Finanse - to zjawiska związane z planowaniem, ewidencjonowaniem, sprawozdawczością i kontrolą.

Finanse publiczne - operacje finansowe polegające na gromadzeniu i dokonywaniu wydatków środków pieniężnych.

Finanse niepubliczne - finanse grupowe, finanse prywatne i finanse zrównane z prywatnymi.

Finanse publiczne	Finanse niepubliczne
1. Służą realizacji celów publicznych i realizują te cele	1. Służą realizacji potrzeb indywidualnych, prywatnych mają na celu jego indywidualizację
2. Wiele środków	2. Nie wielkie środki, wiele podmiotów dysponujących
3. Silna reglamentacja	3. Nie ma tego

Prawo finansowe - np. prawo podatkowe, prawo finansów publicznych (wiele gałęzi). Nie ma charakteru jednolitego.

Polityka finansowa - realizacja określonych instrumentów czyli:

- normy prawne → prawo finansowe, zadania wynikające z konstytucji

- plany finansowe → budżet państwa

- orzeczenia sądowe → orzeczenie trybunału sądowego oraz orzeczenia indywidualne

- umowy cywilnoprawne.

Źródła prawa finansowego:

1. konstytucja

- zastrzeżenia regulacji finansowej dla ustaw

- odrębność w procedurze legislacyjnej budżetu

- kwestia minimum ustawowego podatku

b. ustawy

c. akty wykonawcze

d. międzynarodowe prawo podatkowe

e. prawo wspólnotowe (prawo unii europejskiej):

- wiążące: dyrektywy, rozporządzenia, decyzje

- nie wiążące: zalecenia, opinie.

Podatek - przedstawia wartość pieniężną, dochód budżetu państwa i jednostek samorządowych. Świadczenie przymusowe, jednolite, publicznoprawne, nieodpłatne, bezzwrotne.

System podatkowy: podatki dochodowe (dochód netto), podatki przychodowe (dochód brutto), podatki obrotowe (np. podatek VAT; podatek od obrotu towarów), podatki majątkowe (np. od spadków i darowizn), podatki konsumpcyjne (np. podatek akcyzowy); podatek majątkowy/przychodowy - podatek od nieruchomości, podatek rolny lub podatek leśny.

Konstrukcja prawna podatków:

1. Podmiot (osoba fizyczna, prawna, itp.). Podmiot w znaczeniu ekonomicznym a podmiot w znaczeniu prawnym. Podmiot w znaczeniu ekonomicznym - podmiot na którym ostatecznie spoczywa obowiązek zapłacenia podatku. My w ustawach będziemy szukać podmiotu w znaczeniu prawnym.

2. Przedmiot (od czego się płaci, np. od przychodu, zwyżki, itp.)

3. Podstawa opodatkowania konkretyzacja co do ilości, wielkości przedmiotu opodatkowania.

4. Stawki podatkowe

- stałe - zawsze płacisz tyle samo

- zmienne: progresywne, regresywne, degresywne

- stawki kwotowe - czasami się wyróżnia (stosunek wielkości podatku do podstawy)

5. Ulgi i zwolnienia

Podmiot + zwolnienia podmiotowe = zakres podmiotowy

Przedmiot + zwolnienia przedmiotowe = zakres przedmiotowy

PODATEK DOCHODOWY OD OSOÓB FIZYCZNYCH I PRAWNYCH

Podmiot → osoba fizyczna

Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy:

Jeżeli osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w Polsce to płaci podatek od całości swoich dochodów, przychodów nie zależnie czy z kraju czy z zagranicy → nieograniczony. Jeżeli osoba nie ma w Polsce zamieszkania to w Polsce płaci za przychody, dochody zarobione tylko w Polsce → ograniczony.

Miejsce zamieszkania - ośrodek interesów życiowych, centrum interesów osobistych i gospodarczych lub osoba która przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku.

Kumulacja podmiotowa - łączenie podstaw opodatkowania bądź to pochodząca od kilku osób, z różnych źródeł np. łączne opodatkowanie małżonków, opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci (jedno z rodziców lub opiekun - decyduje stan cywilny).

(zawsze dzielimy na 2 nie zależnie od liczby osób)

Łączenie opodatkowania małżonków:

• Warunki:

- jeżeli mają miejsce zamieszkania w Polsce (oboje mają nieograniczony obowiązek podatkowy)

- przez cały rok majątkowy muszą być małżeństwem i muszą mieć wspólność majątkową

- wypełnia się do 30 kwietnia zeznanie podatkowe (w terminie do 30 kwietnia zanieść)

Przesłanki negatywne:

- żaden z małżonków nie może skorzystać z opodatkowania na zasadach określonych w art. 30c.

