Witamina K2, ma³o znana witamina która mo¿e ocaliæ zdrowie
Info ze str.: http://www.naturalna-medycyna.com.pl/witamina-k2-malo-znana-witamina-ktora-moze-ocalic-zdrowie-witamina-k2.html
Czym jest witamina K2 ?
Jest menachinonem, to nazwa dla rodziny zwi¹zków pokrewnych, które dzielimy na na menachinony o krótkich ³añcuchach (najwa¿niejszy podtyp to MK-4 ) i menachinony d³ugo³añcuchowe (z których najwa¿niejsze s¹ MK-7, MK-8 i MK-9).
Czym siê ró¿ni¹ typy witaminy K2 ?
Wszystkie witaminy K s¹ podobne w strukturze: maj¹ wspólny pierœcieñ "chinonu", ale ró¿ni¹ siê pod wzglêdem d³ugoœci i stopniem nasycenia ogona wêglowego,oraz liczba" ³añcuchów bocznych"( 1 ). Liczba ³añcuchów bocznych wskazuje nazwê konkretnego menachinonu (np MK-4 oznacza cztery jednostki molekularne - zwane jednostkami izoprenowymi - s¹ przymocowane do ogona wêgla), co wp³ywa na transport do ró¿nych tkanek docelowych.
Jak dzia³a witamina K2 ?
Mechanizm dzia³ania witaminy K2 jest podobny do witaminy K1. Tradycyjnie, witaminê K uznano za czynnik wymagany do krzepniêcia krwi, ale najnowsze badania pokazuj¹ ¿e witamina K2 dzia³a na szereg innych wa¿nych funkcji organizmu. Jedn¹ z bardzo wa¿nych funkcji wydajê siê byæ aktywacja i wzmacnianie bia³ek GLA (obecnie 17 odkrytych), z dotychczas odkrytych funkcji tych bia³ek najwa¿niejsze wydaj¹ siê byæ:
- Krzepniêcie Krwi - wp³yw na czynniki: II (protrombina), VII (prokonwertyna), IX (zwany czynnikiem Christmasa lub czynnikiem przeciwhemofilowym B, PTC), X (czynnik Stuarta-Prowera), jak równie¿ na bia³ka krzepliwoœci krwi (C, S, Z) za to odpowiadaj¹ bia³ka GLA syntezowane w w¹trobie
- Osteokalcyny, to bia³ko GLA wytwarzane przez Osteoblasty (komórki tworz¹ce koœci (koœciotwórcze, wystêpuj¹ce w miejscach, gdzie odbywa siê wzrost lub przebudowa tkanki kostnej, wytwarzaj¹ czêœæ organiczn¹ macierzy kostnej, w której nastêpnie odk³adaj¹ siê kryszta³y fosforanów wapnia) i odgrywa znacz¹c¹ rolê w mineralizacji koœci, czyli wzmacniania ich struktury.
- bia³ko MGP (Matrix gla protein). To bia³ko hamuj¹ce zwapnienia, wystêpuje w wielu tkankach organizmu ale jego rola najbardziej jest widoczna w chrz¹stkach i œcianach naczyñ krwionoœnych, gdzie zapobiega odk³adaniu siê wapnia (przenosi go do tkanki kostnej) a tym samym sztywnieniu i pêkaniu naczyñ krwionoœnych ( 2 )
- bia³ko GAS6 (Growth arrest-specific 6) które jest wydzielane przez komórki œródb³onka i leukocyty w odpowiedzi na uszkodzenie tkanek, pomaga w prze¿yciu, rozmna¿aniu, przenoszeniu i przyleganiu komórek, czyli gojeniu siê ran. ( 3 )
Jak witamina K2 wp³ywa na zdrowie?
Gêstoœæ mineralna koœci (BDM).
Wp³yw na gêstoœæ koœci zosta³ zaobserwowany u pacjentów ze z³amaniem szyjki koœci udowej, posiadali oni bardzo niski poziom witaminy K2. Silny zwi¹zek miêdzy niedoborem witaminy K2 i zaburzeniami zdrowia koœci pokaza³y zarówno badania kliniczne i laboratoryjne. Stwierdzono ¿e niedobór witaminy K2 powoduje zmniejszenie poziomu osteokalcyny, co z kolei zwiêksza kruchoœæ koœci. ( 4 , 5 ) Badania wykaza³y równie¿, ¿e witamina tylko witamina K2 (K1 nie wykazuje takiego dzia³ania) w po³¹czeniu z wapniem i witamin¹ D mo¿e zwiêkszyæ wytrzyma³oœæ koœci przez poprawê ich geometrii ( 6 ). Dodatkowo badania wykonywane przez M.H.J. Knapen, L.J.Schurgers i C.Vermeer wyraŸnie wykazano, ¿e witamina K2 jest niezbêdna dla utrzymania odpowiedniej wytrzyma³oœci koœci u kobiet po menopauzie i jest czynnikiem wp³ywaj¹cym na poprawê zawartoœci mineralnej koœci i szerokoœci szyjki koœci udowej ( 7 ).
