art. 300 Kodeksu Pracy - wybrane orzecznictwo Sądu Najwyższego
Wyrok SN, z dnia 19.11.1997r., I PKN 379/97, OSNP 1998/23/676
Przepis art. 251 KP nie ma zastosowania do umów o pracę na czas określony zawartych przed dniem 2 czerwca 1996 r., chociażby termin rozwiązania ostatniej z nich upływał po tej dacie. Odstępstwa od zakazu działania prawa wstecz (art. 3 KC w związku z art. 300 KP) mogą istnieć jako wyjątek i tylko wtedy, gdy przepis tak stanowi lub gdy wsteczne działanie przepisu wynika z celu ustawy.------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 5.02. 1998 r. , I PKN 519/97, OSNP 1999/2/48
Obowiązek udowodnienia wskazanej przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (stanu nietrzeźwości) obciąża pracodawcę (art. 52 § 1 KP i art. 6 KC w związku z art. 300 KP).
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN z dnia 2.10.2009 r., II PK 105/09 OSNP 2011/9-10/125
Nierozwiązanie przez pracownika umowy o pracę na podstawie art. 943 § 4 i 5 k.p. nie stanowi przeszkody dochodzenia roszczeń o odszkodowanie z tytułu mobbingu na podstawie art. 415 k.c.------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 5.10.2007 r., II PK 31/07, OSNP 2008/21-22/312
Ustawowe przesłanki mobbingu muszą być spełnione łącznie, a także - według ogólnych reguł dowodowych (art. 6 k.c.) - winny być wykazane przez pracownika, który z tego faktu wywodzi skutki prawne. Na pracowniku też spoczywa ciężar udowodnienia, że wynikiem nękania (mobbingu) był rozstrój zdrowia.------------------------------
Wyrok SN, z dnia 11 grudnia 2007 r., I PK 157/07, OSNP 2009/3-4/33
Ciężar dowodu na okoliczność wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych spoczywa na pracowniku, jeżeli z racji zajmowanego stanowiska kierowniczego w wyodrębnionej komórce organizacyjnej pracodawcy miał obowiązek prowadzenia dokumentacji dotyczącej czasu pracy własnego oraz podległych mu pracowników (art. 6 k.c.). Przepis art. 322 k.p.c. nie zwalnia sądu z obowiązku zebrania i wykorzystania całości materiału dowodowego. Prawidłowe zastosowanie tego przepisu wymaga wskazania faktów, z których wynika, iż udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione.-----------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 4.09.2007 r., I PK 112/07, OSNP 2008/19-20/288
Zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego złożonego przez jedną ze stron procesu przenosi na drugą stronę (zaprzeczającą) ciężar wykazania, że dokument nie jest prawdziwy (art. 253 k.p.c.). Jeżeli w toku procesu o wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę pozwany pracodawca kwestionuje prawdziwość przedstawionej przez pracownika będącego powodem umowy o pracę jako dokumentu prywatnego, to na nim spoczywa ciężar udowodnienia nieprawdziwości tego dokumentu.-----------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 23.07.2009 r. II PK 36/09, OSNP 2011/5-6/77
Na podstawie art. 210 § 1 k.s.h. w związku z art. 58 § 1 k.c. nieważna jest nie tylko umowa ustalająca warunki zatrudnienia z członkiem zarządu spółki z o.o., przy zawarciu której przewodniczący rady nadzorczej w ogóle nie posiada upoważnienia zawartego w uchwale tej rady, ale także, gdy legitymuje się takim upoważnieniem, lecz wykracza poza jego ramy co do istotnych warunków zatrudnienia ustalonych w uchwale rady.------------------------
Wyrok SN, z dnia 1.10.1998 r., I PKN 366/98, OSNP 1999/21/684
Wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 KP jest nieważne (art. 58 § 1 KC w związku z art. 91 i 300 KP).----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 15.11.2006 r., I BP 12/06, OSNP 2008/1-2/3
Porozumienie stron stosunku pracy o zrzeczeniu się przez pracownika nagrody jubileuszowej jest nieważne na podstawie art. 58 k.c. Żądanie zapłaty tej nagrody podlega ocenie w świetle art. 8 k.p.----------------------------------
Wyrok SN, z dnia 17.11.1997 r., I PKN 351/97, OSNP 1998/17/501
Jednostronne czynności prawne pracodawcy zmierzające do rozwiązania umowy o pracę mogą być podważone jedynie w drodze odpowiedniego powództwa i nie mogą być uznane za nieważne na podstawie art. 58 KC, gdyż
