NEUTRALIZACJA

W ramach neutralizacji wstępnej stosowane sa następujące techniki:
- rozcieńczanie
- chemiczna neutralizacja

Neutralizacja poprzez rozcieńczanie polega na zmniejszaniu stężenia substancji niebezpiecznej poprzez jej rozproszenie w rozcieńczalinku.
Na terenie akcji najczęściej dostępnym rozcieńczalnikiem jest woda i głównie o niej będziemy myśleli przy omawianiu tej metody. Rozcieńczanie w praktyce wykonane jest przy użyciu rozproszonego strumienia wody podawanego z prądownicy wodnej. Zaletą tej metody jest szybkość i ekonomiczność wykonania. Woda jest powszechnie dostępna, nie wymaga stosowania specjalistycznego sprzętu. Praktycznie w warunkach polowych rozproszony prąd wody jest wystarczającym rozwiązaniem dla osiągnięcia właściwego celu.
Wadą tej metody jest ograniczenie w stosowaniu, wynikające z możliwości wystąpienia reakcji chemicznej wody z określonym związkiem chemicznym. W większości przypadków powstałe związki będą szkodliwe dla środowiska, należy wtedy zastosować na twardym podłożu rękawy sorpcyjne wypełnione granulatem lub włókniny, a na nieutwardzonym podłożu po prostu tej metody nie należy stosować. Pamiętajmy, że zastosowanie wody obniża stężenie związku chemicznego, lecz nie zmienia go pod względem jego składu.

Neutralizacja chemiczna to najogólniej rzecz biorąc proces zobojętniania. Najczęściej w układzie chemicznym spotykamy neutralizacje w postaci reakcji wzajemnego oddziaływnia zasady i kwasu, w wyniku której powstaje obojętna sól i woda.
Roztwory neutralizujące są wodnymi roztworami związków chemicznych wchodzącymi w reakcję ze skażeniami, w wyniku której następuje ich neutralizacja. Poziom neutralizacji może być różny tzn. że agresywność związku chemicznego może być sprowadzona do zera lub znacznie ograniczona. Zależy to między innymi od ilości podanego neutralizatora w stosunku do ilości związku chemicznego, temperatury i czasu reakcji zachodzącej między obydwoma związkami.

Roztwory neutralizujące:

• 5% roztwór Na2CO3 (węglan sodowy) + 5% Na3PO4 (fosforan sodu)
  - kwasy nieorganiczne
  - odpady procesu przeróbki metali
  - rozpuszczalniki i związki organiczne takie jak: trójchloroetylen, chloroform, trójchloroetan i toluen
  - dwufenyle polichlorowane i polibromowane
  - materiały chorobotwórcze

• 10% roztwór Ca(ClO)2 (podchloryn wapnia)
  - metale cięzkie: rtęć, ołów, kadm, itp.
  - pestycydy, chlorowane fenole, środki chwastobójcze, dwufenole polichlorowane
  - cyjanki, amoniak i inne niekwaśne i nieorganiczne odpady
  - materiały chorobotwórcze

• 5% roztwór Na3PO4 (fosforan sodu)
  - rozpuszczalniki i związki organiczne takie jak: trójchloroetylen, chloroform, trójchloroetan i toluen
  - dwufenyle polichlorowane i polibromowane
  - oleje natłuszczone i inne odpady nie skażone pestycydami

• 1% roztwór HCl (kwas solny)
  - nieorganiczne zasady (wodorotlenki)
  - alkaliczne i żrące odpady

• wodne roztwory detergentu (najlepiej domowego użytku takie jak: mydła, płyny, proszki do prania, możemy także wykożystać roztwór środka pianotwórczego)
  - materiały radioaktywne

W celu neutralizacji możemy również zastosować następujące związki chemiczne:

• podchloryn sodu - jest to płyn o barwie żółtej do seledynowej. Stosuje się go do neutralizacji cyjanków (organicznych i nieorganicznych). Jest on silnym utleniaczem, który w normalnych warunkach rozkłada się z wydzielaniem tlenu, a w temperaturze 70C rozkłada się wybuchowo. Pod wpływem kwasu rozkłada się z wydzielaniem chloru. W przypadku rozlania cyjanków organicznych należy miejsca skażone polać technicznym podchlorynem sodu. Stosować nadmiar podchlorynu. W czasie przebiegu reakcji sprawdzić pH środowiska przy pomocy papierka lakmusowego. Papierek powinien zabarwić się na kolor ciemno niebieski. Korektę przeprowadzić przy pomocy roztworu wapna gaszonego. Zakończenie neutralizacji - sprawdzić papierkiem jednoskrobiowym - powinien zabarwić się na kolor jasno niebieski.
  W przypadku rozsypania cyjanków nieorganicznych, należy cyjanki zebrać do hoboków, a miejsce skażone neutralizować jak przy cyjankach organicznych. Przybliżony czas trwania reakcji to 3-4 godziny. Podchloryn sodu działa drażniąco na skórę. Osoby biorące udział w akcji ratowniczej lub w likwidacji awarii muszą być wyposażone w maski przeciwgazowe z pochłaniaczem na HCN oraz gazoszczelne ubranie przeciwgazowe.

• kwaśny węglan sodu - stosuje się do neutralizacji kwasów. W przypadku rozlania kwasu, miejsca skażone posypypać kwaśnym ęglanem sodu i polać obficie wodą. Osoby biorące udział w akcji ratowniczej lub w likwidacji zdarzenia muszą być wyposażone w aparaty ODO oraz gazoszczelne ubrania ochronne.

• żel krzemowy - netralizator czteroetylku ołowiu (UWAGA!!! niszczy odzież gumową). W przypadku rozlania czteroetylku ołowiu lub płynu etylowego należy zasypać ciecz żelem krzemowym i dkładnie zebrać do hoboka. Osoby biorące udział w akcji ratowniczej lub w likwidacji zdarzenia muszą być wyposażone w aparaty ODO oraz gazoszczelne ubrania ochronne.

• tiosiarczan sodu (antychlor) - neutralizuje chlor i fluor. Roztwór tiosiarczanu sodu może być stosowany jako neutralizator przy wyciekach małych ilości chloru. Miejsce wycieku chloru polewać obficie tiosiarczanem sodu lub obłożyć tamponem nasyconym tym roztworem.
  Osoby biorące udział w akcji ratowniczej lub w likwidacji zdarzenia muszą być wyposażone w aparaty ODO oraz kwasoodporne ubrania ochronne.

• wapno gaszone - neutralizator kwasu fluorowodorowego, siarkowego, dwutlenku siarki i siarczanu dwumetylu. W przypadku rozlania wymienionych substancji, miejsca skażone polać mlekiem wapiennym lub posypać wapnem gaszonym i polać obficie wodą.
  Osoby biorące udział w akcji ratowniczej lub w likwidacji zdarzenia muszą być wyposażone w aparaty ODO oraz gazoszczelne ubrania ochronne.

• siarczan sodu - neutralizuje związki baru. W przypadku rozsypania związków baru należy teren skażony polać obficie roztworem siarczanu sodu.
  Osoby biorące udział w akcji ratowniczej lub w likwidacji zdarzenia muszą być wyposażone w aparaty ODO oraz gazoszczelne ubrania ochronne.

---