Wiêcej argumentów wspieraj¹cych unikalne funkcje witaminy K2 pochodzi z Japonii. Populacja japoñska wydaje siê mieæ ni¿szy stopieñ ryzyka z³amañ koœci w stosunku do obywateli europejskich i amerykañskich. To stwierdzenie by³oby paradoksalne, jeœli poziom spo¿ycia wapnia by³by jedynym czynnikiem determinuj¹cym gêstoœæ koœci. Jednak badania przeprowadzone w Japonii i opublikowane w 2006 i 2008 ³¹czy wy¿szy poziom BMD Japonii z powszechn¹ konsumpcj¹ natto, tradycyjnej potrawy œniadaniowej wykonanej z fermentowanych ziaren soi. Zwiêkszone spo¿ycie witaminy K2 MK-7 obecnej w natto wydaje siê prowadziæ do zwiêkszenia aktywacyjnoœci osteokalcyny i znacznego zmniejszenia ryzyka z³amania koœci ( 8 , 9 ).
Jeszcze bardziej przekonuj¹ce s¹ wyniki badañ które równie¿ przeprowadzono w Japonii i og³oszono w 2001 roku, zaobserwowano ¿e zachodzi zale¿noœæ miedzy iloœci¹ spo¿ywanego natto, a iloœci¹ z³amañ koœci. W tych regionach kraju, gdzie natto nie jest czêœci¹ codziennej diety, z³amanie szyjki koœci udowej s¹ bardziej powszechne ( 10 ).
Zwapnienie serca
Pacjenci cierpi¹cy na osteoporozê posiadaj¹ szerokie blaszki wapnia w têtnicach które zmniejszaj¹ przep³yw krwi. Nadmiar wapnia w jednej czêœci cia³a (têtnice), i brak w innej (koœci) - co mo¿e wyst¹piæ nawet mimo uzupe³niania wapnia - zwany jest paradoksem wapnia. G³ównym tego powodem jest niedobór witaminy K2, co prowadzi do znacznej utraty wartoœci biologicznej funkcji bia³ek MGP, które najlepiej powstrzymuj¹ wapnienie naczyñ krwionoœnych. Na szczêœcie badania na zwierzêtach wykaza³y ¿e zwapnieniu naczyñ, mo¿na nie tylko zapobiegaæ ale i przywróciæ naczynia krwionoœne do normalnego stanu, zwiêkszaj¹c dzienne spo¿ycie witaminy K2 . ( 11 ) Efekt ochronnego dzia³ania witaminy K2 (witamina K1 nie wykazuje takiego dzia³ania) na zdrowie uk³adu sercowo-naczyniowego potwierdzili, miêdzy innymi naukowcy z Department of Epidemiology & Biostatistics, Erasmus Medical Center z Rotterdamu w Holandii te badanie z 2004 przeprowadzono na grupie 4807 osób ( 12 ). Wyniki ponad 10 lat obserwacji potwierdzi³y ¿e witaminy K2 z d³ugim ³añcuchu (od MK-7 do MK-9) s¹ najwa¿niejsze dla efektywnego zapobiegania nadmiernemu gromadzeniu wapnia w têtnicach, zosta³y przeprowadzone przez naukowców z Holandii (Julius Center for Health Sciences and Primary Care, University Medical Center Utrecht; Department of Public and Occupational Health, EMGO-Institute Amsterdam; VitaK and Cardiovascular Research Institute, University of Maastricht) i Francji ( Danone Research Centre Daniel Carasso, Palaiseau Cedex) ( 13 , 14 ).
Zdrowie dzieci.
Eksperymenty laboratoryjne, badania populacji i próby kliniczne ³¹cz¹ witaminê K z posiadaniem silnych i zdrowych koœci. Korzystny wp³yw witaminy K2 u dzieci potwierdzono miêdzynarodowymi badaniami ( 15 ) które wykaza³y siln¹ pozytywn¹ korelacj¹ miêdzy poziomem witaminy K2 i zawartoœæ mineraln¹ koœci. Wyniki poprzednich badañ wskazuj¹ równie¿, ¿e dodatkowe spo¿ycie witaminy K2 mo¿e poprawiæ geometriê koœci i pozytywnie wp³ywa na przyrost masy kostnej. W badaniu z udzia³em 223 zdrowych dziewcz¹t (11-12 lat), przeprowadzonym przez Eibhlis O'Connor i wspó³pracowników ( 16 ) którzy stwierdzili pozytywny zwi¹zek miêdzy witamin¹ K2 i poziomem gêstoœci mineralnej koœci.
