<sup>PAJECZAKI
Kleszcze miekkie:(argasidae)-dymorfizm slabo zaznaczony, brak tarczki grzbietowej, skorzasta pokrywa ciala,zyja gniazdowo i dlugo(kilka dni, nimfy kilka godz.),linieja,najedzone poaiekszaja cizar do 20x(larwy)samce 12x.ARGAS REFLEXUS(obrzezek golebi):azja,europa,maeryka pn,w nocy zeruje,moga kilka lat glodowac i atakowac ludzi.Objawy pogryzienia mogoace wystapic:skorne,goraczka,biegunki,nudnosci,bole glowy,wzrost pulsu i oddechu,omdlenia,oslabienia,wstrzas anafilaktyczny,ten gat moze powodowac paraliz kleszczowy.Moze przenosic:wirusowe zapalenie mozgu(kleszczowe),goraczka Q,salmonelloza ptasia,borelioza ptasia.ORNITHODOROS MOUBATA-Egipt, madagaskar,atakuje wszystko,w chatach tubylcow(czasem musza opuscic tubylcy chate),ludzie przenosza,zeruje 45 min co 7-10 dni,przenosi:kretki Borallia duttoni-wschodnioafrykanski dur powrotny-zakazenie-do krwi 5-7 dni choroby rzadko smiertelna, goraczka ataki 1-2 dni,nawroty 5-7x
KLESZCZE TWARDE(IXODIDAE)-gnatosoma z przodu ciala, tarczka na grzbiecie,dymorfizm|(samce mniejsze),wszystkie strefy klimat.,1 zeruje do syta w kazdym stadium,glownie pasozyty okresowe.IXODES RICINUS(kleszcz pospolity)-mozaikowe wystepowanie,rozwoj do 4 lat,lubi wiosne i jesien.wszedzie na ciele,przenosi wirusy kleszczowego ZOMR,Borellia burgdorferi(sensu stricto-zapalenie stawow,inne-przewlwklae zanikowe zapalenie dystalnych konczyn,neuroborelioza,riketsje(anaplasma phagocytophilum-anaplazmoza granulocytarna,pasozyty krwinek-hospitalizacja,smiertelnosc 10%,HMEludzka ehrlichioza monocytarna-goraczka,dreszcze,bóle miesni i glowy,rozbicie,dyspept,trombocytu i leukopenia,enz watrob podwyzszone,hospitalizacji wymaga polowa.Babesia-pazozyty RBC-babeszjoza-od braku do wielu objawow(rozbicie,goraczka,parazytemia 1-80 RBC),grupy ryzyka-splenektomia,obnizona odpornosc,500USA,30EUROPA od 57.Riketsje.Wyciaganie0bez tluszczu
SWIERZBOWIEC LUDZKI(Sarcoptes scabei)-kosmopolita,0,3x0,2 mm,drazy korytarze naskórku i tam jaja,bardziej drazy w nocy,2 nimfy,rozwoj 3 tyg,pasozyt.
NUZENIEC LUDZKI(Demodex folliculorum)-0,1x0,4mm,kosmopolita,staly pazozyt w torebce wlosa,przenoszenie-kurz,kontakt,jak duzo-zmany skorne
ROZTOCZA-Dermatophagoides pteronyssinus i farinae
STAWONOGI(Arthropoda)-80%gat na ziemi,stawy,czlony

