensywne zainwestowanie

• Stopień koncentracji potoków ruchu

• Funkcja miasta w regionie

MIASTO:

• Wielkie miasta nad wodą

• Zmiana i żądanie podniesienia komfortu życia

• Zmiany techniczne w zakresie transportu

• Zmiany w strukturze zatrudnienia

Koncepcje organizacji obsługi komunikacyjnej osiedli:

• zasada nieskrępowanej dostępności do ruchu zmotoryzowanego -> parkingi wewn. SJM, dojście z budynku do parkingu <81m

• zasada wyłączności ruchu pieszego -> parkingi poza SJM, dojście do parkingu <301m, przystanek transportu zbiorowego <601m, drogi piesze tworzą system bezkolizyjnych ciągów

MIASTA RUCHU PIESZEGO:

• Mieszkańcy 5 do 15 tysięcy

• W tym miasta rekreacyjne

• Rozciągłość zabudowań mniejsza od 2,5 km

• Droga ze skrajnych terenów trwa do centrum ok. 15 min.

MIASTA ŚREDNIEJ WIELKOŚCI:

• 100 do 300 tysięcy mieszkańców

• Km odgrywają pewną rolę

• MIASTA DUŻE:

• Mieszkańców więcej niż 1 mln

• Transport wystarczający na dotarcie do centrum 45 min

• Wielkie koncentracje potoków ruchu

AGLOMERACJE:

• Zespół miast tworzących orbitę miasta centralnego (monocentryczny) i aglomerację policentryczne

• Transport do pracy nie przekracza 45 min

Strefy w aglomeracji:

• Centra dyspozycyjno- usługowe

• Treny intensywnego zainwestowania miejskiego charakterze ciągłym

• Tereny ekstensywnego zainwestowania

• Tereny produkcyjno- przemysłowe

• Tereny rekreacyjne

UKŁAD REGIONALNY:

• Funkcję:

• --> Podstawowe[Author:As]

• --> Uzupełniające[Author:As]

DROGI:

Elementy sieci drogowej:

• punkty węzłowe -> sieci osadnicze, punkty przecięcia i łączenia autostrad (dróg)

• odcinki międzywęzłowe (połączenia drogowe) -> umożliwiają ruch między węzłami

Cechy strukturalne sieci drogowej:

• 1) przestrzenne rozmieszczenie dróg -> geometr. kształt sieci, gęstość ruchu, dostępność

• 2) specjalizacja połączeń drogowych -> zróżnicowana funkcja dróg, tworzą hierarchiczne obwody strukturalne

• 3) sposób powiązania dróg między sobą

• 4) sposób powiązania dróg z siecią osadniczą

• 5) sposób powiązania dróg o różnych funkcjach z przyległym terenem

Przestrzenny układ sieci drogowej zależy od:

• czynników ruchotwórczych -> kształtują rozmieszczenie źródeł i celów, poprzez swą wielkość wpływają na wielkość potoków, rozmieszczenie jedn. osadniczych, wzajemne funkcjonalne powiązanie oraz charakter zagospodarowania. Obszaru (przemysłowe, rolnicze, mieszkaniowe, itp.)

• czynników ograniczających trasowanie połączeń drogowych ->

• a) ogr. topograficzne i geologiczne (wpł. na stopień prowadzenia tras)

• b) czynniki wynikające z ochr.środ. (powinno się omijać obszary podatne na ujemny wpływ transportu dróg.)