Dzieciom du¿o szybciej ni¿ doros³ym rosn¹ koœci, wiêc potrzebuj¹ witaminy K2 w znacznie wiêkszych iloœciach. Wyniki wielu badañ wskazuj¹ jednak na wyraŸny niedobór witaminy K2 w koœciach. U wiêkszoœci badanych dzieci zaobserwowano znaczne podniesiony poziom dekarboksylowanej osteokalcyny, co wskazuje na niski poziom witaminy K2 ( 17 ). Podobnych obserwacji dokonano w Children's Hospital Medical Center, Cincinnati w USA pokazuj¹ce wspó³zale¿noœæ miêdzy witamin¹ K2 i popraw¹ zdrowia koœci i ich wzmocnieniem ( 18 ). Badania te podkreœlaj¹ ¿e zalecane dzienne spo¿ycie witamin K2 powinno byæ wy¿sze ni¿ obecne, który zosta³o okreœlony zgodnie z potrzebami czynników krzepniêcia.
Jak witaminy K s¹ wch³aniane ?
Witamina K jest pobierana z jelita cienkiego i transportowana przez chylomikrony do krwiobiegu. Najwiêcej witaminy K1 jest przenoszone przez bogate w triacyloglicerol lipoproteiny (TRL) i niestety szybko usuwana przez w¹trobê. Tylko niewielka iloœæ jest uwalniana do krwiobiegu, gdzie s¹ przenoszone przez cholesterol (LDL oraz HDL). Witamina K2 MK-4 jest transportowana przez te same lipoproteiny (TRL, LDL i HDL) i równie szybko usuwana z organizmu. Witamina K2 MK-7 (menachinony d³ugo³añcuchowe) s¹ wch³aniane w taki sam sposób jak witamina K1 i K2 MK-4, ale s¹ skuteczniej rozdzielane przez w¹trobê i umieszczane g³ównie w lipoproteinach niskiej gêstoœci (LDL). Witamina K2 MK-7 zawarta w LDL ma d³ugi okres pó³trwania w krwiobiegu, mo¿e kr¹¿yæ przez d³u¿szy czas co powoduje wy¿sz¹ biodostêpnoœæ dla tkanek pochodz¹cych lub wystêpuj¹cych poza w¹trob¹ w porównaniu do witaminy K1 i K2 MK-4. Kumulacja witaminy K w tkankach pochodz¹cych lub wystêpuj¹cych poza w¹trob¹ ma bezpoœrednie znaczenie dla funkcji witaminy K nie zwi¹zanych z krzepniêciem krwi i fibroliz¹.
Gdzie znaleŸæ witaminy K i ile organizm ich potrzebuje ?
W 2012 roku kanadyjska pisarka i ekspert naturalnej medycyny Kate Rhéaume-Bleue zaproponowa³a zwiêkszenie zalecanego dziennego spo¿ycia (RDA) dla witaminy K (z zakresu 80-120 µg) gdy¿ ta norma mo¿e byæ zbyt niska ( 19 ). Wczeœniejsze sugestie w literaturze naukowej które bior¹ pod uwagê tylko wymagania w¹troby, lub powi¹zane z w¹trob¹ s¹ z 1998 r. ( 20 , 21 ) To zalecenie jest poparte faktem, ¿e wiêkszoœæ populacji Zachodu wykazuje znaczn¹ czêœæ dekarboksylowanych pochodz¹cych lub wystêpuj¹cych poza w¹trob¹ bia³ek, tak wiêc pe³na aktywacja czynników krzepniêcia zostaje spe³niona, lecz poziom witaminy K2 wydaje siê byæ za niski do karboksylowania osteokalcyny w tkance kostnej i bia³ek MGP w uk³adzie krwionoœnym ( 22 , 23 ). Najwy¿sze stê¿enia witaminy K1 znajduj¹ w zielonych liœciach warzyw, znacz¹ce stê¿eniach s¹ równie¿ obecne w kilku olejach roœlinnych, owocach, ziarnach i produktach mlecznych. W Europie i Stanach Zjednoczonych 60% lub wiêcej witaminy K1 jest dostarczane przez spo¿ycie zielonych warzyw liœciastych. Poziom zawartoœci witaminy K1 w diecie jest podobny w wielu krajach i wynosi oko³o 70-80 µg i jest mniejszy od zalecanego spo¿ycia witaminy K. Oprócz w¹trób zwierz¹t, najbogatszym Ÿród³em witaminy K2 (d³ugo³añcuchowych menachinonów) w diecie jest fermentowana ¿ywnoœæ (tylko przez bakterie) zwykle reprezentowanych przez sery (MK-8, MK-9) w dietach zachodnich i natto (MK-7) w Japonii. Z kwestionariusza czêstotliwoœci spo¿ycia ¿ywnoœci sporz¹dzonego w Holandii wynika, ¿e oko³o 90% witamin K s¹ dostarczane przez K1, natomiast oko³o 7,5% przez K2 od MK-5 do MK-9 i oko³o 2,5% przez K2 MK-4. Wiêkszoœæ pomiarów zawartoœci witamin K w ¿ywnoœci mierzy tylko w pe³ni nienasycone menachinony; W zwi¹zku z powy¿szym stwierdzono ¿e sery zawieraj¹ K2 MK-8 10-20 µg/100g i MK-9 w iloœci 35-55 µg/100 g ( 24 ).
