Układ pokarmowy Funkcje: - pobieranie pokarmu i wody - trawienie - przyswajanie składników odżywczych Ukł. pokarmowy składa się z przewodu pokarmowego, wątroby i trzustki.
Przewód pokarmowy: Jama ustna: 1 przedsionek jamy ustnej: - wargi ust - policzki - dziąsła - gruczoły: wargowe, policzkowe, trzonowe 2 zęby - uzębienie mleczne 20 zębów po 10 zębów w każdej szczęce od 6 miesiąca. Siekacze, kły trzonowe - uzębienie stałe 32 zęby po 16 zębów w każdej szczęce od 6 roku życia. Siekacze, kły przedtrzonowe i trzonowe 3 gruczoły jamy ustnej - ślinianka przyuszna - największa ze wszystkich ślinianek - gruczoł pęcherzykowy - ślinianka podżuchwowa - ślinianka podjęzykowa Gruczoły jamy ustnej wydzielają sok trawienny zwany śliną od 800 - 1000 mililitrów na dobę, która na niskie stężenie sodu i chloru i 10 krotne stężenie potasu w porównaniu z osoczem.
Ślina - nawilża - bakteriobójcze - rozkładanie skrobi
Język - trzon - koniec języka - nasada języka - okolice podjęzykowe
Podniebienie - twarde - miękkie
Gardło - część nosowa która łączy się z nozdrzami tylnymi - część ustna łączy się z cieśnią gardzieli - część krtaniowa łączy - przyczepi sieciowe
Jelito grube dzieli się na: - jelito ślepe początkowy odcinek jelita grubego z dolnego przewodu odchodzi wyrostek robaczkowy obfity w tkankę linfatyczną i mięśniówkę. - okrężnica: - wstępująca - zgięcie prawe okrężnicy - poprzeczne - zgięcie lewe okrężnicy - zstępująca - esowata
Błona śluzowa okrężnicy zawiera dużą ilość komórek kubkowych (odpowiedzialnych za wydzielanie śluzu) - odbytnica - końcowa - odbyt
Wątroba Największy gruczoł w organizmie człowieka tworzą go komórki zwane lepatocytami odżywiane krwią pochodzącą z krążenia wrotnego (70%) i tętnicy wątrobowej (25%).
Budowa Wątroby -trzewna -przeponowa
Składa się z 4 płatków anatomicznych: -lewego -prawego -czworobocznego -ogoniastego
Funkcja wątroby: -magazynowanie (glikogen, tłuszcz, witaminy) -produkcja sub. energetycznych (glukoza, keto kwasy) -wytwarzanie białek osocza -wytwarzanie czynników krzepnięcia krwi -metabolizm zbędnych sub. -produkcja żółci -ochronna
Drogi żółciowe: -wewnątrz wątrobowe -zewnątrz wątrobowe
Wewnątrz wątrobowe - rozpoczynają się kanalikami żółciowymi |
się z krtanią
Przełyk - część szyjna - część piersiowa - część brzuszna
Wyróżniamy 3 zwężenia - górne przejście, gardło - przełyk - środkowe na wysokości rozdwojenia tchawicy - dolna w pobliżu wpustu żołądka
Budowa mięśni przełyku - górna ⅓ mięśnia szkieletowego - dolna mięśniówka typu gładkiego - środkowa mięśniówka typu mieszanego Funkcja : Przesuwanie pokarmu dzięki ruchom perystaltycznym.
REFLUKS Zaburzenia czynności zwieracza dolnego przełyku . Znajduje się w dolnej części przełyku przy zespoleniu z żołądkiem jest przyczyną refluksu żołądkowa - przełykowy. Regulacja czynności przewodu pokarmowego - nerwowa - hormonalna
Jelitowy układ nerwowy - splot mięśniowy ( splot Auerbacha ) pomiędzy podłużną i okrężną masą mięśniową, pobudzanie wzmaga czynności motoryczne - splot pod śluzówkowy ( splot Meisnera ) leży w warstwie pod śluzówkowej, pobudzenie wzmaga wydzielanie i wchłanianie. Neurony tych splotów łączą się między sobą i z nerwami autonomicznymi układu nerwowego.
Regulacja autonomiczna czynności przewodu pokarmowego 1 Unerwienie przywspółczulne - pobudzanie przewodu pokarmowego - części głowowa: nerw błędny - przełyk - żołądek - bliższa połowa jelita grubego - jelito włosowatymi przechodzącymi w przewodziki zrazikowe, żółciowe, przewodów wątroby, prawy i lewy, przewód wątrobowy wspólny.
Zewnątrz wątrobowe - przewód wątrobowy prawy i lewy po połączeniu stanowi przewód wątrobowy wspólny, będący początkiem dróg żółciowych zewnątrz wątrobowych. Przewód wątrobowy wspólny oddaje przewód wsteczny zwany przewodem pęcherzykowym. Przewód żółciowy wspólny połączenie przewodu wspólnego i żółciowego. Zbiera żółć i odprowadza do dwunastnicy.
Pęcherzyk żółciowy: - w okresie między trawiennym miejsce spływu i magazynowanie żółci -zapasy wykorzystane po obfitym tłustym posiłku
Rola żółci: - trawienie i wchłanianie tłuszczów - żółć składa się z kw. Żółciowych i barwników żółciowych, kwasy żółciowe obniżają napięcie powierzchniowe tłuszczy
Funkcja: odprowadzenie żółci do dwunastnicy
Trzustka Gruczoł składa się z części zewnątrz wydzielniczych(trawiennej wydzielanie soku trzustkowego stanowiący 98%) i wewnątrz wydzielanych (wydzielenie hormonów-insuliny, glukagon, samatostatyna) - główna rola w regulacji węglowodanowej.
