UKŁAD NERWOWY
a) somatyczny - zależne od woli
b) autonomiczny - niezależne od woli
autonomiczny + dokrewny + limfatyczny = utrzymanie homeostazy
Somatyczny:
1. Ośrodkowy
- mózgowie
- rdzeń kręgowy
2. obwodowy
- nerwy czaszkowe - I - XII
- nerwy rdzeniowe - 31 par
Autonomiczny
1. sympatyczna
2. parasympatyczny
Antagoniści czynnościowi.
naczynia krwionośne i gruczoły potowe - tylko unerwienie współczulne
Różnice:
współczulny - walka i ucieczka
parasympatyczny - odpoczywaj i traw
izojonia - stałość składu jonowego
izotonia - stałość ciśnienia osmotycznego
izohydria - stałość stężeń jonów H+ (pH)
izohydremia - stałość nawodnienia
izotermia - stałość temperatury
utrzymanie optymalnych ciśnień parcjalnych O2 i CO2
Ukł. nerwowy autonomiczny
występują zwoje miedzy ukł. nerwowym a narządem docelowym!!!
Włókno które dociera do zwoju - przedzwojowe
Włókno które wychodzi zwoju - zazwojowe
Różnią się obecnością osłonki mielinowej
Włókno traci osłonkę mielinową - powoduje spowolnienie przepływu impulsu.
w układzie sympatycznym włókna przedzwojowe są krótkie, a zazwojowe są długie.
w ukł. parasympatycznym włókna przedzwojowe są długie, a zazwojowe krótkie.
U człowieka występują głównie synapsy chemiczne.
W ukł. sympatycznym wszystkie zakończenia przedzwojowe uwalniają acetylocholinę --> są pobudzające (+).
Receptory nikotynowe - jonotropowe. (budowa podobna do kanałów jonowych w bł. kom)
Zakończenia sympatyczne zwojowe uwalniają neuropinephrine (NE) --> są pobudzające (+) lub hamujące (-)
Wyjątek!
Unerwienie gruczołów potowych --> acetylocholina
Zakończenia parasympatyczne zazwojowe uwalniają ACh --> są pobudzające (+) lub hamujące (-)
pobudzanie / hamowanie zależy od rodzaju receptora i rodzaju mediatora.
Symaptyczny:
a) ośrodkowy
- jądro pośrednio - boczne C8 - L2
b) obwodowy
- gałąź łącząca biała
- zwoje pnia współczulnego (zwoje PRZYkręgowe)
- gałąź łącząca szara (30%)
- gałęzie naczyniowe (30%)
- gałęzie trzewne (10%) - możę od razu zaopatrzyć narząd
- nerwy trzewne (30%) - nie ulega przełączeniu w zwoju
- zwoje PRZEDkręgowe
- zwoje śródśnienne
zwój bez przełączenia nie może unerwić narządów.
PARASYMPATYCZNY
A) ośrodkowy
* cz. czaszkowa
- jądra parasympatyczne nn. III, VIIa, IX, X
* cz. krzyżowa
- jądro pośrednio przyśrodkowe (S1 - S5)
B) obwodowa
- włókna parasympatyczne nn. II, VIIa, IX, X
- nerwy trzewne miednicze
PIEŃ MÓZGU
Śródmózgowie
1) pokrywa śródmózgowia
* blaszka pokrywy
- położona za wodociągiem
- zawiera cztery wzgórki
górne : + ramiona wzgórków do ciał kolankowych bocznych, zawierają jądro wzgórka górnego
dolne: + ramiona wzgórków do ciał kolnkowatych przyśrodkowych, zawiea jądro wzgórka dolengo
* pole przedpokrywowe
- jądro pasma wzrokowego
- jądro podsoczewkowe
2) konary mózgu
* odnogi mózgu (2)
- dół międzykonarowy
- istota dziurkowana tylna (międzykonarowa)
Leży przed istotą czarną
* nakrywka (1)
- istota czarna
- jądro czerwienne
- jądro nerwów III, IV, cz V
- twór siatkowaty + jądra
* ściana boczna
- Trójkąty wstęg
* cz. przyśrodkowa (czucie głębokie)
* cz. boczna ( słuch)
Nerw I i nerw II nie posiadają jąder.