TASIEMCE(Cestoda)Nieuzbrojony(okolo 12 cm dl,11mm szerokosci,proglotydy 80-100 jaj mogo aktywnie wypelzac przez odbyt,inwazja nawet kilkadzisiat lat,10%chudnie,wykrywanie-pelzajace proglotydy w kale,korpoantygeny,tasiemczyca obowiazkowo rejestrowana i przymusowo leczona.Nieuzb.(T.saginata)-duzo odgalezien(ok. 1
,uzbrojony(T.solium) 9.Zywiciel posredni-swinia.Czlowik zywicielem posrednim-zjedzenie jaj i zwrotne ruchy perystaltyczne-wtedy w tkanakach.Jaja T.sp. nierozróznialne.
TASIEMIEC BABLOWCOWY(Echinococcus granulosus):rezerwuar-psy,pólkula pn.39 od 200,1/1mln zapadalnosc,powolny i bezobjawowy poczatek,skoleks+3 progotydy,macica workowata,czlowiek zywicielem posrednim,pies koncowy,do 6mm dl,larwa-piasek bablowcowy(prptoskolwksy.Diag.USG,TK+mikro plynu z torbieli,serologia,odrobaczanie psow co 6 mc-y
TASIEMIEC WIELOJAMISTY(Echinococcus ,ultilocularis):czlowiek posrednim zywicielem,ostateczny-jelita roznych ssakow,zakazenie-siersc zwierzaka,jagody,smiertelnosc-92% w 10 lat od diag.leczenie chir - 10-14%smiert.4 czlony,2,1mm dl.
TASIEMIEC PSI(Dipylidium cannium):kosmopolita,ponad &frac12; psow,zarazenie-zjedzenie zywiciela posredniego(pchla),do 70 cm dl,3mm szer.,do 7 rzedow hakow,strobila z 60-175 proglotydow z 2 kompletami narzaedow rozrodczych.Diag-proglotydy w kake,siersci odbytu
TASIEMIEC KARLOWATY(Hymynolepsis nana)-kosmopolita czlowieka i gryzoni,klimat cieply do nastu %,rodzinny lub epidemie w zamknietych zakladach,do 6cm dl,1 rzad hakow,do 800 proglotydow szersze niz dluzsze,czesto samozakazenie.Brak zywiciela posredniego.Pchly wektorami.\
BRUZDOGLOWIEC SZEROKI(rzad Pseudo phylidea,Diphyllobothriumlatum):j,. Cienki ssakow,posredni-skorupiak i ryba slodka,do 30 cm,rozetowata macica,jaja z WIECZKIEM i kulami zarodkowymi,diag.-mikro kalu-jaja,czlony,do 25 lat w ostatecznym.

PRZYWRY(Treamatoda):slepy p.pok. podwojne jelito,obuplciowe(zaplodnienie krzyzowe gdy wiecej niz 1 dorosly obecny i rozdzielnoplciowe(np.Schistosoma),u wiekszosci 2 zywicieli posrednich(msc-e bezplciowego rozwoju(I slimak II ryba krab owad roslina),jeden-schistosoma.Jaja-miracidium-matczyna sporocysta-potomne sporocysty i redia-cerkarie-mrtacerkarie-dorosle.Jajo z WIECZKIEM ma larwe I stadium.Schistosoma-bez wieczka.
FASCIOLOPSIS BUSKI-rezerwuar-swinia krolik pies,ostateczny - czlowiek,jelita pofaldowane,najwieksza(kilka cm),zarazenie - picie wody,jedzenie roslin diag-jaja w kale.Fasciolopsoza(zwykle bezobjawowe,objawy wrzodu.niezyt jelita,niedroznosc jelita
PARAGONIMUS WESTERMANI-ostat.-zwierzeta, rzadko czlowiek,zarazenie-surowe raki kraby.Diag-jaja w plwocienie i kale,Rtg,biopsja,ser.Paragonimoza-torbiele do 2cm z krwia ropa,zapalenia ukl oddech,przewkle krwioplucie,roznicowanie-gruzlica,postac mozgowa-guz ZOMR padaczka
FACIOLOA HEPATICA-ostat-trawozery,rzadko czlowiek,rozgalezione jadra,stozkowaty przod ciala,zakazenie jw.,Diag-jaja w kale i 12,ser.Fascjoloza-ostry okres(zapalenie watroby,objawy toksyczne wymioty goraczka bole miesni i stawow niedokrwistosc,bjawy alergiczne - to wszystko to mech uszk tkanek przez przywry)przewlekly(regeneracja watroby lub zmiany wlokniste,przewody zolciowe-zmiany zapalane degen. I wloknienie)
CLONORCHIS SENENSIS-ostat.miesozery i czlowiek,proste nierozgalezione jelita,rozgalezione jadra z tylu,zakazenie-surowe ryby.Diag-jaja w kale i 12
OPISTCHORHIS FELINEUS(pokrewny do ww)-pofaldowane jelita,jadra platowate(roznicowanie),zarazenie i diag. Jw.Opistorchioza,Clonorchioza-zmaity metaplast w przewodach zolciowych,marskosc,kamica,ropien,nowotwor
DICROCOELIUM DENDRITICUM-ostat-miesozery rzadko czlowiek,jadra z przodu a w macicy z tylu(odwrotnie niz u wszystkich),zarazenie-zjedzenie mrowki z metacrkariami,diag-kal,calkowicie niezalezna od wody podczas rozwoju
SCHISTOSOMA(rodzaj)-pasozyty krwi,rozdzielnoplciowe,jaja bez wieczka,2 pokolenia sporocyst,brak redii,furkocerkaria(jak plemnik troche),zarazenie-wchodzi przez skore w wodzie,glownie afryka,20mln ciezkich przyp,100-120 mln objawy daje,10 tys/rok umiera.Schistosoma mansoni,japonicum(dorzecze z krezkowych),haematobium.Ostatateczny-ssaki diag-jaja w kale(haematobium- w moczu,jajo z kolcem),ser.SCHISTOSOMATOZA=bilharcjoza(haematobium)-Iobj. Skorne,II-obj.toksyczno alergiczne(3-6 m-cy)od wedrowki-biegunki,stany skurczowe oskrzeli,eozynofilia,bole stawowo miesni,III-narzadowe-czesto i krwiomocz,zmainy w pecherzu,male ziarniniaki,owrzodznia,nacieki,rak,rozne powiklania-ukl moczowy.Powiklania-inwalidztwo lub zgon.Mansoni-I,II jw.III-zapalenie blony jelita,szybkie cofniecie,zatory we wrotnej-nadcis wrotne.Japonicum-Ijw.II-zespol Katayama-tokyczne,III-watroba,nadcisnienie plucne,zgon 2-5 lat.

