Rehabilitacja Seminarium 23.10.2013 r.
T: Urazy rdzenia kręgowego
1. Połowa urazów rdzenia kręgowego to urazy kręgosłupa szyjnego, cześciej ulegają mężczyźni
2. Przyczyny: wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości, urazy sportowe
3. Urazy rdzenia kręgowego:
- towarzyszą zwykle uszkodzeniu kręgosłupa
- w zależności od lokalizacji i stopnia uszkodzenia rdzenia różny jest obraz kliniczny, rozległość i głębokość zaburzeń neurologicznych
4. Uszkodzenia rdzenia możemy podzielić na:
a) urazy
b) nieurazowe uszkodzenia
5. Diagnostyka: tomografia, rezonans
Zwichnięcie rdzenia kręgowego - trzony kręgów są nieprawidłowo ułożone względem siebie
6. Podział:
a) całkowite = poprzeczne uszkodzenie
- od poziomu uszkodzenia zniesienie wszystkich rodzajów czucia, np. temperatury
- porażenie mięśni
b) uszkodzenie częściowe rdzenia
- objawy porażenia ruchowego i zniesienie czucia powierzchownego, śladowo zachowane czucie głębokie
- niedowłady mniejszego i znacznego stopnia
7. Podział - skala ASIA - określa siłę mięśniową wszystkich mięśni
8. Przebieg:
1) Stan ostry - najbardziej niebezpieczny, „szok rdzeniowy”
- trwa od 3-6 tyg.
- wiotkie porażenie ruchowe
- zniesienie wszystkich rodzajów czucia
- zahamowana perystaltyka jelit
- zab. funkcji zwieraczy
- zab. metaboliczne
2) Stan kompensacyjno-regeneracyjny
- powrót napięcia mięśniowego
- powrót funkcji wypieracza pęcherza
- poprawa funkcji ruchowych i czuciowych
- trwałe porażenie czuciowe i ruchowe w przypadku uszkodzenia całkowitego rdzenia
3) Stan utrwalających się zaburzeń neurologicznych = okres stabilizacji
- 2-3 lata od wypadku
- okres ostatecznego kształtowania się obrazu chorobowego
- doskonalenie funkcji automatyzmu pęcherza moczowego i zwieraczy odbytu
- normalizacja zab. metabolicznych
- adaptacja do nowych warunków życia
Cewnik na 10 - 15 min., samocewnikowanie
Cewniki zewnętrzne - Uridon
4) Stan utrwalonych uszkodzeń
5) Stan „człowieka rdzeniowego”
9. Następstwa urazów rdzenia kręgowego zagrażające życiu:
- zagrożenie życia - uszk. odcinka szyjnego
- zab. oddechowe, krążeniowe
- dysfunkcja dróg moczowych
- infekcje miejscowe i ogólnoustrojowe
- ograniczenie ruchomości stawów
10. Zagrożenia w okresie wstrząsu rdzeniowego:
- zab. oddechowe (z odcinka szyjnego wychodzą nerwy zaopatrujące przeponę, mięśnie dodatkowe) -> porażenie mięśni oddechowych
- zab. krążeniowe (zapalenie żył głębokich kończyn dolnych, zatorowość płucna)
Profilaktyka zatorowości:
zmiana pozycji
farmakoterapia profilaktyka p/zakrzepowa (Clexane, Fraxiparine)
pończochy uciskowe, masaż pneumatyczny
ćwiczenia bierne kończyn
- zab. gospodarki wodno-elektrolitowo-białkowej
- zab. zwieraczy
- infekcje dróg moczowych
- zagrożenie zatorowością
- zagrożenie odleżyną
11. Usprawnianie:
a) I okres:
- gimnastyka oddechowa
- prawidłowe ułożenie chorego
- układ moczowy: cewnikowanie, wytworzenia automatyzmu pęcherza
- kinezyterapia: ćwiczenia bierne, czynne, czynne z oporem
- postępowanie ze spastycznością: prawidłowe ułożenie, niedopuszczenie do infekcji, ćwiczenia bierne, zabiegi z ciepłem
b) II okres:
- pionizacja bierna
- siadanie na łóżku
- nauka chodzenia lub przystąpienie do poruszania się na wózku, nauka upadania
- zaopatrzenie ortopedyczne
- psycholog, terapia zajęciowa
12. Uszk. C1-C3 - uzależniony od respiratora
C4 - możliwe uniezależnienie od respiratora
C5 - możliwe spożywanie posiłków, częściowa pomoc