uszkodzenie jąder suteczkowatych - zaburzenia z pamięcią
Tyłomózgowie pierwotne
* wtórne
* rdzeniomózgowie
Tyłomózgowie wtórne
* cieśń tyłomózgowia
- konary górne móżdżku
- trójkąty wstęg
- zasłona rdzeniowa górna
* most
- jądra nn. V, VI, VII, cz, VIII
- twór siatkowaty + jądra
* móżdżek
- robak + jądro wierzchu
- półkule móżdżku: jądro zębate, jądro czopowate, jądro kulkowate
Rdzeniomózgowie:
* rdzeń przedłużony
- jądra nn. VIII, IX, X, XI, XII
- twór siatkowaty
- jądro oliwki
* rdzeń kręgowy
- istota szara
1. słup przedni - ruchowy
2. słup tylny - czuciowy
3. słup boczny - autonomiczny
- jądro pośrednio - boczne C8 - L2
- jądro pośrednio - przyśrodkowe S1 - S5
- Istota biała
1. sznur przedni
2. sznur boczny
3. sznur tylny
Móżdżek
* płat grudkowo - kłaczkowy
* języczek
* robak
* półkula móżdżku
Unaczynienie mózgowia:
Koło tętnicze mózgu - ukł. tętnic kręgowo - podstawnych ( gałąź szyjnej wewnętrznej), łączą się w tętnicę podstawną jak zejdą z mostu dzielą sie na 2 tętnice tylne mózgu
Móżdżek zaopatruje 6 tętnic.
RDZEŃ KRĘGOWY(medulla spinalis)
- u dziecka położony o trzon niżej
- ma budowę odcinkową ( neuromery - 31)
- zgrubienie szyjne, zgrubienie lędźwiowo - krzyżowe - wychodzą korzenie dla kończyn
- zakończony stożkiem rdzeniowym
- ogon koński
- nierównomierny wzrost rdzenia i kręgosłupa (szybciej rośnie kręgosłup), rdzeń pozornie wstępuje (unosi sie do góry)
punkcja 3- 4, albo 4-5 kręg lędźwiowy- nie ma rdzenia
- rdzeń kręgowy otoczony oponami kręgowymi (3)
Unaczynienie rdzenia:
tętnica rdzeniowa przednia, 2 tętnice rdzeniowe tylne.
Tętnica korzeniowa wielka Adamkiewicza - naczynie odchodzące na odcinku
Układ komorowy:
- powstaje ze światła cewy komorowej
- w obrębie półkul - komory boczne
NERWY CZASZKOWE
Podział nerwów czaszkowych:
1. nerwy czuciowe
2. nerwy ruchowe
3. nerwy mieszane
a) śródukładowo
b) międzyukładowo
Nerwy czuciowe - I, II, VIII
Nerwy ruchowe - IV, VI, VII, XI, XII
nerwy mieszane śródukładowo - V
nerwy mieszane międzyukładowo - III, VIIa, IX, X
Nerwy czaszkowe wychodzą z podstawy mózgowia.
Nerw I - kresomózgowie
II - międzymózgowie
reszta nerwów wychodzi z pnia mózgu
Nerw trójdzielny ma włókna tylko somatyczne
Większość nerwów wychodzi z pow. brzusznej pnia mózgu
Jedyny nerw który wychodzi z pow. bocznej to nerw bloczkowy.
JĄDRA
jądra początkowe - impuls się rozpoczyna i idzie do efektora
jądra krańcowe
Nerw I - węchowe
komórki węchowe - dwubiegunowe
hyposmia - osłabienie wrażeń węchowych.
anosmia -brak odbioru wrażeń węchowych. Zaburzenie naczyniowe, albo sytuacja urazowa. objaw Battla - zasinienie okolicy wyrostka sutkowego, jeśli wystąpi - złamanie podstawy czaszki.
parosmia - węch opaczny (halucynacje węchowe), najczęściej u osób z guzami mózgu, schizofrenią.
Nerw II - wzrokowy
Włókna które przebiegają przez ten nerw nie mają jąder.
Nerw wzrokowy ma 4 odcinku przebiegu:
- cz. wew. kanałowa
- cz. wew. czaszkowa
- cz. wewnątrz gałkowa
-
Droga wzrokowa jest czeroneuronowa.
Pierwsze trzy neurony znajdują sie w siatkówce.
Światło przechodzi przez wszystkie warstwy siatkówki dochodzi do komórek barwnikowych przez to pobudza komórki fotoreceptorowe, pobudzają komórki dwubiegunowe.
