Konstytucja - najważniejsze prawo w Polsce. Określa zasady ustroju politycznego i społecznego, wszystkie inne ustawy muszą być z nią zgodne, konstytucję uchyla się i zmienia w sposób specjalny.
Polskie konstytucje:
- Konstytucja 3-go Maja- 1791
- Konstytucja Księstwa warszawskiego- 1807
- Konstytucja Królestwa Polskiego- 1815
- Konstytucja marcowa- 1921
- Konstytucja kwietniowa- 1935
- Konstytucja PRL- 1952
16.07.1997- Prezydent RP podpisuje Konstytucję
Prowizorium konstytucyjne - ustawa konstytucyjna obowiązująca do czasu uchwalenia konstytucji stałej.
Zasady ustrojowe w Konstytucji RP:
• Suwerenność narodu
• Jednolitość państwa
• Reprezentacja polityczna
• Wybieranie najwyższych organów państwowych
• Demokratyczne państwo prawne
• Legalizm i przestrzeganie prawa
• Trójpodział władzy:
*ustawodawcza (legislatywy)- Izby Parlamentu
*wykonawcza (egzekutywy)- Prezydent RP, rada ministrów
*sądownicza (judykatury)- sądy i trybunały
• Pluralizm polityczny- wolność tworzenia partii
• Dwuizbowość parlamentu
• Samorządność
• Wolność gospodarcza
• Ochrona własności
• Niezawisłość sądownictwa- sądy trybunały władzą odrębną
• Nadrzędność konstytucji
• Wolność środków masowego przekazu
• Neutralność politycznych Sił zbrojnych
• Niezależność i autonomizm
Obywatelstwo - SFORMALIZOWANA przynależność człowieka do państwa. Można je nabyć przez fakt urodzenia. Jest również możliwość posiadania podwójnego obywatelstwa.
Bezpaństwowiec- człowiek nie posiadający obywatelstwa żadnego państwa. Sytuacja prawna bezpaństwowca jest bardzo niekorzystna, gdyż wobec braku obywatelstwa nie korzysta on z ochrony i opieki państwa, nie posiada praw politycznych.
Prawa obywatelskie przysługują jedynie obywatelom danego państwa.
Autonomia - samodzielność, niepodległość.
Neutralność - bezstronność, nie mieszanie się do cudzych sporów.
Obywatel ma prawo do:
- ochrony życia
- zachowania godności
- nietykalności i wolności osobistej
- wolności poruszania się po terytorium Polski
- Nauki - obowiązkowa do 18 roku życia, bezpłatna w szkołach publicznych
Obywatel ma obowiązek do:
- wierności Rzeczpospolitej
- przestrzeganie prawa Rzeczpospolitej
- obrona ojczyzny
- dbałość o stan środowiska i ponoszenie odpowiedzialności za spowodowane
przez siebie szkody.