byłoby to sprzeczne z zasadami prawa pracy (art. 300 KP).-----------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 13.12. 1996 r., I PKN 41/96, OSNP 1997/15/268
Odmowa przyjęcia przez pracownika pisemnego oświadczenia woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę, zawierającego prawidłowe pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 KP w związku z art. 264 § 1 KP), nie wpływa na skuteczność dokonanego wypowiedzenia i nie stanowi podstawy do przywrócenia uchybionego terminu.-----------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 9.05.2006 r. II PK 270/05, OSPN 2007/9-10/125,
Niezgodność z prawem rozwiązania umowy o pracę, wynikająca z niewłaściwej reprezentacji pracodawcy, nie powoduje nieważności wypowiedzenia. W takim przypadku sąd, na żądanie pracownika, może orzec o bezskuteczności wypowiedzenia, przywróceniu do pracy lub o odszkodowaniu (art. 45 k.p.), a zastosowanie sankcji określonych w Kodeksie cywilnym może nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach, w których wypowiedzenia dokonano niezgodnie z wolą pracodawcy i nie zostało ono przez niego potwierdzone.---------------
Wyrok SN, z dnia 17.02.1999 r., I PKN 570/98, OSNP 2000/7/260,
Jeżeli podstawą kwestionowania oświadczenia woli jest wyłącznie błąd lub groźba, o których mowa w art. 84 i 87 KC, to bezprzedmiotowe jest stosowanie art. 58 § 1 i 2 KC.-------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 8.02.2007 r., II PK 159/06, OSNP 2008/7-8/91,
Zastrzeżenie dla pracodawcy prawa odstąpienia w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, bez określenia terminu wykonania tego prawa, jest nieważne (art. 395 § 1 k.c. w związku z art. 58 § 1 k.c. i w związku z art. 300 k.p.).---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 19.03.2002 r., I PKN 209/01, OSNP 2004/5/79
Faktyczne zaprzestanie działalności przez pracodawcę polegające na zlikwidowaniu „z dnia na dzień” zakładu pracy może być potraktowane jako zachowanie ujawniające w dostateczny sposób wolę rozwiązania stosunku pracy (art. 60 k.c. w związku z art. 300 k.p.)-------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 3.06.1998 r., I PKN 161/98, OSNP 1999/11/365
Zgłoszenie w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy gotowości niezwłocznego jej podjęcia (art. 48 § 1 KP) może być wobec pracodawcy dokonane przez każde zachowanie pracownika objawiające w dostateczny sposób jego zamiar kontynuacji reaktywowanego stosunku pracy.-----------------------------------------------------------------------------
Uchwała SN, z dnia 6.10.1998 r., III ZP 31/98, OSNP 1999/3/80
Pisemne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia nie musi wskazywać terminu ustania stosunku pracy, który to skutek następuje zawsze w dacie dojścia oświadczenia do adresata w sposób umożliwiający mu realne zapoznanie się z jego treścią (art. 61 KC w związku z art. 300 KP). Złożenie oświadczenia ze wskazaniem terminu przypadającego przed tą datą nie jest więc naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 § 1 KP).----------------------------------------------------------------------
Uchwała (7) SN, z dnia 9.09.1999 r., III ZP 5/99, OSNP 2000/4/131,
Wskazanie przez pracodawcę w oświadczeniu woli o rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy o pracę wcześniejszego terminu ustania stosunku pracy niż złożenie tego oświadczenia nie uzasadnia roszczeń pracownika z art. 56 § 1 KP.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 6.10.1998 r., I PKN 369/98, OSNP 1999/21/686
Możliwość zapoznania się pracownika z treścią oświadczenia woli o odwołaniu ze stanowiska (art. 61 KC w związku z art. 300 KP) powinna mieć charakter konkretny w tym znaczeniu, iż odnosi się do konkretnego oświadczenia przesłanego do określonego adresata. W szczególności nie można wymagać by pracownik, który powinien spodziewać się rozwiązania z nim stosunku pracy oczekiwał w domu na pismo pracodawcy w tym przedmiocie.-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 11.12.1996 r., I PKN 36/96, OSNP 1997/14/251
Złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 61 KC w związku z art. 300 KP) ma miejsce także wtedy, gdy pracownik mając realną możliwość zapoznania się z jego treścią, z własnej woli nie podejmuje przesyłki pocztowej zawierającej to oświadczenie.---------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 5.10.2005 r., I PK 37/05, OSNP 2006/17-18/263,
Dwukrotne awizowanie przesyłki poleconej zawierającej oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu stosunku pracy stwarza domniemanie faktyczne możliwości zapoznania się przez pracownika z jego treścią, co oznacza przerzucenie na niego ciężaru dowodu braku możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia pracodawcy.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 17.02.1998 r., I PKN 532/97, OSNP 1999/3/81
Zakwalifikowanie umowy o świadczenie usług jako umowy o pracę wymaga uwzględnienia reguł wykładni oświadczeń woli (art. 65 KC w związku z art. 300 KP), zwłaszcza wówczas, gdy nie występują zachowania stron sprzeczne z postanowieniami zawartej umowy cywilnoprawnej.----------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 4.03.1999 r., I PKN 616/98, OSNP 2000/8/312
Przewidziane w art. 65 KC w związku z art. 300 KP reguły wykładni oświadczeń woli stron mają odpowiednie zastosowanie do umów o pracę. W razie wątpliwości decydujący jest zgodny zamiar stron i cel umowy o pracę także wtedy, gdy dosłowne jej brzmienie byłoby korzystniejsze dla pracownika.--------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 1.07.1999 r., I PKN 92/99, OSNP 2000/18/684
Naruszenie art. 65 § 1 KC w związku z art. 300 KP może mieć miejsce tylko wtedy, gdy w świetle ustalonego stanu faktycznego sprawy istnieją wątpliwości co do przedmiotu i treści złożonego przez stronę oświadczenia woli.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 15.05.1997 r., I PKN 80/97, OSNP 1998/7/207
Pracownik nie może skutecznie powoływać się na istotny błąd w wyrażeniu zgody na przekształcenie umowy o pracę na czas nie określony w umowę terminową, jeżeli nie wykaże, iż wskutek zachowania się pracodawcy był przekonany, że przekształcenie to nie doprowadzi do skutku rozwiązującego.-----------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 5.10.2006 r., I UK 120/06, OSNP 2007/19-20/294,
Pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę.-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 19.12.1996 r., I PKN 47/96, OSNP 1997/17/310
Sposób liczenia terminów określonych w art. 112 Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych - np. określonych w art. 153 czy 156 § 1 KP.-------------------------
Uchwala SN, z dnia 17.04.1998 r., III ZP 45/97, OSNP 1998/24/712,
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, nie spełnione w terminie, może być waloryzowane na podstawie art. 3581§ 3 KC w związku z art. 300 KP.---------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 4.08.1994 r., I PRN 49/94, OSNP 1994/7/113
Określony w art. 4771 § 1 k.p.c. obowiązek orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczeniach wynikających z faktów przytoczonych przez pracownika, choćby nie były objęte jego żądaniem lub zgłoszone w
rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania dotyczy także waloryzacji świadczenia na podstawie art. 3581 § 3 k.c. Od zwaloryzowanego na podstawie art. 3581 § 3 k.c. świadczenia, w części przekraczającej jego nominalną wysokość, odsetki za opóźnienie należą się dopiero od daty wyroku sądowego, mocą którego dokonano waloryzacji.---------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 18.01. 1996 r., I PRN 102/95, OSNP 1996/14/200
Waloryzacja powinna uwzględniać interes obu stron stosunku prawnego. Wysokość odsetek od wypłaconych z opóźnieniem świadczeń za pracę wraz z odsetkami od zaległych odsetek powinna być uwzględniona, jako jeden z elementów podlegających sądowej ocenie przy zastosowaniu art. 3581§ 3 k.c-------------------------------------------.