OWADY(Diptera),rozna liczba larw
KOMARY-3,2 ys gat,Polska-47,Eur-100,samica-jaja-4larwy,poczwarka-samica,malaryczne-jaja z komorami powietrznymi i larwa pobierajaca powietrze.Samce pija soczki i nektar.Samice wabi kwas mlekowy i CO2,jak pije to wydziela feromon i inne przylatuja.Wektoruja wirusy(TAH,CVO,LED,WNF,nicienie-sloniowacizna.Ochrona-repelent(wtyczka).Niszczenie-Bacillus thuringiensis israelensis-99%skutecznosci,drogie.
CMIANKOWATE(Psychodidae)-owlosione,do 4mm,choroba HARARA-zmasowany atak,Phlebotonus wektoruje Leishmannoze,Papatasi(vir goraczki 3-dniowej)
MESZKI(Simuliidae)-masowo,poczwarki w wartkich strumieniach,czepiaja sie podloza,wektor filarii-rzeczna slepota,tularemia encefalitow
CERATOPOGONIDAE(kuczmany)-4mm,w Polsce 50 gat,uklucie-dlugi swiad ciezkie rany goraczka,wektor-goraczka Oropuche-Ameryka pd. I drodkowa,filarie-Mansonella perstans, straptpcerca,ozzardi.
BRACHYCERA(krotkoczulkie)-krepe,przekroj przez tylna plytke przetchlinkowa ostatiej larwy-jakas wazna cecha(?).
TABANIDAE(slepaki)-larwy drapiezne,rozwoj do 3 lat,wektor-filarioza Loa-loa,palki tularemii
GLOSSINIDAE(rodzina)-muchy tsetse(glossinia palpalis-spiaczka afrykanska(trypanosoma gambiense i rhodesjense,szukaja wzrokiem
MUCHY(Muscidae)-samica 150 jaj,wektor-czaerwonka,gruzlica,cholera,dur brzuszny
PLUJKI(Calliphoridae)-matalic,lubia prod spozywcze,krew rope,jaja przy otworach ciala-myjazy,larwy-alantoina(szybsze gojenie ran).Wektor mech.-jaja glis,tasiemcow,cysty pierwotniakow.
MUCHA TUMBU(Cordylobia antropophaga)-gat afrykanski,samica jaja w kupie na trawie,w skorze guz,jak larwa wypadnie-samowyleczenie.
SCIERWCE(Sarcophagidae)-larwy w padlinie i kale,przypadkowo w uchach,nosie,jelitach
WOHLFARHTIA MAGNIFICA-Europa(Tatry),Azja,Ameryka pn,samica jaja do ran uszy nosa oczu,larwy czynnie do tkanek,bolesna myjaza wedrujaca,ropnie,zgorzel
GZY(Hypodermatidae)-giez bydlecy(H.bovis)-pale i nearktyka,samica jaja w podstawy wlosa,po tyg. larwa wbija sie w skore-guzy pasozytnicze-wypadaj larwy III stadium do ziemi,czlowiek sporadycznie,myjaza wedrujaca.
OESTRIDAE-Dermatobia hominis-lasy Pd Ameryki,samica jaja na muchach-kregowiec,10 tyg w skorze-myjaza skorna umiejscowiona

