Układ nerwowy.
Zadaniem układu nerwowego jest nadzorowanie czynności narządów wewnętrznych żywego organizmu oraz umożliwianie mu kontaktów ze światem zewnętrznym.
Układ nerwowy dzieli się na:
Ośrodkowy (mózgowie i rdzeń kręgowy)
Obwodowy ( układ nerwów i zakończeń nerwowych)
Mózgowie jest zróżnicowaną strukturą. W jej skład wchodzi:
mózg
móżdżek
międzymózgowie
śródmózgowie
most
rdzeń przedłużony
W korze mózgowej analizowane są i przetwarzane bodźce pochodzące z narządów zmysłów, narządów wewnętrznych, układów podkorowych. Kora jest siedliskiem inteligencji, pamięci i osobowości.
Nerwy tworzące obwodowy układ nerwowy przewodzą pobudzenia od narządów do ośrodkowego układu nerwowego i z powrotem. Nerwy są wypustkami komórek nerwowych. Stykają się z narządami docelowymi za pomocą synaptycznych struktur przekaźnikowych (synaps) z udziałem przekaźników chemicznych.
Sterowaniem narządów wewnętrznych zajmuje się autonomiczny układ nerwowy, który składa się z części współczulnej i przywspółczulnej.
Mózgowie wypełnia jamę czaszki i jest otoczone trzema oponami mózgowymi:
oponą twardą, która przylega do czaszki (kości)
pajęczynówką
oponą miękką, która leży na powierzchni mózgowia.
W oponie twardej znajdują się zamknięte przestrzenie zwane zatokami opony twardej, którymi płynie krew pochodząca ze wszystkich mózgowych naczyń żylnych. Pomiędzy pajęczynówką a oponą miękką znajduje się jama podpajęczynówkowa tworząca zbiorniki wypełnione płynem mózgowo- rdzeniowym.
Śródmózgowe komory:
jama podpajęczynówkowa
dwie obszerne komory boczne
komora trzecia
komora czwarta
oraz przewody łączące te komory
Płyn mózgowo- rdzeniowy oddzielony jest od krwi specjalną barierą, która zapobiega mieszaniu się płynu z krwią.
Starsze struktury mózgowia to:
międzymózgowie
śródmózgowie
most
częściowo rdzeń przedłużony.
Śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony tworzą pień mózgu.
Kresomózgowie = mózg.
Jedynie móżdżek nie jest okryty przez kresomózgowie. Kresomózgowie mierzy w wymiarze podłużnym 16 cm (od czoła do potylicy), a poprzecznym (między skroniami) 14 cm, a wymiarze pionowym 12 cm.
Mózg przylega do sklepienia czaszki swoją powierzchnią wypukłą zwaną inaczej grzbietowoboczną, a od dołu podstawą, czyli powierzchnią podstawną, która opiera się na kościach oddzielających mózgoczaszkę od twarzoczaszki i oczodołu.
Pomiędzy półkulami znajduje się głęboka, podłużna szczelina, na dnie której znajduje się przebiegające ku podstawie spoidło wielkie, utworzone przez liczne drogi nerwowe, łączące obie półkule.
Powierzchnia mózgu jest wyraźnie pofałdowana, widoczne są na nim dość głębokie bruzdy, pomiędzy którymi znajdują się fałdy - tzw. zakręty mózgu. Zakręty te tworzą większe anatomiczne struktury tj. płaty mózgowe.
Od przodu znajdują się dwa płaty czołowe, z lewego i prawego boku są dwa płaty skroniowe, z tyłu - są dwa płaty potyliczne, a u góry - dwa płaty ciemieniowe oraz płat zwany wysepką. Granice między płatami nie są wyraźne, jeden płat przechodzi w drugi.
Kora mózgowa pokrywa powierzchnię zakrętów i wnętrza bruzd prawej i lewej półkuli. Jej powierzchnia wnosi 2200 cm2. U człowieka 40% kory przypada na płaty czołowe. Na przekroju podłużnym widać, że kora składa się z dwóch warstw:
a) istoty szarej
b) istoty białej
W skład, których wchodzą:
włókna nerwowe
tkanka glejowa
naczynia krwionośne.
W głębi półkul znajdują się otoczone istotą białą osobne skupiska istoty szarej, nie mające bezpośredniej łączności z korą, zwane są one jadrami podkorowymi lub jądrami podstawnymi.
W korze można zlokalizować pola, które różnią się między sobą spełnianą funkcją:
tylna część płatów czołowych - kora ruchowa (ruchy zamierzone); największa reprezentacja- ręce, szczególnie palce, mięśnie twarzy i języka; mniejsza reprezentacja ruchowa- tułów i kończyny dolne.