Promienistość wzrokowa najdłuższa droga wzrokowa.
Uszkodzenia:
Przecięcie lewego nerwu wzrokowego - ślepota w oku lewym. Nie ma zachowanego poczucia światła.
przecięcie centralnego nerwu wzrokowego - ubytki w bocznych części widzenia.
przecięcie pasma wzrokowego - widzenie połowiczne (przeciecie prawe - połowiczne prawe)
centralne skrzyżowanie wzrokowe -
jednostronne uszkodzenie kory - widzenie połowicze z jednej strony. Uszkodzenie str lewej - ubytek ze strony prawej.
ślepota korowa - stłuczenie płatów potylicznych, zachowane poczucie światła.
Zespół Antona - pacjent nie jest świadomy swojej ślepoty
Nerwy gałkoruchowe - III, IV, VI
Nerw III - zaopatruje 4 mięśni gałki.
nerw IV - skośny górny mięsień
nerw VI -
Jest nerwem parasympatycznym. Leżą w śródmózgowiu. Leżą przyśrodkowo od pęczka przyśrodkowego. Łaczy jądra z ukł. przedsionkowym. Zapewnia nam to symetryczny ruch gałek ocznych. Zapobiega podwójnemu widzeniu.
Zespół Hornera - opadanie powieki, zwężona źrenica
Nerw IV - bloczkowy, tylko ruchowy
opuszcza pień mózgu po stronie grzbietowej.
Włókna nerwu bloczkowego się krzyżują.
Objaw Bieleschowskyego - jeżeli pacjent zwróci głowę na str. zdrową to objawy się zmniejszają, a jesli zwróci głowę na str. porażoną objawy się zwiększają.
Nerw VI - jądra zlokalizowane w moście.
Zaopatruje mięsień boczny prosty
Porażenie - zez zbieżny
Nerw V - trójdzielny, zawiera włókna somatyczne czuciowe i ruchowe.
Opuszcza pień mózgu w okolicy bruzdy bocznej mostu, wychodzi 2 korzeniami. Ma cz. większą (czuciową) i mniejszą (ruchową). W 90% nerw o charakterze czuciowym.
Ma 4 jądra.
Pierwsza gałąź - nerw oczny. Dzieli się na nerw czołowy, łzowy, nosowo - rzęskowy.
Unerwia skórę górnego piętra twarzy, zatokę klinową i czołową, komórki sitowe i cz. jamy nosowej
druga gałąź - nerw szczękowy. Tylko nerw czuciowy. Dzieli się na 3 gałęzie: jarzmowy, podoczodołowy i nerwy skrzydłowo - podniebienne
Unerwia cz. nosową gardła, podniebienie twarde, podniebienie miękkie, zęby szczęki i dziąsła.
trzecia gałąź - nerw żuchwowy. Ma charakter mieszany (włókna czuciowe i ruchowe). Opuszcza czaszkę przez otwór owalny i dostaje się do dołu podskroniowego. Dzieli się na 2 części: pień przedni i pień tylny.
Unerwia:
mięśnie żwacza, przeponę jamy ustnej, skórę dolnego piętra twarzy, żeby żuchwy, dziąsła, okolice podjęzykową, język (czuciowo).
Nerw twarzowy i nerw pośredni
posiada wszystkie rodzaje włókien. Ma 3 jądra: ruchowe, parasympatyczne (ślinowe - górne), czuciowe (jądro pasma samotnego)
Unerwia mięśnie mimiczne.
07.03.2013
Nerw VIII - przedsionkowo - ślimakowy
wchodzi w jego skład cz. ślimakowa i przedsionkowa.
Nerw ślimakowy - przewodzi impuls do wrzecionka.
biegnie w części kostnej piramidy, następnie do pola przewodu słuchowego, następnie wnika z częścią przedsionkowa do pnia mózgu. Tworzy pierwszy neuron drogi słuchowej.
Częśc przedsionkowa -
Nerw IX - jezykowo - gardłowy
posiada 2 gr. włókien : somayczne (czuciowe i ruchowe) i autonomiczne (wydzielnicze - ślinianka przyuszna, gruczoły językowe, inf. o smaku)
jądra nerwu: 3 , leżą w obrębie rdzenia przedłużonego
przechodzi w przestrzeniu przygardłowej i oddaje gałęzie (czuciowe i ruchowe):
zaopatruje 2 mięśnie gardła :rylcowo - gardłowy, i zwieracz gardła
czuciowe: migdałkowe, językowe i gardłowe
Nerw X - błędny
Największy z nerwów czaszkowych.