ORZESKI-polkniecie cysty-ekscystacja w 12,trofozoity w okreznicy,encystacja przez odwodnienie kalu,owrzodzenia flaszkowate,biegunki,rzadko zapalenie otrzewnej i przerzuty,kosmo,duzo na obszarach hodowli swin,leczenie-tetracykliny,mikrotubule lacza rzeski-wazne takso.,makro(weget.)i mikronucleus(diplo koniugacja),fagocytoza,cytophyge,wodniczka tetniaca.BALANTIDIUM COLI-podzial podwojny,kilka dni w wodzie zyje,cysta inwazyjna

NICIENIE
WLOSOGLÓWKA LUDZKA(Trichuris trichura)-przod cienki,tyl gruby,samiec spiralny z tylu i krotszy(do 4,5mm).Rozwoj larwy w jaju 21 dni 25C-larwa w kryptach jelita i potem do swatla.Kosmopolita,500 mln zarazen,<100 nicieni-bezobjawowo,>100-wypadanie odbytnicy,biegunka,parcie,anemia.Diag.-jajo z czopami beczulkowate.
WLOSIEN KRETY(Trichinella spiralis)-nitkowate,grubieje ku tylowi,M-para wyrostkow na koncu,K-zaokraglony koniec.Cykl-larwa z jelita do krwi i tkanek-smierc kom.Diag.-objawy+wywiad,immuno,biopsja miesni.Dziczyzna,konina,wieprz.Wlosnica-dyspept,goraczka,rozbicie,limfat-obrzeki twarzy,wybroczyny podpaznokciowe,zapalenie pluc,ZOMR,uszk. Nerek i serca,zaburz. Metaboliczne.
WEGOREK JELITOWY(Strogyloides stercoralis)-pasozyt(tylko K) i wolno zyje,tropiki,Ukraina,Francja,Rumunia,czlowiek jedynym rezerwuarem.Diag.-larwy w kale.Wegorczyca-msc-e wnikania(stopy poslady)-zmiany skorne-rumienie,zapalenie pluc,biegunki,goraczka,swad odbytu,bezsennosc,bole,masywnie-ciezki stan,zaburz krwi.
TEGORYJCE-Ancylostoma duodenale,americanus.Wygiete,torebka gebowa z 2 zebami,w Polsce rzadko.Diag-charakt. Jaja,flotacja.Tegoryjczyca-swedzenie w msc-u wnikania,bole brzucha,dyspept,hipoproteinemia,anemia.
GLISTA LUDZKA(Ascaris lumbricoides)-zagieta koncowka u K.Larwy 10 lat w glebie.Jajo-bialko,chityna,lipid,dosc odporne.Glistnica-bole brzucha i nudnosci,wzdecia,niedrosnosc jelita,rzadko wymioty,toksyczne-obrzek twarzy,wysypki,zaburzenia snu,kaszel,niezyt nosa,czesto bezobjawowo.Diag.-za i niezaplodnione jaja w kale.
ANISAKIS SIMPLEX-w rybach-japonia,USA,holandia,skandynawia.Anizakoza-mech usz blony sluz zoladkai jelita-dyspept,zapalenie otrzewnej,rzadko bol w klatce.Diag-ser.
OWSIK LUDZKI(Enterobius vermicularis)-M 3x mniejszy i zgiety ogon,kosmopolita,500 mln na swiecie,najczestszy pasozyt w polsce.Enterobioza-dyspept,swiad odbytu,rozkojarzenie dzieci,zaburzenia snu.Powiklania-zapalenie wyrostka,pochwy,sromu,przeczosy,czasem bezobjawowo.Diag-owsiki w kale i kolo odbytu,jaja-przeswitujacy zarodek
ROBAK MEDYNSKI(Dracunculus medinensis,riszta)-w tk. Podskornej zwierzat,najdluzsze nicienie czlowieka,samce gina po seksie.Leczenie-nawijanie na patyk,zabieg.,aryka,ameryka pd,indie,pakistan,5mln zarazonych,picie wody z oczlikami zaraza,pecherze moga ropiec itp,larwy zwapniale-rtg
FILARIA NOCTURNA(Wuchereria bancrofti)-do m K,M mniejsze.Kprod kikrofilarie,wyraznie widoczne jadra,w nocy we krwi obwodowej,przenosi komar.Wuszererioza-goraczka nieregularna,zapalenie w.chlonnych,zapalenie nasienowodu,najadrza,jadra,obrzek zastoinowy konczyn,zmiany atroficzne i infekcyjne skory,sloniowacizna.Diag-rozmaz krwi w nocy,ser.
BRUGIA MALAYI-jw.
FILARIA VOLVULUS(Onchocera volvulus)-w tk podskornej,posredni-meszek i ostat-czlowiek.Slepota rzeczna.Diag.-roznicujemy z Mansonia perstans.
LOA LOA-tk podskorna,do 7cm,w nocy we krwi,slepaki-posredni zywiciel.Loaoza-obrzeki kalabarskie,ZOMR.Diag.-rozmaz krwi.
MANSONELLA PERSTANS-afryka i ameryka pd.kuczmany przenosza,jadra dochodza do konca ciala,zwarte
M. STREPTOCERA-afryka,pastoral na koncu,diag-biopsja skorna,podgrzac i 2h i mikro
M.OZZARDI-ameyka pd,jw.

