UKŁAD NERWOWY

a) somatyczny - zależne od woli

b) autonomiczny - niezależne od woli

autonomiczny + dokrewny + limfatyczny = utrzymanie homeostazy

Somatyczny:

1. Ośrodkowy

- mózgowie

- rdzeń kręgowy

2. obwodowy

- nerwy czaszkowe - I - XII

- nerwy rdzeniowe - 31 par

Autonomiczny

1. sympatyczna

2. parasympatyczny

Antagoniści czynnościowi.

naczynia krwionośne i gruczoły potowe - tylko unerwienie współczulne

Różnice:

współczulny - walka i ucieczka

parasympatyczny - odpoczywaj i traw

• izojonia - stałość składu jonowego

• izotonia - stałość ciśnienia osmotycznego

• izohydria - stałość stężeń jonów H+ (pH)

• izohydremia - stałość nawodnienia

• izotermia - stałość temperatury

• utrzymanie optymalnych ciśnień parcjalnych O₂ i CO₂

Ukł. nerwowy autonomiczny

występują zwoje miedzy ukł. nerwowym a narządem docelowym!!!

• Włókno które dociera do zwoju - przedzwojowe

• Włókno które wychodzi zwoju - zazwojowe

Różnią się obecnością osłonki mielinowej

Włókno traci osłonkę mielinową - powoduje spowolnienie przepływu impulsu.

w układzie sympatycznym włókna przedzwojowe są krótkie, a zazwojowe są długie.

w ukł. parasympatycznym włókna przedzwojowe są długie, a zazwojowe krótkie.

U człowieka występują głównie synapsy chemiczne.

• W ukł. sympatycznym wszystkie zakończenia przedzwojowe uwalniają acetylocholinę --> są pobudzające (+).

• Receptory nikotynowe - jonotropowe. (budowa podobna do kanałów jonowych w bł. kom)

• Zakończenia sympatyczne zwojowe uwalniają neuropinephrine (NE) --> są pobudzające (+) lub hamujące (-)

Wyjątek!

Unerwienie gruczołów potowych --> acetylocholina

• Zakończenia parasympatyczne zazwojowe uwalniają ACh --> są pobudzające (+) lub hamujące (-)

• pobudzanie / hamowanie zależy od rodzaju receptora i rodzaju mediatora.

Symaptyczny:

a) ośrodkowy

- jądro pośrednio - boczne C8 - L2

b) obwodowy

- gałąź łącząca biała

- zwoje pnia współczulnego (zwoje PRZYkręgowe)

- gałąź łącząca szara (30%)

- gałęzie naczyniowe (30%)

- gałęzie trzewne (10%) - możę od razu zaopatrzyć narząd

- nerwy trzewne (30%) - nie ulega przełączeniu w zwoju

- zwoje PRZEDkręgowe

- zwoje śródśnienne

zwój bez przełączenia nie może unerwić narządów.

PARASYMPATYCZNY

A) ośrodkowy

* cz. czaszkowa

- jądra parasympatyczne nn. III, VIIa, IX, X

* cz. krzyżowa

- jądro pośrednio przyśrodkowe (S1 - S5)

B) obwodowa

- włókna parasympatyczne nn. II, VIIa, IX, X

- nerwy trzewne miednicze

PIEŃ MÓZGU

Śródmózgowie

1) pokrywa śródmózgowia

* blaszka pokrywy

- położona za wodociągiem

- zawiera cztery wzgórki

górne : + ramiona wzgórków do ciał kolankowych bocznych, zawierają jądro wzgórka górnego

dolne: + ramiona wzgórków do ciał kolnkowatych przyśrodkowych, zawiea jądro wzgórka dolengo

* pole przedpokrywowe

- jądro pasma wzrokowego

- jądro podsoczewkowe

2) konary mózgu

* odnogi mózgu (2)

- dół międzykonarowy

- istota dziurkowana tylna (międzykonarowa)

Leży przed istotą czarną

* nakrywka (1)

- istota czarna

- jądro czerwienne

- jądro nerwów III, IV, cz V

- twór siatkowaty + jądra

* ściana boczna

- Trójkąty wstęg

* cz. przyśrodkowa (czucie głębokie)

* cz. boczna ( słuch)

Nerw I i nerw II nie posiadają jąder.