Zawiera wszystkie rodzaje włókien.
Jądra leżą w obrębie pnia mózgu.
Opuszcza czaszkę przez otwór szyjny.
Porażenie nerwu XII
1. zanik mięśni języka
2. zaburzenia mowy
3. zaburzenia połykania
DROGI NERWOWE
Dzielimy na2 grupy: wstępujące ( do struktur ośrodkowo ruchowego) i zstępujące (ktore biegną od kory mózgu w kierunku efektora)
Droga zstępująca
Związane z układem piramidowym
nie związane z ukł. piramidowym: związane z ukł. jąder podstawnych
Droga korowo-rdzeniowa:
programowanie ruchu na etapie jąder podkorowych (ogoniastego i soczewkowatego, jąder mózgu), wysyłana jest do wzgórza ruchowe stamtąd wysyłana jest do zakrętu przedśrodkowego.
Kora może modyfikować działanie jąder podkorowych i jąder pnia mózgu i poprzez nie mozę wpływać na ukł. pozapiramidowy.
Zakręt przedśrodkowy (pole czwarte) pow. boczna i przyśrodkowa
Droga korowo - jądrowa:
rozpoczyna się w dolnej cz. zakrętu przedśrodkowego, biegnie przez kolana torebki wew. od kolana odłączają sie włókna, które docierają do jąder,
Uszkodzenia:
fragment kory mózgu - objawy mogą być bardzo dyskretne
obszar torebki wewnętrznej - porażenie połowicze przeciwstronne
pień mózgu - porażenie połowicze przeciwstronne, objawy porażeń naprzemiennych
sznur boczny - zespół Bron- Sequarda, objawy występują poniżej obszarów uszkodzenia, im niżej uszkodzone tym mniej objawów.
uszkodzenie nerwu - porażenie obwodowe,
Zespół neurologiczne
Zespół piramidowy (spastyczny):
Uszkodzenie centralnego neuronu ruchowego:
- niedowład globalny
- wzmożone odruchy ścięgniste
- wzmożone napięcie mięśniowe
- osłabione odruchy skórne
- śladowe objawy piramidowe: odruchy patologiczne Babińskiego, Rossolimo, Oppenheima
- niedowład dolnej gałązki nerwu twarzowego
-rotacja na zewnątrz kończyny górnej przy unoszeniu
- gorsze balansowanie
- adiadochoineza - zaburzenia w szybkich ruchach naprzemiennych
- próba Barrego
- anizorefleksja - różnica w odruchach po str. porażonej i po str. nie porażonej
Babiński dodatni ale nie patologia:
głęboki sen, śpiączka
zmęczenie fizyczne
zatrucie alkoholem
leki: barbiturany, scopolamina
Zespół wiotki:
Uszkodzenie obwodowego neuronu rochwefo
- niedowład ograniczony
- odruchy odłsnionr -zniesienie
Zespół rzekomoopuszkowy
(uszkodzenie ośrodkowego neuronu ruchowego)
zaburzenia połykania, krztuszenie się
mowa dyzartyczna
wygórowanie odruchu żuchwowego
objaw pyszczkowy
nietrzymanie afektu
Zespół opuszkowy
( uszkodzenie jąder nerwów: V, IX, X, XII)
zaburzenia połykania
dyzartria
osłabienie (zniesienie) odruchów, żuchwowego, podniebiennych, gardłowych
opadanie żuchwy
maskowata twarz
zanik mięśni języka z drżeniami pęczkowymi
Jądra podstawy:
prażkowie - jądro ogoniaste z soczewkowatym
jądro niskowzgóżowe
istota czarna
Najważniejsza struktura to prążkowie.
Odprowadzająca droga nakrywki - druga najważniejsza droga.
Zespół neurologiczne
zespół parkinsonowski
wzrost napięcia mięśniowego (koło zębate)
spowolnienie ruchowe
przechylona sylwetka
propulsje, lateropulsje
mowa zamazana
brak współruchów
drżenie grubofaliste kończyn
daszkowate ustawienie dłoni
twarz maskowata