STAWONOGI,OWADY
Przeobrazenie zupelne-jajo-larwa-poczwarka-dorosly.niezupelne-jajo-larwa-nimfy-dorosly.
WSZY(Anoplura)WESZ LUDZKA(Pediculus humanus)-aparat klujaco-ssacy,3-4mm,forma glowowa i odziezowa nirozroznialne,do 400 jaj w zyciu,zyje sama do 2 dni,przeobrazenie niezupelne.Wszawica-pediculosis.Choroba wlóczegow-przewlekla wszawica-pigmentacja i stwardnienie skory.Wektoruje-R.provazeki(dur plamisty endemiczny),quintana(goraczka 5-dniowa)borellia recurrentis,barbera,carteri(dury powrotne).
WESZ LONOWA-klujka w ciele zywiciela rowniez poza zerowaniem,segmentowanie,1,2mm,glowa,szczypce,18 dni rozwoju i 18 zycia,przeobrazenie niezupelne.Wszawica lonowa-niebieskawe plamki w msc-u uklucia i inne.Jak u dzieci-molestowane.
PLUSKWA DOMOWA(Cimex lectularius)-ludzie,drob,kroliki,nietopery,zwierzeta domowe.Pluswku w domu-zapach szkockiej,ich kupy,zyja 6-8m-cy,zer w nocy.Uklucie-po kilka w rzedzie.
ZAJADKOWATE
Triatoma infestans-do 3cm,uklucie bezbolesne,czesto nie pozostawia sladow,w okolice ust.Inne-Rhodinius proxilus,Panstrongylus megistus.Wektoruja:swidrowce(ch.Chagasa-zapalenie serca,ZOMR,po kilku latach-olbrzymi przelyk i okreznica,kardiomiopatia)
PCHLY(Siphonaptera)-do 7mm,tylko krew zra,przeobrazenie niezupelne.
PCHLA SZCZURZA(dzumowa-Xenopsylla cheopsis)-w Gdyni,odczyny po ukluciu
PCHLA PIASKOWA(Tunga penetrans)-do 1,2mm,Azja,Afryka,Ameryka Pd.,samiec wolno zyje,samica pasozyt okresowy.Samica zaplodniona drazy skore,zaczyna produkowac jaja(ziarno grochu).Zer-silny swiad i stan zapalny,obrzeki,owrzodzenia,moze dojsc do samoistnej amputacji palcow nog.
PCHLA LUDZKA(Pulex irritans)-kosmo,do 4mm,psy borsuki lisy tez,siedza w kurzu,kinach,teatrach,zywiciel posredni tasiemcow,wektor dzumy,tularemii.