- żaden z małżonków nie może wybrać opodatkowania w formie zryczałtowanej (karty podatkowej, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatek tonażowy)

Zakres podmiotowy podatek dochodowy od osób prawnych:

- płacą osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (poza spółkami osobowymi, chyba że ma siedzibę za granicą)

- podatkowa grupa kapitałowa art. 1a (co najmniej 2 spółki kapitałowe z siedzibą w Polsce, minimalny kapitał zakładowy nie mniej niż 1 mln, muszą zawrzeć umowę co najmniej na 3 lata w formie aktu notarialnego, itp.)

• Korzyści:

Dochodem podatkowym grupy kapitałowej jest nadwyżka sumy dochodów kapitałowych nad sumą ich strat (art. 7)

• Zwolnienia podmiotowe (art. 6):

- Skarb Państwa

- Narodowy Bank Polski

- jednostki budżetowe

- Polska Organizacja Turystyczne

- Agencja Rynku Rolnego

- fundusze inwestycyjne

Zakres przedmiotowy:

- (ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych) Art. 9. 1. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21 i zwolnionych od podatku na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3 i art. 28-30, suma dochodów ze wszystkich źródeł przychodów.

Dochód - nadwyżka przychodu nad kosztami tego przychodu (ze źródła) D_ź = P_ź - K_ź

• Źródło uzyskania przychodu (art. 10 ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych):

- stosunek pracy

- wolne zawody

- działalność gospodarcza

- dział specjalny produkcji rolnej

- najem

- dzierżawa

• Przychód z konkretnych źródeł: (Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych):

• Art. 11. 1. Jeżeli:

  1)   podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej "podmiotem krajowym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo

  2)   osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej "podmiotem zagranicznym", bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo

  3)   te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

2. Dochody, o których mowa w ust. 1, określa się w drodze oszacowania, stosując następujące metody:

  1)   porównywalnej ceny niekontrolowanej,

  2)   ceny odprzedaży,

  3)   rozsądnej marży ("koszt plus").

3. Jeżeli nie jest możliwe zastosowanie metod wymienionych w ust. 2, stosuje się metody zysku transakcyjnego.

• Art. 12 Przychodami są:

1. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe,

2)   wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy,

3) wartość zwróconych wierzytelności, w tym pożyczek (kredytów), które, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25, zostały odpisane jako nieściągalne lub zaliczone do straconych albo na które utworzono rezerwy zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów,

4. u ubezpieczycieli - kwota stanowiąca równowartość zmniejszenia stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, utworzonych zgodnie z odrębnymi przepisami,

5. w bankach - kwota stanowiąca równowartość rezerwy na ryzyko ogólne

Przychodami nie są:

1)   pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów),

2)   kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów),

3)   przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz,

4)   należnego podatku od towarów i usług,

5)  zwróconej różnicy podatku od towarów i usług oraz zwróconego podatku akcyzowego, dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów.

• Art. 13. 

1. Za przychód z nieruchomości udostępnionych nieodpłatnie w całości lub w części do używania innym osobom prawnym i fizycznym oraz jednostkom organizacyjnym nie mającym osobowości prawnej, z zastrzeżeniem ust. 3, uważa się równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości, ustaloną na podstawie przeciętnej wysokości czynszów stosowanych w danej miejscowości przy najmie lub dzierżawie nieruchomości tego samego rodzaju.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się przy udostępnieniu:

                    1)              lokali mieszkalnych osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których stanowi ono nieodpłatne świadczenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

                    2)              nieruchomości lub jej części do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym.

Przychód - pieniądze które otrzymujemy, świadczenia płatne, itp.

• Przychód stosunku pracy:

- wynagrodzenie za nadliczone godziny

- wynagrodzenie zasadnicze

- dodatki

- wszelkie ekwiwalenty

- premie

Zwolnienia przedmiotowe:

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

• Art. 22. Koszty uzyskania przychodu - koszty które zostały poniesione, żeby ten przychód uzyskać (znaczenie ekonomiczne)

• Art. 23. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

  1)  wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci,

  2)  darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju,

3) podatku dochodowego, podatku od spadków i darowizn,

4) poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji,

5) podatku akcyzowego od nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów wyrobów.