uszkodzenie jąder suteczkowatych - zaburzenia z pamięcią

Tyłomózgowie pierwotne

* wtórne

* rdzeniomózgowie

Tyłomózgowie wtórne

* cieśń tyłomózgowia

- konary górne móżdżku

- trójkąty wstęg

- zasłona rdzeniowa górna

* most

- jądra nn. V, VI, VII, cz, VIII

- twór siatkowaty + jądra

* móżdżek

- robak + jądro wierzchu

- półkule móżdżku: jądro zębate, jądro czopowate, jądro kulkowate

Rdzeniomózgowie:

* rdzeń przedłużony

- jądra nn. VIII, IX, X, XI, XII

- twór siatkowaty

- jądro oliwki

* rdzeń kręgowy

- istota szara

1. słup przedni - ruchowy

2. słup tylny - czuciowy

3. słup boczny - autonomiczny

- jądro pośrednio - boczne C8 - L2

- jądro pośrednio - przyśrodkowe S1 - S5

- Istota biała

1. sznur przedni

2. sznur boczny

3. sznur tylny

Móżdżek

* płat grudkowo - kłaczkowy

* języczek

* robak

* półkula móżdżku

Unaczynienie mózgowia:

Koło tętnicze mózgu - ukł. tętnic kręgowo - podstawnych ( gałąź szyjnej wewnętrznej), łączą się w tętnicę podstawną jak zejdą z mostu dzielą sie na 2 tętnice tylne mózgu

Móżdżek zaopatruje 6 tętnic.

RDZEŃ KRĘGOWY(medulla spinalis)

- u dziecka położony o trzon niżej

- ma budowę odcinkową ( neuromery - 31)

- zgrubienie szyjne, zgrubienie lędźwiowo - krzyżowe - wychodzą korzenie dla kończyn

- zakończony stożkiem rdzeniowym

- ogon koński

- nierównomierny wzrost rdzenia i kręgosłupa (szybciej rośnie kręgosłup), rdzeń pozornie wstępuje (unosi sie do góry)

punkcja 3- 4, albo 4-5 kręg lędźwiowy- nie ma rdzenia

- rdzeń kręgowy otoczony oponami kręgowymi (3)

Unaczynienie rdzenia:

tętnica rdzeniowa przednia, 2 tętnice rdzeniowe tylne.

Tętnica korzeniowa wielka Adamkiewicza - naczynie odchodzące na odcinku

Układ komorowy:

- powstaje ze światła cewy komorowej

- w obrębie półkul - komory boczne

NERWY CZASZKOWE

Podział nerwów czaszkowych:

1. nerwy czuciowe

2. nerwy ruchowe

3. nerwy mieszane

a) śródukładowo

b) międzyukładowo

Nerwy czuciowe - I, II, VIII

Nerwy ruchowe - IV, VI, VII, XI, XII

nerwy mieszane śródukładowo - V

nerwy mieszane międzyukładowo - III, VIIa, IX, X

Nerwy czaszkowe wychodzą z podstawy mózgowia.

Nerw I - kresomózgowie

II - międzymózgowie

reszta nerwów wychodzi z pnia mózgu

Nerw trójdzielny ma włókna tylko somatyczne

Większość nerwów wychodzi z pow. brzusznej pnia mózgu

Jedyny nerw który wychodzi z pow. bocznej to nerw bloczkowy.

JĄDRA

jądra początkowe - impuls się rozpoczyna i idzie do efektora

jądra krańcowe

Nerw I - węchowe

komórki węchowe - dwubiegunowe

hyposmia - osłabienie wrażeń węchowych.

anosmia -brak odbioru wrażeń węchowych. Zaburzenie naczyniowe, albo sytuacja urazowa. objaw Battla - zasinienie okolicy wyrostka sutkowego, jeśli wystąpi - złamanie podstawy czaszki.

parosmia - węch opaczny (halucynacje węchowe), najczęściej u osób z guzami mózgu, schizofrenią.

Nerw II - wzrokowy

Włókna które przebiegają przez ten nerw nie mają jąder.

Nerw wzrokowy ma 4 odcinku przebiegu:

- cz. wew. kanałowa

- cz. wew. czaszkowa

- cz. wewnątrz gałkowa

-

Droga wzrokowa jest czeroneuronowa.

Pierwsze trzy neurony znajdują sie w siatkówce.

Światło przechodzi przez wszystkie warstwy siatkówki dochodzi do komórek barwnikowych przez to pobudza komórki fotoreceptorowe, pobudzają komórki dwubiegunowe.

