Normanowie, Archeologia


Normanowie- gospodarka i rzemiosło

Do końca epoki brązu mieszkańcy Skandynawii stosowali ekstensywną, żarową uprawę roli. Pierwszoplanowe znaczenie zyskiwała jednak hodowla zwierząt, przybierająca nawet miejscami jak się sądzi, pasterski charakter. Sprzyjało to ruchliwości osadnictwa, tym też można tłumaczyć brak stałych śladów osiedli w owym czasie.

W ostatnich wiekach p.n.e., wraz z początkami znajomości żelaza nastąpił jednak przełom. Pojawiły się ślady uprawy długotrwałej uprawy jednych i tych samych pól, nastąpiła względna stabilizacja osadnictwa.

Ten typ ekonomii przedstawiały gospodarstwa chłopskie z początków wczesnego średniowiecza w południowo-zachodniej Norwegii oraz na wyspach bałtyckich. Na obszarze Skandynawii występowały niewątpliwie znaczne różnice w strukturze gospodarczej poszczególnych regionów. Zróżnicowane środowisko przyrodnicze stwarzało wielorakie możliwości rozwiązań: na brunatnych glebach wschodniej Jutlandii, wyspach duńskich i Skanii, środkowej Szwecji i południowym wybrzeżu Norwegii dogodniejsze warunki do uprawy roli; na górskich dolinach i rozległych fieldach wschodniej Norwegii - lepsze do hodowli. W strefie nadmorskiej, nad licznymi akwenami wewnątrzlądowymi na znaczeniu zyskiwało rybołówstwo; im dalej zaś na północ, tym większe korzyści dawało myślistwo.

Ogólną prawidłowością była natomiast przewaga w strukturze zasiewów odpornego na trudne warunki klimatyczne jęczmienia. Widać ją w V-VI wieku w Jutlandii i na Bornholmie. Pouczająca jest statystyka częstotliwości występowania jęczmienia (łącznie z jego tzw. naga odmianą) w serii przebadanych odcisków szczątków przebadanych zbóż z obszaru Szwecji. W V-VI w. tworzyły ok. 58%, w VII-VIII w. - 74%, w okresie wikińskim - 63% zbioru. Na znaczeniu zyskało nieco we wczesnym średniowieczu żyto i owies ( do kilku lub kilkunastu %). Istotniejszy był wzrost uprawy pszenicy, której udział z 3,4% w okresie rzymskim wzrósł do 20- 22 % w V-VIII w. Brak prosa mniej odpornego na zimno, a bardzo pospolitego w ówczesnej Europie Środkowej.

Spośród roślin włóknisto-oleistych znany był pospolicie len oraz lnicznik. Niewiele wiemy o uprawie warzyw, lecz w Vendel trafił się odcisk grochu, a napisy runiczne z V-VI w. świadczą o magicznym znaczeniu czosnku. Pokarm uzupełniano dziko rosnącym szczawiem, lebiodą, rdestem.

Upadek wielu osiedli w VI w. nie oznaczał regresu gospodarczego. W rolnictwie można wręcz zaobserwować ogólny postęp, uzyskiwany przez powszechne zastosowanie żelaznych części pracujących. Przy obróbce gleby stosowano radło rylcowe i płozowe, zaopatrzone w żelazną radlicę. Powszechnie korzystano, zwłaszcza w górskich okolicach, z motyki, kilofa, łopaty. W wieku VII-VIII w wyposażeniu grobów i tzw. skarbach często występują żelazne części narzędzi do uprawy roli, jak też sierpy. (RYCINA). Nowością, która została zastosowana w tym czasie przy zbierze plonów i paszy były kosy. Podczas przemiału ziarna zaczęto posługiwać się przyjętymi z południa żarnami rotacyjnymi.

Dość słabo poświadczone jest uprawianie rybołówstwa. Żelazne haczyki do wędek, znajdowane licznie w grobach nie wyczerpują z pewnością całego zestawu używanych narzędzi; wiele z nich, wykonywano z materiałów organicznych. Spośród odławianych gatunków zidentyfikowano fokę morską i śledzia. Nie wiemy też o technikach łowieckich, które umożliwiły zdobycie pożywienia w czasach pomorów bydła czy w nowo penetrowanych górskich i puszczańskich stronach.

Trudne warunki ekologiczne zmuszały do znacznych odstępstw od powszechnego dalej na południe modelu ekonomicznego. Świadczyłaby o tym stwierdzona wielokrotnie przewaga hodowli zwierząt odpornych na chłodny klimat: owiec i bydła. Wyrazem tych samych tendencji byłaby dominacja wśród uprawianych zbóż jęczmienia. Gdy zachodziła potrzeba, podstawowym sposobem zdobywania pożywiania stawało się myślistwo i najpewniej rybołówstwo.

Surowa przyroda dysponowała jednak licznymi bogactwami mineralnymi i wykorzystanie ich rekompensowało mieszkańcom Skandynawii niedostatki w zaopatrzeniu żywności. Istniała możliwość wyrobu narzędzi pracy i codziennego sprzętu o wyjątkowo wysokich zaletach użytkowych. Wiele z tych wytworów stawało się też cennym przedmiotem wymian.

