Życie codzienne w epoce neolitu
Najważniejszym zajęciem starożytnych Greków była uprawa roli i hodowla udomowionych zwierząt. Obie te gałęzie ludzkiej działalności zaczęły rozwijać się pomiędzy dziesiątym a ósmym tysiącleciem p.n.e., czyli w początkach epoki neolitu. Proces gromadzenia wiedzy, który legł u podstaw rolnictwa i hodowli i tym samym miał radykalnie zmienić życie ludzi, trwał kilka tysięcy lat. Badania archeologiczne, na przykład w greckiej jaskini Frankthi, ukazały stopniowy proces adaptowania się jej mieszkańców do zmieniających się warunków naturalnych, zachodzący w tym samym okresie, w którym uczyli się oni uprawy ziemi. Na tym terenie, blisko południowo-wschodniego wybrzeża Grecji, pierwsi pojawili się myśliwi-zbieracze (ok. 18 000 p.n.e.). W tym czasie jaskinia, wykorzystywana przez ludzi jako miejsce bezpiecznego schronienia, znajdowała się w odległości pięciu, sześciu kilometrów od morskiego brzegu, górując nad pokrytą bujną roślinnością równiną. Pasące się tutaj stada dzikich koni i bydła stanowiły łatwy łup dla myśliwych. Przez następne 12 000 lat stopniowo podnosił się poziom morza, prawdopodobnie w wyniku zachodzących przemian klimatycznych. W końcu jaskinię od morza oddzielał tylko wąski, nie przekraczający kilometra, pas bagien i plaży. Z okolicy zniknęła zwierzyna łowna, co spowodowało, że mieszkańcy jaskini Frankthi zaczęli żywić się pokarmem dostarczanym przez morze, przede wszystkim jednak wykorzystywali dziko rosnące rośliny, takie jak soczewica, owies, jęczmień i wyka, których ziarna zbierali w pobliskich dolinach i na stokach wzgórz.
W miarę jak społeczność myśliwych-zbieraczy, takich jak mieszkańcy jaskini Frankthi, coraz bardziej uzależniała swoje przeżycie od pokarmu roślinnego, narastał problem regularnego zdobywania go w odpowiedniej ilości. Rozwiązaniem, po tysiącach lat prób i błędów, okazało się wysiewanie części zbieranych ziaren. Ta rewolucyjna technologia - rolnictwo - zrodziła się nie w Grecji, lecz na Bliskim Wschodzie i stamtąd powoli się rozprzestrzeniała. Prace archeologiczne prowadzone w jaskini Frankthi oraz w Tessalii ujawniły, że rolnictwo pojawiło się w Grecji około 7000 roku p.n.e. Być może dotarło tam dzięki ludziom zajmującym się wymianą handlową produktów i bogactw naturalnych. Przemierzali oni krainy Śródziemnomorza w poszukiwaniu towarów i rynków zbytu. To właśnie oni mogli przywieźć ze sobą nasiona uprawnych odmian jęczmienia i pszenicy oraz przekazać wiedzę o ich wysiewaniu i uprawie. Wspólnoty nie znające dotąd rolnictwa dostrzegły płynące z niego korzyści - mogły teraz nie tylko wyżywić wszystkich swoich członków, ale także wytwarzać żywnościowe nadwyżki, które wymieniano później na towary niedostępne w najbliższej okolicy.
