Przemysław Wieleba
Podzielnik kosztów centralnego ogrzewania (podzielnik ciepła)
Podzielnik kosztów ogrzewania wg PN jest rejestrującym przyrządem pomiarowym mierzącym temperaturę całkowitą względem czasu. Podzielnik służy do rejestracji ciepła (w jednostkach niemianowanych) wyemitowanego przez grzejnik, na którym jest zainstalowany. Jego celem jest określenie procentowego udziału kosztu tego ciepła w koszcie ciepła dostarczonego do budynku a wskazanego na ciepłomierzu centralnym. Podzielniki muszą być stosowane wraz z systemem rozliczeń właściwym dla danego typu podzielnika. Podzielniki ciepła są powszechnie stosowane do rozliczania kosztów centralnego ogrzewania w budynkach wielorodzinnych, w których pionowa instalacja centralnego ogrzewania jest w pełni opomiarowana (ciepłomierze C.O. i ciepłej wody oraz wodomierz zimnej wody do podgrzania) oraz zainstalowane są grzejnikowe zawory termostatyczne.
Podzielniki dzielimy na :
wyparkowe
elektroniczne
ad a)
do wyparkowych podzielników ciepła zaliczamy:
1) Ampułkowe
Podzielnik ampułkowy jest to proste urządzenie, które składa się z:
- korpusu aluminiowego ,
- ampułki z cieczą pomiarową ,
- skali pomiarowej i oplombowanej pokrywy .
W korpusie podzielnika, który styka się bezpośrednio z grzejnikiem, zamocowana jest szklana ampułka z cieczą pomiarową. Ampułka jest otwarta u góry, aby możliwe było odparowywanie cieczy. Typowy podzielnik ampułkowy posiada nadlew cieczy na odparowywanie dyfuzyjne na zimno tylko na ok.120-200 dni. W pokrywie wykonanej z tworzywa sztucznego znajduje się skala z podziałką jednostek niemianowanych. Skala powinna być dobrana do wielkości i rodzaju grzejnika. W przypadku stosowania jednolitej skali zużycie ciepła jest obliczane na podstawie współczynników oceny dobranych m.in. do mocy i typu grzejnika. Ampułka z cieczą pomiarową wymieniana jest na nową co 12 miesięcy.
2) Kapilarne
Podzielnik kapilarny jest to rodzaj podzielnika wyparkowego, w którym ampułkę z cieczą zastąpiono kapilarą.
Kapilara zawiera zaledwie 1/8 tej ilości cieczy pomiarowej, która znajduje się w tradycyjnej ampułce.
Wynikają z tego faktu następujące korzyści:
bardzo dobra relacja cieplna pomiędzy aluminiową obudową podzielnika a ampułką z cieczą pomiarową (ampułka jest jakby zapakowana w przenoszącą ciepło obudowę);
ilość wyparowywanej cieczy jest w porównaniu z tradycyjnymi podzielnikami wyparkowymi zdecydowanie mniejsza;
brak możliwości wycieku płynu z kapilary w dowolnym jej położeniu - (działa tu bowiem zasada naczyń włoskowatych). Daje to możliwość montowania podzielników w pozycji poziomej np. na grzejnikach rurowych, łazienkowych itp.
Rejestracja zużycia ciepła przez podzielnik kapilarny związana jest wyłącznie z wydzielaniem ciepła przez kaloryfer. W tym celu kapilarne ampułki (wymieniane każdorazowo po dokonaniu okresowego odczytu), wypełnione są odpowiednią ilością cieczy dopełniającej określonej w PN na min. 120 dni. Podzielniki kapilarne posiadają to dopełnienie na min. 240 dni, a tylko podzielnik RMK 87 Brunata na 365 dni. Tak skonstruowany podzielnik umieszczony na nieczynnym przez cały rok grzejniku wykaże zerowe zużycie ciepła.
ad. b)
do elektronicznych podzielników ciepła zaliczamy:
1) Dwuczujnikowe
Podzielnik elektroniczny dwuczujnikowy wyposażony jest zarówno w czujnik temperatury grzejnika, jak i w czujnik temperatury powietrza w pomieszczeniu. Obliczenie ilości ciepła wyemitowanego przez grzejnik dokonywane jest na bazie różnicy temperatury grzejnika i temperatury powietrza.
Wadą większości podzielników dwuczujnikowych jest wpływ temperatury otoczenia ( np. w upalny letni dzień) oraz celowy wpływ użytkowników na wynik rejestracji
2) Jednoczujnikowe
Podzielnik elektroniczny jednoczujnikowy wyposażony jest tylko w czujnik mierzący temperaturę grzejnika w określonym punkcie jego korpusu, na podstawie której obliczana jest ilość ciepła emitowana przez grzejnik. Obliczenie dokonywane jest na bazie różnicy temperatury grzejnika i założonej na 20o C temperatury powietrza w danym pomieszczeniu. Jeśli temperatura ta odbiega od założonej to powstają błędy pomiaru. W instalacjach niskotemperaturowych są one znaczące.