WICIOWCE(Flagellata)Giardia lamblia=intestinalis-duodenalis-trofozoit(wodnisty kal) i cysta(zbity kret),beztlenowce,Glc zra przez blone cytoplazmat,brak inwazji tkanki,mga splaszczac kosmki,grozne ak niedobor IgA.Objawy:bezobjawowo,biegunka,zle wchlanianie,najczestszy wiciowie u ludzi,wysokie ryzyko-pedryle.Diag-kal,biopsja jelita,test sznurkowy,badanie 12.
CHILOMASTIX MESNILI-j.grube,cykl jak lamblia.
RZESISTKI-nie tworza cyst,T.vaginalis,blona falujaca,axostyl,wici.Objawy-pieczenie,swedzenie,uplawy,zapalenie sluzowki.
Trichomonas tenax(w gebie),Pentatrichomonas homonis(j.grube) - niepatologiczne.
DIENTAMOEBA FRAGILIS=pelzakoway,brak wici,j.grube,biegunki,nie tworzy cyst,transmisja przez jaja owsika.

PELZAKI-nietaksonomiczne,filo,axo,rhizo i lobopodia,cysty
PELZAK CZERWONKI(Entamoeba histolytica)-kosmo,1%ludzi,100tys zgonow/rok,biegunka podroznych,krysztal CHARCOT LEYDENA.W jelicie-z cysty 4 jajowy trofozoit-podzial-8 trofozoitow metacyklicznych.Czesc zarazen bezobjawowa,choroba-inwazja do tkanek,flaszkowate owrzodzenia,krwawienia,biegunki,zapalenie otrzewnej(perf.),wrzodziejace zapalenie jelita.Pozajelitowo(ciezka diagnostyka)-najczesciej watroba,jak mozg to zgon(100%),rzadko skorna.Diag-6 badan kalu,krysztaly Ch-Leydena-z ziarnistosci eozynofili,PCR,ser.
Leczenie-metronidazol,emetyna(jak ciezko).Pedryle-wysokie ryzyko
E.diaspar-niepatologiczna, nie wymaga leczenia(9%ludzi),identyczna jak histo.
E.coli-jw.22% amerykancow,polecki-niepato
NAEGLERIA FOWLERI(pierwotniak fakultatywny)-cysta,trofo,dwuniciowiec(zaraza przez noc przy plywaniu-w trofozoita i do mozgu-zgon po 1-2 tyg.brak leczenia.
ACANTHAMOEBA CULBERTSONI-trofo i cysta,w glebie,cysty w tkankach(rozne od fowleri)-inwazje oczu-ciezkie w leczeniu,inne drogi-tworzenie ropni,mniej smiertelne,sulfonamidy bija.

MALARIA-Diag.-cienki rozmaz(0,5-1tys w 1ul,wykrywanie,okreslanie stadium i roznicowanie gat.)gruba kropla(20-40 w 1ul,glownie do wykrywania 50x gesciej),barwienie oranzem akrydyny,QBS,antygeny,p.ciala(do roku obecne,PCR(1 w 20-50 ul).Mikro(-)=brak pasozytow przez 3 dni co 8h.Gametocyty moga utrzymac sie do 2 tyg po wyleczeniu.
Plasmodium falciparum(sierpowaty,zimnica tropikalna,zlosliwa,mozgowa,tropiki)vivax(zarodziec ruchliwy,trzeciaczka,tropiki,umiarkowany)ovale(owalny,jak trzeciaczka,Afryka)malariae(pasmowaty,czwartaczka,tropiki)W Europie zaden kraj nie jets malaryczny.Lekoopornosc-3 stopnie(zaleznie od efektu leczenia)
Plasmodie-komar widliszek ostateczny.Zarazenie sporozoitami(nitkowate).Zarazenie plodu-tylko krew.Faza watrobowa bezobjawowa.Zarazenie moze ustapic samoistnie.Falciparum odmiennie-objawy ze strony-ukl pok.,nerek,mózgu,smiertelnosc do 20 %.Komar zaraza sie gametocytami(postac generatywna,przemiana pokolen).Trofozoit-pierscionek-wegetatywna postac,schizont tez.

KOKCYDIA(Cryptosporydium)-ssaki,ryby,ptaki,gady.Diag-barwienie kupy-safranina,Ziehl-Neelsena,met.Kinyouna,filoetem karbolowo-metylowym,karbazyna,immunofluorescencja i enzymat.,PCR,sekwencjonowanie DNA.Oocysta-4sporozyty-odporne.Biegunka 3 tyg.
MIKROSPORYDIA-wew kom,pasozyty-od pierwotniaka do homo sapiens,wszystkie tkanki,flora czlowieka.Mikrosporydioza-obnizona odp.Ciezka diagnostyka