• Art. 22 ust. 2

Koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej określa się w wysokości 0,25% kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, miesięcznie. Jeżeli podatnik uzyskuje przychody z tych tytułów równocześnie od kilku zakładów pracy, koszty uzyskania za rok podatkowy nie mogą przekroczyć łącznie 4,5% kwoty, o której mowa w zdaniu poprzednim.

• Art. 22 ust 9 - koszty stosunku pracy są określone w pewnych sytuacjach procentowo:

  1)   z tytułu zapłaty za przeniesienie prawa własności projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego przez pierwszego właściciela   50%,

  2)   z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania projektu wynalazczego, topografii układu scalonego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną   50%,

  3)   z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów lub rozporządzania przez nich tymi prawami   50%,

4. z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8  20%.

• Art. 21. Wolne od podatku dochodowego są:

 1) renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin

2) kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych

3) dodatek energetyczny dla kombatantów

4) stypendia naukowe

5) kwoty umorzonych pożyczek studenckich lub kredytów studenckich

Podstawa odliczenia obliczania i wysokość podatku

• Art. 26. Odpisuje się:

- składka na ubezpieczenia społeczne

- Internet

- darowizny

- wydatki niepełnosprawnych (m.in. język migowy, opłacanie tłumacza, dojazd, itp.)

- renty

Podstawa opodatkowania (art. 27 ust. 7)

I próg	↓ - 85 tys.	18 % - kwota zmniejszająca podatek 556,02
II próg	85 tys. - ↑	14839,02 + 32 % nadwyżki powyżej 85 tys.

14839,02 = 85 tys. ∙ 18 % (pierwszy próg podatkowy)

32 % - to nadwyżka powyżej 85 tys. (drugi próg podatkowy)

Ulgi na dzieci

Odliczenie od podatku - ulga na dzieci (rok podatkowy - dziecko nie skończyło 25 roku życia i się uczyło, było dzieckiem, było nie pełnosprawne; jeżeli skończyło 18 lat i się nie uczy to nie przysługuje to uprawnienie). Z tego korzystają również rodzice zastępczy.

1/6 ∙ 556,02 ∙ 12 = ... ∙ 2 = 1112,04

Ulga dotyczy rodziców i rodziców zastępczych. Jeżeli dzieci jest np. 5 to ulgę 1112,04 mnożymy przez 5. Jeżeli dziecko urodziło się w maju to mnożymy 1/6 ∙ 556,02 ∙ 8 w roku podatkowym 2009). Ulga dotycząca rodzin zastępczych: dziecko musi być pod ich prawną opieką i od tego miesiąca mogą odprowadzać podatek. W przypadku rodziców liczy się od daty urodzenia.

Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

3 metody obliczania i poboru podatku:

1) decyzja organu podatkowego

2) ustalenie kwoty podatku, pobranie jej od podatnika, wpłacenie do organu podatkowego we właściwym terminie przez płatnika

3) samo obliczanie przez podatnika

Jeżeli podatnik w ciągu roku 2009 zarabia do 85 tys. to w tedy odprowadza 18 % - 1/12 556,12

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych		Karta podatkowa
	WYBÓR
Poza rolnicza działalność gosp., osoby fizyczne, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa.	PODMIOT		Działalność gosp. wskazana w ustawie art. 23 (w formie usług m.in. transport, gastronomia, sprzedaż posiłków domowych, usługi wytwórczo usługowe, usługi w zakresie handlu)
Budżet Państwa	GDZIE PŁYNIE PODATEK		Budżet Państwa
- przychodu nie można przekroczyć 150 tys. - nie wybrali w formie karty, nie można uzyskać przychodów z aptek, itp.	WARUNKI		Podatnicy prowadzący działalność podlegają opodatkowaniu w formie karty: - złożą wniosek o zastosowanie opodatkowania w tej formie - małżonek podatnika nie prowadzi działalności w tym samym zakresie - itp. (art. 25)
Ryczałt procentowy (nie ma kategorii kosztów, stosuje się bezpośrednio do przychodu)	RODZAJ RYCZAŁTU		Ryczałt kwotowy (nie ma stawek, przychodów nie bierzemy pod uwagę)
Samo obliczanie przez podatnika	POBÓR PODATKU		Decyzja organu podatkowego
Prowadzi ewidencję przychodów	OBOWIĄZKI PODATNKIA		Podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury, o których mowa w odrębnych przepisach, stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę.

Forma opodatkowania działalności gosp. osób fizycznych (są 4): ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa, podatek liniowy, podatek dochodowy.

---