• czynników geopolitycznych -> podział adm. kraju, powiązania międzynar., czynniki obronne

Rodzaje układów sieci drogowej:

• rusztowy (np. Manhattan)

• trójkątny

• heksagonalny

• heks. z wewn. połączeniami trójk

• Stosunek powierzchni do obwodu: 6-kąt ->
  kwadrat->
  trójkąt -> r/4

Tendencje w kształtowaniu sieci transport.:

• zasada ciągłości -> każdy pkt sieci transp. musi być połączony z innym

• zasada brachidycji -> jak najkrótsze połączenia (najlepiej w linii prostej)

• zasada hierarchizacji -> podział dróg ze względu na rangę (im ważniejsza, tym bardziej wyprost., im ważniejsze osiedla łączy, tym większa powinna być jej ranga)

• zasada konsolidacji -> łączenie wielu połączeń w jedno

• zasada załamania -> tym większy kąt łączenia drogi bocznej z główną, im większa różnica w kosztach użytkowania

• zasada paralelizacji -> najpierw buduje się drogi prostopadle do siebie, później buduje się drogi równolegle do siebie (w zależn. od rangi)

Modele tworzenia sieci transportowych:

• komiwojażera -> jak odwiedzić wszystkie miasta sieci i wrócić do początku, aby droga była jak najkrótsza

• środka miedzi -> jak usytuować ośrodek centr, aby koszt użytk. sieci był jak najmniejszy

• sieć scentralizowana -> jak stworzyć układ drog., który zapewnia minim. koszt transp. na danym obszarze

Program modernizacji i budowy sieci dróg:

• Jaka powinna być dostępność dróg?

• Hierarchiczny ukł. dróg na ukł. funkcjonalne

• Warunki sieci międzynarodowej

• Warunki dla ruchu dalekobieżnego, region. I jego bezpieczeństwo

• Oszacowanie kosztów modernizacji

3 zasady kształtowania ukł. funkcjonalnych:

• zasada hierarchizacji -> powiązania pomiędzy poszcz. układami - drogi I rzędu łączą się z drogami II rzędu, itd.

• zasada zdolności hierarchicznej -> poł. drog. określonego ukł. funkcj. łączą tylko obszary podlegające im hierarchicznie

• zasada zróżnicowania standardów technicznych -> cechy techn..-ekspl. dróg są dopasowane do ich charakteru funkcjonalnego

Drogowe układy funkcjonalne:

• układ międzyregionalny

Podstawowe:

- poł. aglomeracji i miast woj. z podobnymi centralami za granicą

- łączenie stolicy z podst. aglomeracjami

- łączenie aglomeracji położ. w sąs. regionach

Uzupełniające:

-łączenie miast woj. z aglomeracjami najbliższ.

- obsługa miast wojew.

- obsługa ośrodków przem. o znaczeniu narod.

- obsługa kompleksów turyst. i wypoczynk.

• układ regionalny

Podstawowe:

- łączenie agl. i miast woj. z miastami region.

- łączenie miast o znaczeniu reg. między sobą

- łączenie miast o zn. reg. i woj. z ośr. wypocz. o zn. krajowym i z miastami zabytkowymi

- obsługa przejść gran, które nie są objęte ukł. międzyregionalnym

Uzupełniające:

- obsługa obszarów turystycznych

- zapewnienie zwartości administracyjnej kraju

• układ miejscowy - wszystkie pozostałe poł. drog. przezn. dla ruchu lokalnego

Podział dróg w Polsce:

• drogi krajowe, administrowane centralnie (podlegają ministerstwu, obejmują większą liczbę poł. drog. niż wynika to z ukł. międzyregionalnych i regionalnych)

• drogi wojewódzkie

• drogi główne (połączenie miast woj. z powiatami i pow. między sobą)

• drogi łącznikowe ( połączenia uzupełn.-miasta powiatowe z gminnymi)

• drogi powiatowe

• drogi gminne (ukł. podstawowy i uzupełn.)

Całkowite ograniczenie dostępu do drogi:

• silne uprzywil. ruchu na drodze głównej

• dopuszcz. dostępu do dr. głównej wyłącznie przez węzły lub odp. zaprojekt. skrzyżowania z drogami publicznymi

• dostęp do autostrady tylko przez węzły

• dostęp do dr. ekspres. dopuszcza się poprzez skrzyżowania

• zakaz tworzenia skrzyż. i przecięć w jednym poziomie z wszystkimi innymi drogami

Częściowe ograniczenie dostępu:

• uprzywilejowanie ruchu przelotowego

• dop. dostępu do dr. gł. przez węzły lub odpowiednio zaprojektowane skrzyżowania

• dodatk. dop.-w ogr. ilości-jednopoziomowych skrzyż. i przecięć z dr. publ. bez prawa wjazdu

Ocena sieci drogowej:

• Czy i jakim st. spełnia potrzeby (społ. gosp.)