Budowa: - głowa - trzon - ogon
Przewód trzustki główny uchodzi na brodawce |
cienki ( niewielki stopień ) - część krzyżowa: segment S2 - S4 rdzenia krzyżowego w nerwie miedniczym - część dystalna jelita grubego - okrężnica esowata - odbytnica - odbyt. 2 Unerwienie współczulne przewodu pokarmowego - pochodzi z rdzenia kręgowego Th6 - L2 Wszystkie części przewodu pokarmowego ich pobudzenie powoduje hamowanie czynności przewodu pokarmowego . Autonomiczny ukł. nerwowy wraz z ukł. sercowo - naczyniowym, dokrewnym i pokarmowym reguluje przepływ krwi w narządach przewodu pokarmowego bezpośrednio oraz jelitowego ukł. nerwowego.
Hormonalna regulacja przewodu pokarmowego W śród głównych hormonów ukł. pokarmowego wyróżniamy: - gastryna - produkowana przez komórki „ G” w żołądku i dwunastnicy pobudza wydzielanie kwasu solnego i hamuje opróżnianie żołądka - sekretyna - produkowana przez komórki „S” w dwunastnicy wspomaga wydzielanie wody i wodorowęglanu przez komórki przewodów trzustkowych, oraz hamuje wydzielanie i skurcze żołądka - cholycystynina - produkowana przez komórki dwunastnicy i w jelicie czczym, pobudza wydzielanie enzymów trzustkowych, skurcze pęcherzyka żółciowego i hamuje skurcze żołądka - żołądkowy peptyd jelitowy - produkowany przez komórki „K” w dwunastnicy i jelicie większej dwunastnicy, a przewód dodatkowy na brodawce mniejszej dwunastnicy tymi przewodami odchodzi sok trzustki. Wydzielamy około 2 litrów soku dziennie, ph zasadowe neutralizujący kwaśną treść żołądka i zawiera następujące enzymy: - emaloza trzustkowa - trypsyno gen - liematrypsynogen - elestaza - lipoza - mikleoza
|
czczym, hamuje wydzielanie i skurcze żołądka. Pobudza uwalnianie insuliny - motylina - produkowany przez komórki „M” w dwunastnicy i jelicie czczym, zwiększa kurczliwość.
Żołądek - część wpustowa - dno - trzon - odźwiernikowa cześć
Funkcje: 1 Zbiornik pokarmu 2 Mechaniczny i chemiczny 3 Żołądek wydziela sok żołądkowy - ma właściwości bakteriobójcze, pH około 2. Zwiększa pepsynę (enzym trawiący białko ) kwas solny ( bakteriobójczy ) inne enzymy rozkładające białka, lipazę żołądkową ( enzym rozkładający tłuszcze ) śluz ( ochrona błony śluzowej ) 4 Komórki okładzinowe oprócz kwasu solnego wydzielają czynnik wewnętrzny, który wiąże witaminę B12, umożliwiając jej wchłanianie w jelicie cienkim 5 Kwaśna treści pokarmowa po przejściu z żołądka do dwunastnicy pobudza wydzielanie hormonów jelitowych (cholecystokinina, sekretyna )pobudza wydzielanie żółci i soku trzustkowego
Kontrola wydzielania 1 Pobudzanie głowowe na widok i zapach - ośrodkowe i przy pomocy eferętnych włókien wagalnych i jelitowego ukł. nerwowego wydzielania kwasu solnego i gastryny - odruchy wago - wagalne wywołane rozciąganiem części oddzielnikowej żołądka dzięki włóknom afarentnym i eferentnym nerwu błędnego - odruchy śród ścienne - główna przyczyna wrzodów żołądka jest |
bakteria Helicobacter pylogi charakteryzująca się następującymi: * zagłębienie się w śluzówce żołądka * wytwarza enzym ureazę rozkładający mocznik ( produkt rozkładu mocznika łączy się z kwasem solnym zmniejszając kwaśność soku żołądkowego ) * wywołuje szkodliwe działanie na śluzówkę po przez uwalnianie toksyn powoduje stan zapalny
Jelito cienkie 1 dwunastnica : - część górna - opuszka dwunastnicy - część zstępująca - brodawka większa dwunastnicy na niej znajduje się ujście dróg trzustkowych i żółciowych - część dolna - część wstępująca 2 jelito czcze: - jelito kręte
Funkcje : - trawienie - dzięki enzymom gruczołów jelita cienkiego ( maltata, diastaza, laktaza ) enzymom trzustki ( amelaza trzustkowa, trypsynogen, elastaza, lipstaza, nukleoza) i żółć wydzielana przez wątrobę. Wchłanianie produktów trawienia powierzchnie wchłaniania zwiększają fałdy okrężne, oraz kosmyki jelitowe. Tłuszcze są wchłaniane przez kosmyki przedostają się do układu chłonnego i następnie żylnego. Białka i węglowodany przedostają się drogą krążenia wrotnego do wątroby. Zastawka krętniczo -kątnicza zamyka jelito cienkie i dzieli je na jelito grube.
Jelito Grube: - wchłania wodę i elektrolity - wydalanie kału
Błona śluzowa jelita grubego bogata jest w : - taśmy - wypuklenia i hondy półksiężycowe
|