PRZECHOWYWANIE ZYWNOŚCI I SUROWCÓW
Konserwowanie:
Suszenie: ryb i miesa na wietrze i słoncu
Ryby zawieszano
Nad otartym ogniem
Prasowanie miedzy deskami, potem dosuszanie na słoncu
Suszenie po pokrojeniu w paski
Potem proszkowano i dodawano do potraw, do wody i gotowano
Suszenie owoców, grzybów w konstrukcjach przypominających wędzarnie
Kwaszenie - popularne na płn (w tym Syberii)
Wykorzystuje się działanie bakterii kwasu mlekowego - powstrzymuja one gnicie
Zakwaszanie ryb, dzikich gesi, barszczu, odpadki warzyw (sałamacha)
W wykopanych dołach, gdzie się gęsto układa zapasy
Solenie - nowsze pochodzenie
Ryb - w drewnianych kadziach
miesa
mrożenie
podzielone mieso przechowywano zimą w jamach w ziemi
przechowywanie zapasów:
w jamach w ziemi (co roku nowa)
celem: ochrona przed pożarem, kradzieżą i szkodnikami zwierzęcymi
zboże - w Azji, Europie, Afryce, zabezpieczone od wilgoci korą brzozy
na terytoriach słowiańskich:
jamy na zboze odwrotnie lejkowate lub gruszkowate
kopane w glinie, lub glina oblepiane, tez wypalanie
wykładane korą brzóz
z gory kryte deskami, słomą i ziemią
spichrze ulowate (spotykane na Węgrzech)
wysokość ponad 2 metry
spichrze okrągło-koszowe
na kukurydzę, plewy, sieczkę, na ziarno (Bułgaria)
spichrze stołowate (Syberia) - na platformach palowych, krytych lub nie
stogi siana na platformach palowych
brogi - sterty zboza na ziemi, miedzy 4 słupami, kryte dachem
stodoły
na mniejsza ilość:
worki, skrzynie na ziarno (Kaszuby), kosze, pudla z kory
przygotowanie pokarmu:
dostep do wody b wazny, skupiska ludzkie w miejscach ze stałym dostępem do wody
bierzacej lub kopanie studni (cębrowanie na zrąb lub z drewnianych kregów z pni)
zuraw wodny
kołowroty
niecenie ognia:
tarcie 2 kawałkow drewna
piłowanie - piła ogniowa
rycie - rylec ogniowy
świdrowanie - świder ogniowy
obracanie wokół osi - koło ogniowe
krzesanie (2 kamienie o siebie)
najprymitywniejsze: uderzanie kamieniem o kamien
żelazne krzesiwa którymi uderzano kamien i przykładano zapał
krzesiwa kabłączkowe
dwukabłączkowe symetryczne
krzesiwa ogniwkowe
krzesiwa skobelkowe
krzesiwa uszkowate (Węgry)
krzesiwa sztabkowate
krzesiwa klamrowate
zapał: ugotowana, zbita i wysuszona hubka (grzyb) lub zweglona szmatka płocienna
starano się przechowywac ogien w postaci żaru
wiele potraw miesnych przygotowywano w popiele
typowe były paleniska otwarte
prymitywne piece - jamy drazone w ziemi
często miejsca przygotowania jedzenia były poza chałupą
narzędzia kuchenne:
koziołki - żelazne
pogrzebacz drewniany lub żelazny
żelazne kleszcze z drewniana rękojeścią
patelnie z żelaza lub gliny (łatki)
żelazne widełki
pocisk - szufla do popiołu
noze, siekacze
przygotowanie ziarna:
czyszczenie na sicie (czynienie)
śrutowanie na żarnach (darcie)
przesiewanie krup przez rzeszoto (toczenie)
przesiewanie krup przez sito
opełłanie - ostateczne czyszczenie
narzędzia:
rzeszota (maja wieksze otwory, z łyka) i sita
opalanie ziarna - w celu czyszczenia (prastary zwyczaj)
w płaskich naczyniach prazy się (powstaje prażma)
obtłukiwanie twardej łuski
stępa - drewniany moździerz, stępory - tłuczki
stepa nożna
stepy służa do śrutowania, obłuskiwania ziarna
żarna - do mielenia
zarna nieckowe - płaski, nieco wgłębiony kamien na którym innym okrągłym
kamieniem rozciera się
żarna rotacyjne - obrotowe
duzo pozniej się pojawiły
dwa kamienie, gorny jest wprawiany w ruch dookoła osi
dalszy rozwój: wydłużenie rękojeści
gdy się podniesie gorny kamien można mielic na mniej miałkie
rozne kadłuby: pudło z desk, wydrążony ul, koryto, podobne do stołu
młyny
wodne lub wietrzne
konstrukcje zasadniczo nie rozni się od zaren rotacyjnych
prasy do tłoczenia oleju:
ziarna lekko wyprazone gniecie się w worku
worek umieszcza się miedzy deseczkami w trójkątnej szczelinie
sporządzanie pokarmów:
pieczenie
piec ziemny - jama w ziemi rozgrzana przez wypalenie do której kładzie się zwierze i
przykrywa popiołem
klosze piekarskie
ogrzanie cista z gory (pokrywę w kształcie odwróconej miski okłada się zarem)
piece chlebowe
kopulaste, na osnowie z pretów leszczynowych
gotowanie
gotowanie za pomoca rozpalonych kamieni (wrzucano je do pojemnika z p,łynem)
potrawy:
z miesa (na surowo: watroba, nerki, sledziona, ryby; gotowane; pieczone) - rzadko jedzono
nabiał (najwieksza rola)
gosp rolna b rozwinieta, b dawna
mleko (dawane na krotko przed i po ocieleniu: siara), serwatka, smietana, twaróg
ser - sztuczne zakwaszenie dzieki podpuszczce, masło (bite w garnkach)
pokarmy roślinne
polewki z ziół i z mąki (zioła rozgotowane, rozne rodzaje kleików)
potrawy kaszowate - b popularne
potrawy podpłomykowe - plackowate pieczywo, o duzym procencie wody
chleby - pozno wynalezione
z ciasta kwasnego, rosnącego
napoje
oskoła, miód,
napije zawierające alkohol: miodowe, piwne (z substancji zawierających skrobię), winne (z soku drzew, jagód, owoców), kumysowe (z mleka), kwas chlebowy