Wyrok SN, z dnia 6.01.2009 r., I PK 117/08, OSNP 2010/13-14/157
Na podstawie art. 390 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p., jeżeli strona zobowiązana do zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę (pracodawca) uchyla się od jej zawarcia, druga strona (pracownik) może żądać naprawienia szkody polegającej na utracie wynagrodzenia uzyskiwanego w stosunku pracy, który został przez nią rozwiązany dlatego, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej, a nie szkody polegającej na utracie wynagrodzenia, które miała otrzymywać według ustaleń umowy przyrzeczonej.------------------------------------------------------------------------
-
Wyrok SN, z dnia 17.07.2009 r., I PK 26/09, OSNP 2011/5-6/73
Przy dochodzeniu roszczeń wynikających z niewykonania umowy przedwstępnej (art. 389 k.c.), obejmującej zawarcie w przyszłości umowy o pracę jako umowy przyrzeczonej, do terminów przedawnienia ma zastosowanie art. 390 § 3 k.c., a nie art. 291 § 1 k.p. Jeżeli strona zobowiązana uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, druga strona może żądać naprawienia szkody jaką poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej w zakresie ujemnego interesu umownego, co obejmuje zarówno straty (damnum emergens), jak również utracone korzyści (lucrum cessans).----------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 18.11.1998 r., I PKN 437/98, OSNP 2000/1/15
Spełnianie przez dłużnika w drodze egzekucji świadczenia po dacie dowiedzenia się przez niego, że nie przysługuje ono wierzycielowi, może być poczytane w okolicznościach sprawy za przyzwolenie na dalsze egzekwowanie nienależnego świadczenia i uzasadniać zastosowanie art. 411 pkt 1 KC w związku z art. 300 KP.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 27.05.1999 r., I PKN 78/99,OSNP 2001/11/167
Stosowanie art. 405 KC w związku z art. 409 KC nie może służyć obchodzeniu ograniczeń w zakresie pracowniczej odpowiedzialności materialnej wtedy, gdy bezpodstawne wzbogacenie się pracownika ma jednocześnie cechy zawinionego wyrządzenia szkody pracodawcy.-------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 13.06.2007 r., II PK 356/06, OSNP 2008/15-16/217
Odpowiednie stosowanie art. 411 pkt 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. w stosunkach między pracownikiem spełniającym nienależne świadczenie a wzbogaconym pracodawcą, powinno uwzględniać, że pracownik dbający o dobro zakładu pracy i jego mienie (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.) może czuć się zobowiązany do spełnienia świadczenia, obawiając się o kondycję zakładu pracy, działając w poczuciu lojalności wobec pracodawcy i licząc na zwrot spełnionego świadczenia.------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 14.05.1997 r., II UKN 113/97, OSNP 1998/6/121
Obowiązek odszkodowawczy z art. 444 § 1 zdanie 1 KC obejmuje zwrot kosztów nabycia samochodu inwalidzkiego niezbędnego dla leczenia i prowadzenia działalności gospodarczej pracownika poszkodowanego wskutek zawinionego przez pracodawcę wypadku przy pracy. ------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 2.10.2008 r., I PK 57/08, OSNP 2010/7-8/85
Odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika z tytułu czynu niedozwolonego polegającego na wywołaniu rozstroju zdrowia (art. 444 § 1 i art. 445 § 1 k.c.) obejmuje także skutki choroby spowodowanej warunkami pracy, niebędącej chorobą zawodową (choroba pracownicza).------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 28.01.2009 r., I PK 135/08, OSNP 2010/15-16/188
Podstawą prawną uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia są przepisy Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej (art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Odpowiedzialność taką uzasadnia (przy spełnieniu pozostałych przesłanek) działanie pracodawcy polegające na zamierzonym (umyślnym) naruszeniu przepisów o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pracownik obowiązany jest wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności pracodawcy wynikające z art. 415 k.c. Co do zasady szkodą jest utrata zarobku, który pracownik uzyskałby, gdyby umowa o pracę nie została rozwiązana. Na pracowniku ciąży obowiązek przeciwdziałania powiększeniu szkody, co oznacza, że powinien po rozwiązaniu stosunku pracy wykazać aktywność w poszukiwaniu nowego zatrudnienia, a brak takiej aktywności podlega uwzględnieniu jako przyczynienie się do powstania szkody.--------------------------
Wyrok SN, z dnia 17.02.1999 r., I PKN 578/98, OSNP 2000/7/263,
Pracownik może - poza przypadkami określonymi w przepisach szczególnych - dochodzić w pełnej wysokości odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez pracodawcę obowiązków z umowy o pracę, gdyż nie ma zasady prawa pracy ograniczającej wysokość tego odszkodowania (art. 471 KC w związku z art. 300 KP).-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 5.04.2005 r., I PK 196/04, OSNP 2005/22/354, z glosą A. Sobczyka, OSP 2006/11/130
W umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 1012k.p.) dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej (art. 483 k.c.) na wypadek naruszenia przez byłego pracownika zakazu konkurencji.-------------------------
Wyrok SN, z dnia 9.04.1998 r., I PKN 36/98, OSNP 1999/8/268,
Odmowa nawiązania z byłym pracownikiem umowy o pracę na czasokreślony może powodować odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy (art. 471 KC w związku z art. 300 KP), jeżeli w wewnętrznym zarządzeniu zobowiązał się on do ponownego nawiązania umowy o pracę. -------------------------------------------------
Wyrok SN, z dnia 4.07.2007 r., II PK 359/06, OSNP 2008/15-16/223
Ocena rażącego wygórowania kary umownej określonej w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy powinna być odniesiona do wysokości ustalonego w tej umowie odszkodowania, a nie do wysokości jego
miesięcznej raty (art. 1012 § 1 i 3 k.p. oraz art. 484 § 2 k.c. w związku z art. 300 k.p.).------------------------------------
3