EMBRIOLOGIA - PYTANIA
ZESTAW I
1. Co to jest apopotoza? Czym ten proces różni się od nekrozy?
Apoptoza komórek stanowi zaprogramowany i zależny od energii proces, którego celem jest wyłączenie funkcji Komorek i ich eliminacja. Ten model śmierci komórki nazywamy śmiercią zaprogramowaną. Różni się bardzo od śmierci komórki, która wynika bezpośrednio z działania na komórkę silnych bodźców uszkadzających (nazywanej nekrozą).
Apoptoza powstaje pod kontrolą genów. Komórka zostaje pofragmentowana a następnie pochłonięta przez komórki sąsiednie.
Nekroza pojawia się w toku schorzeń lub jako efekt działania czynników szkodliwych.
2. W jaki sposób możemy podzielić komórki nabłonka?
Klasyfikację komórek nabłonkowych jest oparta na ich kształcie oraz wzajemnym ułożeniu: płaski, sześcienny, cylindryczny. Powierzchnia komórek nabłonkowych może być przystosowana do wykonywania specjalistycznych funkcji. Komórki mogą zwiększać swoją powierzchnię, wytwarzając mikrokosmki, prążkowanie podstawne i płytki błonowe. Strukturami zaangażowanymi w przesuwanie substancji po powierzchni komórki są ruchome wypustki, zwane rzęskami.
3. Jakie są główne białka włókniste? Jaką pełnią funkcję?
Białka włókniste decydują o odporności tkanek podporowych na rozciąganie. Kolagen - stanowią dużą rodzinę białek najliczniej reprezentowaną wśród pozakomórkowych struktur włóknistych. Elastyna - jest białkiem organizującym się we włókna lub błony nadające tkankom sprężystość i pozwalające im wrócić do stanu pierwotnego po rozciągnięciu. Fibrylina - znajdująca się w mikrofibrylach jest ważnym składnikiem włókien sprężystych znajdujących się również obficie w subst. Pozakomórkowej zawierającej ten typ włókien.Fibronektyna - pośredniczy w adhezji pomiędzy licznymi typami komórek i składników substancji międzykomórkowej.
4. Jakie kom. występują w kości? Opisz krótko każdą z nich.
W kości występują cztery główne rodzaje komórek: komórki osteogenne - są komórkami zrębowymi i rodzajem osteoblastów. Komórki osteogenne rozwijają się z komórek pierwotnej mezenchymy i tworzą populacje komórek macierzystych mogących różnicować się w osteoblasty i osteocyty. Osteoblasty - syntetyzują organiczne komponenty substancji międzykomórkowej kości (osseomukoidu). Osteocyty - są nieaktywnymi osteoblastami zatopionymi w zmineralizowanej kości. Osteokalsty - komórki przebodowujące - odpowiadają za modelowanie kości.
5. Jak powstaje osłonka mielinowa? Jaką pełni funkcję?
Osłonka mielinowa - włókna otoczone przez ten rodzaj osłonki nazywane są włóknami rdzennymi. Osłonka mielinowa tworzona jest przez oligodendrocyty (OUN) lub przez hemocyty (obwodowy układ nerwowy). Proces wytwarzania osłonki mielinowej polega na nawijaniu spłaszczonej cytoplazmy hemocytu (lub oligodendrocytu) dookoła włókna nerwowego. W procesie nawijania cytoplazmy międzybłonowa hemocytu zostaje wciśnięta tak, że pozostają tylko błony układające się warstwami. Najczęściej jeden hemocyt wytwarza osłonkę naokoło kilku włókien.
Funkcje: udział w przewodzeniu bodźców, wytwarza acetylocholinę i Wit. B1, izolator.
ZESTAW II
1. Jak nazywają się komórki kurczliwe, które biorą udział w odbudowywaniu uszkodzonych tkanek? Opisz te komórki.
Miofibroblasty są ważne w odpowiedzi tkanek na uszkodzenia. Mają wrzecionowaty kształt i produkują kolagen i mają dobrze rozwinięte właściwości kurczliwe podobnie jak komórki mięśniowe gładkie. W wielu tkankach miofibroblasty występują pojedynczo i tworzą populacje komórek nieaktywnych, np. w przegrodach pęcherzyków płucnych i dookoła krypt jelitowych. Jednakże po uszkodzeniu tkanki miofibroblasty stają się aktywne i poliferują a ich rola polega na naprawie ubytków po martwiczej tkance.
2. Czym różni się mięsień sercowy od szkieletowego? Opisz budowę obu mięśni.
Mięsień sercowy jest rodzajem mięśni poprzecznie prążkowanych, lecz różni się znacznie od mięśni szkieletowych - komórki mięśnia sercowego mają jedno jądro i są znacznie krótsze niż włókna szkieletowe - długie włókna mięśnia sercowego powstają przez połączenie wielu komórek mięśniowych za pomocą połączeń międzykomórkowych - po uszkodzeniu mięśnia sercowego nie może dochodzić do regeneracji, ponieważ nie występuje populacja komórek będących odpowiednikami komórek satelitarnych.
3. Wspólne cechy tkanek podporowych
• w okresie zarodkowym powstają z mezenchymy
• wytwarzają wiele skł. subst. pozakomórkowej
• gdy są dojrzałe tworzą tk. zaw. niewielką liczbę kom. W dużej ilości subst. pozakomórkowej
• są bardziej dostosowane do tworzenia połączeń adhezyjnych z subst. pozakomórkową niż z innymi komórkami
4. Jakie są rodzaje chrząstki? W jaki sposób następuje wzrost chrząstki?
Wzrost chrząstki występuje na skutek rozmnażania się chondroblastów w obrębie już wytworzonej macierzy (wzrost śródchrzęstny) oraz różnicowania się chondroblastów z ochrzęstnej.
Wyróżnia się chrząstki:
- szklista - tworzy ona szkielet przejściowy istniejący w okresie rozwoju płodowego oraz chrząstki nasadowe umożliwiające wzrost kości długich w dzieciństwie, powierzchnie stawowe i tkankę podporową w drogach oddechowych.
- włóknista - wchodzi w skład tarczek międzykręgowych przyczepione do kości i połączone między płaskimi kośćmi miednicy.
- sprężysta - występ. w małżowinie usznej, ścianie przewodu słuchowego zewnętrzn., trąbce słuchowej, nagłośni.
5. Co to jest synapsa? Jakie rodzaje synaps wyróżniamy?
Synapsa jest czynnościowym połączeniem neuronu z innym neuronem, receptorem czuciowym lub komórkami efektorowymi, tj. mięśniowymi lub gruczołowymi. Funkcja synapsy polega na przekazywaniu sygnałów.
- synapsy chemiczne - zbudowane z trzech podstawowych elementów. Są to: fragment błony neuronu - błony presynaptycznej; fragment błony drugiego neuronu lub komórki efektorowej lub gruczołowej - błony post synaptycznej oraz występujące pomiędzy tymi błonami szczeliny synaptycznej. Przekazywanie sygnału następuje za pośrednictwem substancji chemicznych zwanych neuromediatorami, neurotransmiterami lub neuroprzekaźnikami.
- synapsy elektryczne - są połączeniami komunikacyjnymi między komórkami. Mają kanały, przez które przedostają się jony i nieduże cząsteczki. Pobudzenie przechodzi z komórki do komórki w postaci prądu Na+, Ca2+ lub H+.