Naturalne K2 znajduje siê równie¿ w bakteryjnie fermentowanych produktach spo¿ywczych, jak dojrza³e sery i twarogi. K2 MK-4 jest spotykana w stosunkowo ma³ych iloœciach w miêsach i jajach. Najbogatszym Ÿród³em naturalnym K2 to tradycyjne japoñskie danie natto ( 25 ) z fermentowanych ziaren soi i bakterii Laseczki siennej (Bacillus subtilis), który stanowi niezwykle bogate Ÿród³o naturalnej witaminy K2 MK-7, jej u¿ywanie w pó³nocnej Japonii zosta³o powi¹zane ze znacz¹c¹ poprawa stanu zdrowia i wytrzyma³oœci koœci.
Komu grozi niedobór witamin K2 ?
Istniej¹ dwa rodzaje niedoboru witaminy K2: ostre i przewlek³e.
Powszechnie uznaje siê ¿e ostry niedobór charakteryzuje siê krwawieniem z dzi¹se³, nosa i przewodu pokarmowego. Konsekwencje mog¹ byæ bardzo powa¿ne: udar mózgu, uszkodzenie p³uc i œmieræ spowodowana przez du¿¹ utratê krwi. Noworodki maj¹ wiêksze ryzyko ostrego niedoboru witaminy K2, poniewa¿ witamina K2 nie jest transportowane przez ³o¿ysko w wystarczaj¹cym stopniu, a noworodek nie posiada jeszcze wytworzonej flory bakteryjnej która mo¿e wytworzyæ witaminê K2. Niedobór witaminy K2 mo¿e równie¿ wyst¹piæ z powodu u¿ywania leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryna lub inne pochodne kumaryny), d³ugotrwa³e stosowanie antybiotyków, choroby pêcherzyka ¿ó³ciowego i choroby Crohna.
Przewlek³y niedobór witaminy K2 jest mniej oczywisty do zdiagnozowania ni¿ ostry. Co jest bardziej niebezpieczne, poniewa¿ nie ma ¿adnych niepokoj¹cych objawów i wyników, upoœledzenie wytrzyma³oœci koœci, os³abienie uk³adu kr¹¿enia uznaje siê za choroby starzenia siê organizmu.
Przez d³ugi czas uwa¿ano ¿e niedobór witaminy K2 jest rzadko spotykany, a wymagany poziom mo¿e byæ ³atwo dostarczony poprzez dietê i biosyntezê mikrobiologiczn¹ dokonan¹ przez bakterie ¿yj¹ce w jelitach. Jednak najnowsze dane naukowe wskazuj¹ ¿e iloœæ witaminy K2 w diecie nie jest tak wysoka jak kiedyœ s¹dzono. Nawet dobrze zbilansowana dieta mo¿e nie dostarczaæ witaminy K w iloœci wystarczaj¹cej do zaspokojenia potrzeb organizmu. Z badania z 2005 roku przeprowadzonego przez CJ Prynne wynika ¿e spo¿ycie witaminy K2 jest obecnie znacznie ni¿sze ni¿ 50 lat wczeœniej, a dzienne spo¿ycie witaminy K stopniowo zmniejsza siê od 1950 roku ( 26 ).
Mo¿na to czêœciowo wyjaœniæ zmianami w sposobie ¿ywienia (ludzie jedz¹ du¿o mniej zielonych warzywach liœciastych, które s¹ bogate w witaminê K1 ) i zmianê sposobu wytwarzania ¿ywnoœci. Obecne sterylne warunki wytwarzania ¿ywnoœci dyktowane przez miêdzynarodowe standardy powoduj¹ brak obecnoœci ró¿nych gatunków bakterii wytwarzaj¹cych witaminê K2 w diecie.