Promienistość wzrokowa najdłuższa droga wzrokowa.

Uszkodzenia:

Przecięcie lewego nerwu wzrokowego - ślepota w oku lewym. Nie ma zachowanego poczucia światła.

przecięcie centralnego nerwu wzrokowego - ubytki w bocznych części widzenia.

przecięcie pasma wzrokowego - widzenie połowiczne (przeciecie prawe - połowiczne prawe)

centralne skrzyżowanie wzrokowe -

jednostronne uszkodzenie kory - widzenie połowicze z jednej strony. Uszkodzenie str lewej - ubytek ze strony prawej.

ślepota korowa - stłuczenie płatów potylicznych, zachowane poczucie światła.

Zespół Antona - pacjent nie jest świadomy swojej ślepoty

Nerwy gałkoruchowe - III, IV, VI

Nerw III - zaopatruje 4 mięśni gałki.

nerw IV - skośny górny mięsień

nerw VI -

Jest nerwem parasympatycznym. Leżą w śródmózgowiu. Leżą przyśrodkowo od pęczka przyśrodkowego. Łaczy jądra z ukł. przedsionkowym. Zapewnia nam to symetryczny ruch gałek ocznych. Zapobiega podwójnemu widzeniu.

Zespół Hornera - opadanie powieki, zwężona źrenica

Nerw IV - bloczkowy, tylko ruchowy

opuszcza pień mózgu po stronie grzbietowej.

Włókna nerwu bloczkowego się krzyżują.

Objaw Bieleschowskyego - jeżeli pacjent zwróci głowę na str. zdrową to objawy się zmniejszają, a jesli zwróci głowę na str. porażoną objawy się zwiększają.

Nerw VI - jądra zlokalizowane w moście.

Zaopatruje mięsień boczny prosty

Porażenie - zez zbieżny

Nerw V - trójdzielny, zawiera włókna somatyczne czuciowe i ruchowe.

Opuszcza pień mózgu w okolicy bruzdy bocznej mostu, wychodzi 2 korzeniami. Ma cz. większą (czuciową) i mniejszą (ruchową). W 90% nerw o charakterze czuciowym.

Ma 4 jądra.

Pierwsza gałąź - nerw oczny. Dzieli się na nerw czołowy, łzowy, nosowo - rzęskowy.

Unerwia skórę górnego piętra twarzy, zatokę klinową i czołową, komórki sitowe i cz. jamy nosowej

druga gałąź - nerw szczękowy. Tylko nerw czuciowy. Dzieli się na 3 gałęzie: jarzmowy, podoczodołowy i nerwy skrzydłowo - podniebienne

Unerwia cz. nosową gardła, podniebienie twarde, podniebienie miękkie, zęby szczęki i dziąsła.

trzecia gałąź - nerw żuchwowy. Ma charakter mieszany (włókna czuciowe i ruchowe). Opuszcza czaszkę przez otwór owalny i dostaje się do dołu podskroniowego. Dzieli się na 2 części: pień przedni i pień tylny.

Unerwia:

mięśnie żwacza, przeponę jamy ustnej, skórę dolnego piętra twarzy, żeby żuchwy, dziąsła, okolice podjęzykową, język (czuciowo).

Nerw twarzowy i nerw pośredni

posiada wszystkie rodzaje włókien. Ma 3 jądra: ruchowe, parasympatyczne (ślinowe - górne), czuciowe (jądro pasma samotnego)

Unerwia mięśnie mimiczne.

07.03.2013

Nerw VIII - przedsionkowo - ślimakowy

wchodzi w jego skład cz. ślimakowa i przedsionkowa.

Nerw ślimakowy - przewodzi impuls do wrzecionka.

biegnie w części kostnej piramidy, następnie do pola przewodu słuchowego, następnie wnika z częścią przedsionkowa do pnia mózgu. Tworzy pierwszy neuron drogi słuchowej.

Częśc przedsionkowa -

Nerw IX - jezykowo - gardłowy

posiada 2 gr. włókien : somayczne (czuciowe i ruchowe) i autonomiczne (wydzielnicze - ślinianka przyuszna, gruczoły językowe, inf. o smaku)

jądra nerwu: 3 , leżą w obrębie rdzenia przedłużonego

przechodzi w przestrzeniu przygardłowej i oddaje gałęzie (czuciowe i ruchowe):

zaopatruje 2 mięśnie gardła :rylcowo - gardłowy, i zwieracz gardła

czuciowe: migdałkowe, językowe i gardłowe

Nerw X - błędny

Największy z nerwów czaszkowych.