W wynalezieniu i wprowadzeniu w życie rolnictwa główną rolę odegrały zapewne kobiety. Także one eksperymentowały, wprowadzając niezbędne dla upraw narzędzia, jak kije do wzruszania ziemi i kamienie do miażdżenia ziaren. W społecznościach myśliwsko-zbieraczych kobiety posiadały większą wiedzę na temat roślin, ponieważ to właśnie one zajmowały się zbieractwem. Początkowo kobiety wykonywały zdecydowaną większość prac związanych z uprawą roli, podczas gdy mężczyźni nadal zajmowali się polowaniem. W owym przełomowym okresie ludzie nauczyli się również hodowli zwierząt. W tym czasie wymarło wiele dużych dzikich ssaków, ludzie neolitu zaczęli więc odżywiać się mięsem zwierząt hodowlanych. Pierwszym zwierzęciem hodowanym na mięso była owca, którą udomowiono na Bliskim Wschodzie około 8500 roku p.n.e. (Znacznie wcześniej udomowiono psy, ale ich mięso jadano rzadko). Już przed rokiem 7000 p.n.e. owce i kozy hodowano powszechnie na Bliskim Wschodzie i w południowej Europie, także w Grecji. W tym najwcześniejszym okresie udomowienia regułą było trzymanie małych stad tuż przy domostwie, a zajmować się nimi mogli tak mężczyźni, jak kobiety i dzieci. Te pierwsze stada hodowano, jak się zdaje, wyłącznie na mięso, a nie z myślą o tak zwanych wtórnych produktach, jak mleko czy wełna.
Produkowanie żywności, zamiast dotychczasowego jej zbierania, pociągnęło za sobą przemiany, które dziś wydają nam się czymś zupełnie oczywistym. I tak na przykład uprawianie ziemi wymagało osiadłego trybu życia - najstarsze osady rolników na Bliskim Wschodzie powstały już około 10 000 roku p.n.e. Stałe osady o gęstej zabudowie stanowiły nowy etap w dziejach ludzkości. Duże wspólnoty wcześniej niż w Grecji pojawiły się na Bliskim Wschodzie. W Jerycho (dziś na terenie Autonomii Palestyńskiej) otoczona murem osada, w której mogło mieszkać nawet 2000 ludzi, powstała już przed rokiem 8000 p.n.e. W okresie pomiędzy 7000 a 5000 rokiem p.n.e. duże osady neolityczne pojawiły się w Macedonii, a także dalej na południe, w Tessalii i Beocji, zazwyczaj na równinach sprzyjających uprawie roli. W tych wczesnych osadach stałe domostwa, z reguły wolno stojące, jednoizbowe, budowano na planie prostokąta o długości do dwunastu metrów. W Sesklo w Tessalii niektóre domy miały piwnicę i piętro. Neolityczne domy na ziemiach greckich były zazwyczaj drewniane, ze ścianami oblepionymi gliną; niekiedy jednak wznoszono domy z suszonej cegły mułowej na kamiennym fundamencie (cegła mułowa była budulcem powszechnie stosowanym na Bliskim Wschodzie). Do domów prowadziły pojedyncze drzwi; przy tylnej lub jednej z bocznych ścian budowano gliniany piec do gotowania pożywienia. W osadach takich jak Sesklo czy Dimini w Tessalii mieszkało po kilkuset mieszkańców. Osada w Dimini była otoczona kilkoma pierścieniami murów. Jeszcze przed III tysiącleciem p.n.e. W Grecji powstają wielkie domostwa, jak na przykład tak zwany Dom Dachówek w osadzie Lerna w Argolidzie, mający z pewnością więcej niż jedną kondygnację i pokryty dachem z wypalonych dachówek.
Ważne zmiany, które przyniósł ze sobą schyłek neolitu, były wynikiem adaptacji człowieka do tego, co w terminologii antropologicznej nazywa się sprzężeniem zwrotnym pomiędzy zmianami warunków naturalnych a wzrastającą populacją. W miarę rozwoju rolnictwa (być może był to okres, w którym klimat stawał się coraz wilgotniejszy), rosła liczba ludności, a wraz z nią zapotrzebowanie na żywność. Wzrost produkcji rolnej pociągał za sobą zwiększenie się liczby ludności, i tak dalej. Analiza procesu, który doprowadził do tego, że człowiek przestał szukać pożywienia, a zaczął sam je wytwarzać, unaocznia znaczenie, jakie dla zrozumienia procesów historycznych mają studia demograficzne, czyli badania wielkości populacji, jej zmian ilościowych, gęstości zaludnienia i przeciętnej długości życia.