Występowały tu, co prawda dwie przeciwstawne tendencje. Rozproszone osadnictwo skłaniało chłopskie wspólnoty do znacznej samowystarczalności w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Mieszkańcy osiedli najpierw wznosili swoje chaty i zabudowania gospodarcze. Mężczyźni znali elementarne zasady ciesiołki, co umożliwiało również wyroby prostych mebli, sprzętu do pracy i transportu. Jak wszędzie, kobiety przędły wełnę i len, z uzyskanej nici tkały odzież dla całej rodziny. Dostępne również ogółowi ludności były zapewne najprostsze sposoby obróbki skóry, rogu, kości, gliny.

Niektóre dziedziny wytwórczości wymagały większego doświadczenia. Nie każdy posiadał zdolność obróbki żelaza oraz innych metali. Specjalisty wymagały naczynia wyrabiane z norweskiego słonińca. Istnieli także fachowcy- szkutnicy, którzy kierowali budową statków, zdatnych do morskiej żeglugi. Jednak dopiero w okresie wielkiego przełomu gospodarczego w IX-XI w. rzemieślnik stał się częstym gościem normańskich gospodarstw i stałym mieszkańcem powstających wówczas osiedli miejskich. W sposób skokowy wzrosła też ilość wymagających specjalizacji zajęć wytwórczych.

Najistotniejsze znaczenie zyskało we wczesnym średniowieczu hutnictwo i kowalstwo. Świadczą o tym różnorodność i masowość wyrobów z tego surowca, widoczne po raz pierwszy na taką skalę w Skandynawii. Rudy żelaza występowały w tych okolicach często w swej jeziornej, bagiennej i darniowej odmianie.

Kowale normańscy zajmowali się najpewniej początkowo sami wytopem potrzebnego surowca w prymitywnych, glinianych dymarkach. Przy dalszej obróbce potrafili uzyskać stal, nawęglać pracujące części wyrobów, skuwać je z kilku różnej trwałości sztabek. Wytwarzano liczne narzędzia - radlice, sierpy, siekiery, noże; broń - głownie miecza, groty strzał i włóczni, żelazne części rzędu końskiego, nity do statków itd. Wykonane miecze, hełmy, tarcze, a nawet kolczugi z tego czasu świadczą, że kowale skandynawscy nie ustępowali w niczym specjalistą kręgu merowińskiego w Europie Zachodniej.

Drugą istotną dziedziną wytwórczości była metalurgia „kolorowa”, nastawiona na wyrób ozdobnych części ubioru oraz okuć. Skromniejsza była w tym przypadku podstawa surowca, miejscowe złoża, jeśli wykorzystywano, to w niewielkim stopniu. Podstawową masę surowca zdobywano droga importu lub przetapiania zużytych przedmiotów.

Inna niż w kowalstwie była technika produkcji. Wyrobu odlewano przeważnie w formach glinianych na wosk tracony, rzadziej w kamiennych. Technikę kucia stosowano przy dalszym wykańczaniu szczegółów. Wykonywano w ten sposób przede wszystkim części odzieży - ozdobne zapinki, szpile, guzy. Rzemiosło to przedstawiało niezwykle wysoki poziom artystyczny. W wieku V - VI nastąpił prawdziwy rozkwit sztuki złotniczej. Wyrabiano liczne naszyjniki, pierścienie i misternie zdobione brakteaty, zaopatrzone nieraz w magiczny napis ryty runami. Wraz z załamaniem się dopływu cennego surowca z południa działalność ta uległa znacznemu ograniczeniu. Na plan pierwszy wysunęła się produkcja brązownicza, posługująca się w niewielkim zakresie złotem i srebrem.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Gdy marzenia stają się rzeczywistością Etnografia wykopalisk archeologicznych
Archeologia Powszechna Neolit wykłady
13 A X XI wiek sztuka romańska, Ruś, Bizancjum, Normanowieid 14428
czerwona, archeologia, propedeutyka
MALAKOLOGIA, Archeologia
kamien1 -testy, archeologia, epoka kamienia, testy
Geofizyczne metody prospekcji, Archeologia
Mąka part 2, Archeologia, II Rok
lengauer-19.01, archeologia, Archeologia - studia
Czasownik, Archeo, JĘZYK ŁACIŃSKI
Poznań Nowe Miasto, Archeologia, OWR i OWL- Notatki, Tablice itp
Archeologia lotnicza, Archeologia lotnicza
drugi kolos z zabytków, Archeologia, Archeologia Pradziejowa, materiały na kolosy
Archeologia i jej problemy najważniejsze kwestie
Europejska Konwencja o ochronie dziedzictwa archeologicznego
Archeologia epoki żelaza
archeologia użycie chromatografii
Okres rzymski, Archeologia, Zelazo
biblia10.01a, archeologia, Archeologia - studia

więcej podobnych podstron