Zawiera wszystkie rodzaje włókien.

Jądra leżą w obrębie pnia mózgu.

Opuszcza czaszkę przez otwór szyjny.

Porażenie nerwu XII

1. zanik mięśni języka

2. zaburzenia mowy

3. zaburzenia połykania

DROGI NERWOWE

Dzielimy na2 grupy: wstępujące ( do struktur ośrodkowo ruchowego) i zstępujące (ktore biegną od kory mózgu w kierunku efektora)

Droga zstępująca

Związane z układem piramidowym

• nie związane z ukł. piramidowym: związane z ukł. jąder podstawnych

Droga korowo-rdzeniowa:

programowanie ruchu na etapie jąder podkorowych (ogoniastego i soczewkowatego, jąder mózgu), wysyłana jest do wzgórza ruchowe stamtąd wysyłana jest do zakrętu przedśrodkowego.

Kora może modyfikować działanie jąder podkorowych i jąder pnia mózgu i poprzez nie mozę wpływać na ukł. pozapiramidowy.

Zakręt przedśrodkowy (pole czwarte) pow. boczna i przyśrodkowa

Droga korowo - jądrowa:

rozpoczyna się w dolnej cz. zakrętu przedśrodkowego, biegnie przez kolana torebki wew. od kolana odłączają sie włókna, które docierają do jąder,

Uszkodzenia:

• fragment kory mózgu - objawy mogą być bardzo dyskretne

• obszar torebki wewnętrznej - porażenie połowicze przeciwstronne

• pień mózgu - porażenie połowicze przeciwstronne, objawy porażeń naprzemiennych

• sznur boczny - zespół Bron- Sequarda, objawy występują poniżej obszarów uszkodzenia, im niżej uszkodzone tym mniej objawów.

• uszkodzenie nerwu - porażenie obwodowe,

Zespół neurologiczne

Zespół piramidowy (spastyczny):

Uszkodzenie centralnego neuronu ruchowego:

- niedowład globalny

- wzmożone odruchy ścięgniste

- wzmożone napięcie mięśniowe

- osłabione odruchy skórne

- śladowe objawy piramidowe: odruchy patologiczne Babińskiego, Rossolimo, Oppenheima

- niedowład dolnej gałązki nerwu twarzowego

-rotacja na zewnątrz kończyny górnej przy unoszeniu

- gorsze balansowanie

- adiadochoineza - zaburzenia w szybkich ruchach naprzemiennych

- próba Barrego

- anizorefleksja - różnica w odruchach po str. porażonej i po str. nie porażonej

Babiński dodatni ale nie patologia:

• głęboki sen, śpiączka

• zmęczenie fizyczne

• zatrucie alkoholem

• leki: barbiturany, scopolamina

Zespół wiotki:

Uszkodzenie obwodowego neuronu rochwefo

- niedowład ograniczony

- odruchy odłsnionr -zniesienie

Zespół rzekomoopuszkowy

(uszkodzenie ośrodkowego neuronu ruchowego)

1. zaburzenia połykania, krztuszenie się

2. mowa dyzartyczna

3. wygórowanie odruchu żuchwowego

4. objaw pyszczkowy

5. nietrzymanie afektu

Zespół opuszkowy

( uszkodzenie jąder nerwów: V, IX, X, XII)

1. zaburzenia połykania

2. dyzartria

3. osłabienie (zniesienie) odruchów, żuchwowego, podniebiennych, gardłowych

4. opadanie żuchwy

5. maskowata twarz

6. zanik mięśni języka z drżeniami pęczkowymi

Jądra podstawy:

• prażkowie - jądro ogoniaste z soczewkowatym

• jądro niskowzgóżowe

• istota czarna

Najważniejsza struktura to prążkowie.

Odprowadzająca droga nakrywki - druga najważniejsza droga.

Zespół neurologiczne

zespół parkinsonowski

• wzrost napięcia mięśniowego (koło zębate)

• spowolnienie ruchowe

• przechylona sylwetka

• propulsje, lateropulsje

• mowa zamazana

• brak współruchów

• drżenie grubofaliste kończyn

• daszkowate ustawienie dłoni

• twarz maskowata