Nad Niemnem(1), Opracowania lektur


"Nad Niemnem" jest to powieść tendencyjna, służąca wskazywaniu właściwych

postaw społecznych. Podstawowym typem postaci był działacz, realizujący

program pozytywistyczny. Wykształcony, umiejący się liczyć z realiami,

gotowy poświęcać własną aktywność przemienianiu rzeczywistości społecznej,

bohater ten realizował się przede wszystkim w pracy, która stawała się

podstawowym miernikiem wartości człowieka (Jan Bohatyrowicz odnajduje

radość w uprawie ziemi).

Początkowo zakładano, że realizacja własnych, byle słusznych dążeń

prowadzić będzie do osiągnięcia celów społecznych. Zgodnie z formułą

utylitaryzmu, sukcesy jednostkowe składać się miały bowiem na postęp

społeczny.

Dla wyeksponowania bohatera wzorcowego, przeciwstawiano mu postacie

skrajnie negatywne, kompromitujące postawy społecznie szkodliwe, np. Rożyc.

Obraz społeczeństwa polskiego w "Nad Niemnem"

Społeczeństwo przedstawione w utworze możemy podzielić na:

Ziemiaństwo, do którego należą:

- Benedykt Korczyński

- Teofil Różyc

- Darzecki i Jadwiga Darzecka

- Andrzejowa i jej syn Zygmunt Korczyński

Ubogie ziemiaństwo:

- Maria Kirłowa i Bolesław Kirło

- Rezydenci

- Marta Korczyńska

- Justyna Orzelska wraz z ojcem

- Anzelm Bohatyrowicz

- Jan Bohatyrowicz

W tej powieści bohaterów generalnie można podzielić na dwie grupy:

żyjących z pracy własnych rąk oraz "darmozjadów".

Do pierwszej grupy należy cały zaścianek Bohatyrowiczów, niektórzy

mieszkańcy Korczyna, przede wszystkim Benedykt i Marta, a spoza niego,

pani Kirłowa. Na szczególną uwagę zasługuje Benedykt Korczyński, heroiczny

obrońca posiadanej ziemi, której nie chce oddać w ręce rosyjskie.

Sytuacja popowstaniowa, ciężkie kontrybucje nałożone na majątki polskie

zmuszają go do ciężkiej pracy, do ciągłej troski o wydajność ziemi, by

mieć z czego zapłacić nałożone podatki. Codzienne kłopoty uczyniły z

niego innego człowieka, obdarły go ze złudzeń, zmusiły do porzucenia

dawnych ideałów. Przed powstaniem dwór utrzymywał dobre stosunki z

zaściankiem. Bohatyrowicze często odwiedzali dom Korczyńskich. Sytuacja po

powstaniu zmieniła to radykalnie. Benedykt martwiąc się o gospodarstwo

odwrócił się od Bohatyrowiczów (świadczy o tym proces). Fakt, że we

wspólnej mogile leżą Andrzej Korczyński i Jerzy Bohatyrowicz nie wpływa

w dużym stopniu na panujące relacje. Ten odwrót od chłopów jest przyczyną

konfliktu pomiędzy Benedyktem a jego synem Witoldem, głoszącym idee

pozytywistyczne.

Marta Korczyńska jest kuzynką Benedykta. Pomaga mu wydatnie w gospodarstwie.

Jest to dla niej jedynym sensem życia. Odrzuciwszy z obawy mezaliansu

oświadczyny Anzelma Bohatyrowicza unieszczęśliwiła się na resztę życia.

Maria Kirłowa należy do ubogiej szlachty. Sama musi dbać o gospodarstwo,

ponieważ jej mąż jest leniem i darmozjadem. Nie jest bogata, ale na

wszystko co potrzebne jej wystarcza. Nie ma czasu na odwiedzanie sąsiadów,

a jeżeli już jest wśród nich, to czuje się nieswojo w towarzystwie innych

modnych szlachciców.