• Sieć lub wybrany fragment

• Wybrane połączenie

• Czy drogi są prawidłowo przestrzennie rozmieszczone (zg. z siecią osadn.).

• Topologiczne cechy sieci drogowej

• Zgodność z wiązką ruchu

Cel oceny sieci drogowej:

• Czy spełnia potrzeby społeczne i gospodarcze

• Czy drogi są prawidł. rozm. w przestrzeni

• Podst. cechy dróg przy projektowaniu:

• prędkość projektowa

• graniczne wart. parametrów technicznych

• sposób powiązania drogi z innymi drogami i z otaczającym obszarem

• wymagania konstrukcyjne (nośność)

• wymagania dot. wyposaż. drogi w urządzenia mające wpływ na bezpieczeństwo ruchu oraz na obsługę użytkowników

Wspólne cechy technicznej klas. dróg:

• autostrada najwyższą klasą techniczą

- wyłącznie do szybkiego ruchu samochodowego

- trwałe oddzielenie kier. ruchu

- wszystk. skrzyż. w różnych poz.

- całkowita kontrola dostępu

• większość krajów wyodrębnia klasę dróg do ruchu szybkiego, ale o niższych warunkach technicznych (np. drogi ekspresowe)

• przypisywanie poszczególnym klasom technicznym czynników ekonomicznych

Gęstość sieci drog. może być odnoszona do:

• powierzchni obszaru (km dróg/km²)

• liczby ludności

• liczby miejscowości

• dow. wielkości charakt. strukturę obszaru

Cechy topologicznej sieci drogowej:

• spójność sieci (stopień wzajemnych powiązań pomiędzy węzłami)

• υ - liczba węzłów

• e - liczba krawędzi

• p - liczba podgrafów

• c - stopień spójności sieci

• 
  

• licznik-rzeczyw. liczba krawędzi

• mian.-max możliwa liczba kraw.

Wskaźniki oceniające warunki ruchu na sieci drogowej:

• zapewnienie jakości ruchu

• zapewnienie przejazdu osób i towarów

• ilościowe i jakościowe w ruchu drogowym odn. do poszcz. połączeń, odcinka lub całej sieci

• znajomość tych cech sieci drogowej, od których zależna jest jakość warunków ruchu

Mierniki jakości ruchu:

poziom swobody ruchu

stopień bezpieczeństwa ruchu (liczba zdarzeń drog. w odniesieniu do dróg, obszarów, itd.)

- tak jak urbanistyczne mają określony czas realizacji (perspektywiczny -15letni). Wykonywane są przez zespoły wyspecjalizowanych fachowców. Zawierają część opisową i graficzną (mapy, wykresy, skala)

• może być jako plan ogólny lub plan szczegółowy

• dzielą się na etapowe (5letnie), czyli uaktualniane co 5 lat

• - długookresowe (20-50 lat)

• rozwój określonej dziedziny wytwórczości, odnosi się do sieci transportowej. Musi być zapewniona koordynacja pomiędzy poszczególnymi planami.

• - stanowią podstawę dla planów niższego szczebla, zaś plany regionalne dla miejscowych

Uszczegółowienie planu ogólnego poprzez wprowadzenie obiektów

Podstawowy element dokumentu dla zadania inwestycyjnego

Np. zaznaczenie pnia drzew, wejść do budynku

Dokument którym posługuje się kierownik, pozostaje u administratora po realizacji projektu

Opracowany dla fragmentu terenu na którym będzie realizowana inwestycja

Łączenie aglomeracji miejscowościami regionalnymi

Łączenie miast o znaczeniu regionalnym między sobą

Łączenie miast wojewódzkich z ośrodkami wypoczynkowymi

Dla obszarów turystycznych

---