TRYPANOSOMA(np.trypanosoma cruzi,brucei gambiense,spiaczka afrykanska)-1-odczyn w msc-u uklucia do 2 tyg,2-parazytemia,zapalenie serca,hepatosplenomegalia,wezly chlonne karkowe(obj.Winterbottoma,spadek masy,niedokrwistosc,3-inwazja do OUN.Ch.przewlekla,smierc,moz4e przejsc do plodu.Diag.-rozmaz krwi,biopsja wezla,szpiku,PMR,hodowla,serologia.Mucha tse-tse niesie.Trypomastigota-waski,blona falujaca,wic.Pasozyt wielu zwierzat,16-18 mln chorych,u czlowieka trypomastigota(inwazyjna<chagoma>,niedzielaca sie)-->amastigota,okresowo sferomastigota,u pluskwiaka epimastigota jest.Rozwoj:trypo-->ama-->trypo-->narzady(wszystkie postacie).Ch.Chagasa-ostra(chagoma,obj.Romana,limfadenopatia,hepatospleno,5%smiertelnosc)przewlekla(33%,gorsze,pierwotniak w narzadach,smierc-niewydolnosc krazenia,zatorowoscpluc i mozgu.Diag.-ser.,krew,bioptaty,hodowla,ksenodiagnostyka-zarazanie pluskwiaka-do 3m-cy.Brak leczenia
TRYPANOSOMA RANGELI-nieznana chorobotworczosc,krew-trypomastigota.
T.b.gambiense-tylko czlowiek,T.b.rhodiesiense-zwierzaki tez.trypomastigoty moga sie dzielic.

LEISHMANIA-wew kom(makrofagi,watroba,sledziona,szpik,morfologicznie takie same,moskity przenosza,glownie zoonozy,12mln ludzi.,promastigota inwazyjne
L.BRAZILIENSIS,postac sluzowkowa(zbiorcze:brazilensis,guyanensis,columbiensis,mexicana,peruviana.Diag-barwiony mat. Ze szpiku,wezlów,sledziony,brzegu owrzodzen,hodowla in vitro i vivo,ser.,bad molek-Amastigota.Promastigota-z witka.
LEISZMANOZA TRZEWNA-L.donovani(donovani,chagasi,infantum,amazonenzis,tropica)-1goraczka,hepatosplenomegalia,bole2zmiany jelit i krwi3wyniszczenie,pasozyt w narzadach4smierc(90%)
LEISZMANOZA SKORNA-L.tropica(tropica,major,aethiopica,mexicana,brazillensis,donovani-martwica mokra i sucha
BABESIA-kosmo,zoonoza,B.microtiodpowiada u ludzi najczesciej,pasozyt krwi kregowcow,kleszcze Ixoidae przenosza,sporozoity(brak innych stadiow)w krwinkach-krzyz maltanski-merozoity.Objawy podobne do malarii,ustepuja samoistnie po max kilku m-cach.Diag-krzyz maltanski.

DIAG TOXOPLAZMY-IgG-4tyg po zarazeniu,max 8m-c,potem spada,ale utrzymuje sie do konca zycia(cysty tkankowe),awidnosc niska(poczatek),wysoka(zaawansowany okres),serologia przsiewowa-immuno fluorescencja i enzymat,aglutynacja,ser.potwierdzajaca-klasa p.cial(ELISA,proba barwna Sabina-Feldmana,ISAGA,ELIFA)potwierdz synt p.cial(ELIFA,immunoblot)pkresl awidnosc(ELISA-IgG)IgM(+)-infekcja w ciagu 2 lat IgM(-)-infekcja ponad rok.U doroslych-najczesciej przebiega bezobjawowo.Infekcja oportunistyczna.Wrodzona-przewlekla inwazja plodu-siatkowka i mozg.1trym(17%szans)-ciezkie,2trym(24%),3 trym(64%)-najlagodniejsze.Nieleczona-objawy po kilku latach nawet-wzrok(85%),OUN(20-75%),sluch(10-20%).Toksoplazma wrodzona-klasyczna triada-wodo lub maloglowie,zwapnienia srodmozgowe,zapalenie sietkowki-naczyniowki.Wykrywanie pasozyta-izolacja,histpat.,antygen(brak nie wyklucza zakazenia),ser.,IgA-jak zanika to koniec fazy ostrej,IgM-kilkanascie dni po zakazeniu,max po miesiacu,znikaja po kilku miesiacach</sup>

---