Justyna Orzelska jest krewną Benedykta. Zamieszkuje u niego ze swoim

zdziwaczałym ojcem. Początkowo nic szczególnego poza zrywaniem kwiatków

nie robi. Czuje się dlatego nikomu niepotrzebna. Spokój ducha przywraca

jej wspólna z chłopami praca w polu. W pracowitym życiu wiejskim odnajduje

to, co zapewnia jej uczucie potrzebnej i pożytecznej. Odwiedzała w tym

czasie po raz pierwszy mogiłę powstańczą, grób Jana i Cecylii i widząc

głęboki patriotyzm zaścianka, zdecydowała się na ślub z Janem Bohatyrowiczem,

człowiekiem żyjącym z pracy własnych rąk, odrzucając bogatego Teofila Różyca,

gdyż właśnie w zaścianku widzi szansę prawdziwego, aktywnego i pożytecznego

życia. Jej decyzja spotyka się z uznaniem Benedykta, Witolda, a przede

wszystkim Marty, która kiedyś zrezygnowała z małżeństwa z Anzelmem

Bohatyrowiczem w obawie przed mezaliansem.

Szczególną osobą jest pani Andrzejowa Korczyńska. Ona pracuje, udziela

się społecznie, poświęca się filantropii, jednak nie wkłada w to serca. Ona

robi to, bo tak robiłby jej mąż, gdyby żył.

Przejdźmy do grupy "darmozjadów". Pierwszym z nich jest Kirło, który

zamiast pomóc żonie w gospodarstwie, włóczy się po okolicznych dworach

szlacheckich marnując czas.

Następnie Teofil Różyc, arystokrata, który przehulał połowę swojego

majątku za granicą i nie znalazł nic, co miałoby sens w życiu. Obecnie

także nie zajmuje się swoimi włościami, tylko poszukuje mocnych wrażeń

i namiętności, jak zalecanie się do Justyny. Całkowity laik w prowadzeniu

gospodarstwa. Wegetujący człowiek, nic nie wnoszący do społeczeństwa.

Darzecki jest także arystokratą. Ma on rodzinę, której zapewnia życie na

wysokim poziomie. Żyją oni bardzo wystawnie i uważają się za ludzi

cywilizowanych. Darzecki nie zwraca uwagi na biedniejszych od siebie, na

ich problemy (żąda od Benedykta zwrotu długu, nie patrząc na jego ciężką

sytuację). Czuwa tylko nad tym, żeby nie obniżyć poziomu życia. Powstanie

styczniowe uważa za niepotrzebne, za wydarzenie, które zakłóciło mu jego

spokój.

Następnym próżniakiem jest ojciec Justyny, jednak jako artyście można mu

wybaczyć.

Nie można natomiast wybaczyć Andrzejowi Korczyńskiemu, który wyrósł na

darmozjada, wątpliwego artystę, nieczułego i zimnego. Uważa chłopów za

bydło, a ojca za nieszczęśliwego szaleńca.

Żona Benedykta Korczyńskiego, Emilia, także nie należy do pracowitych. Ta

nieszczęśliwa hipochondryczka ma pretensje do męża, że cały czas pracuje,

a ona biedna się nudzi.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
LALKA nad niemnem opracowanie
Nad Niemnem-Orzeszkowa(1), Lektury Okresy literackie
Orzeszkowa Nad Niemnem opracowanie
nad niemnem opracowanie kompozycja i narracja motywy
Orzeszkowa Nad Niemnem (opracowanie wstępu z BN)
orzeszkowa nad niemnem (opracowanie)
Nad Niemnem Opracowanie Wstępu BN
Nad Niemnem, Pomoce dydaktyczne, Lektury - opracowania, ćwiczenia
opracowania, Nad Niemnem, NAD NIEMNEM
Opracowania różnych tematów, Nad Niemnem - Elizy Orzeszkowej, “Nad Niemnem” Elizy Orzesz
Opracowania różnych tematów, Nad Niemnem - Elizy Orzeszkowej, “Nad Niemnem” Elizy Orzesz
Nad Niemnem, krótkie streszczenia lektur
nad niemnem, szkoła, matura, matura opracowania j. polski
OPRACOWANIE - Nad niemnem, SZKOŁA, Polski
Nad Niemnem, Szkoła, streszczenia lektur

więcej podobnych podstron