Niepewne pytania z egzaminu z sedymentologii, Studia, Sedymentologia


Pyt. 3

— Szybka subsydencja i powolna akumulacja. Powierzchnia depozycyjną w basenie

sedymentacyjnym ulega obniżeniu, a dno basenu morskiego może osiągać głębokości

abisalne.

— Powolna subsydencja i powolna akumulacja. Położenie powierzchni depozycyjnej

w basenie sedymentacyjnym pozostaje w przybliżeniu stałe. Materiał osadowy poddany

jest działaniu dynamicznych czynników środowiskowych przez długi okres i może

być wielokrotnie przerabiany, co prowadzi do wyeliminowania nietrwałych składników

mineralnych i do daleko posuniętej obróbki ziarn materiału klastycznego. Osad o takich

cechach jest określany jako mineralogicznie i teksturalnie dojrzały.

— Subsydencja wolniejsza niż akumulacja. Głębokość basenu sedymentacyjnego

zmniejsza się w wyniku postępującej od brzegu basenu progradacji osadów terygenicznych,

co prowadzi do regresji.

Pyt. 5

Podkreślić należy, że używane w tej książce nazewnictwo form dna jest nieco

odmienne od stosowanego poprzednio (Gradziński et al. 1976). Różnica polegają na wprowadzeniu

nowego terminu „antydiuny" (ang. antidunes) w odniesieniu do form nazywanych

poprzednio przez nas falami piaskowymi oraz na używaniu terminu „fale piaskowe"

w nowym znaczeniu, a to do określania form nazywanych w języku angielskim

sand waves. Tego rodzaju zmiany okazały się konieczne, bowiem w nowszych publikacji

(zob. Harms et al. 1975; Southard & Middleton 1976) formy typu sand waves są wyróżniane

jako odrębne w grupie form związanych z dolnym reżimem przepływu.

W dolnym reżimie przepływu natężenie transportu jest małe, a opór

przepływu duży. Formami dna są: małe i duże riplemarki, fale piaskowe,

a także dno płaskie bez ruchu ziarn (ryc. 2-14).

W górnym reżimie przepływu natężenie transportu jest duże, a opór

przepływu mały. Formami dna są: dno zrównane oraz antydiuny.

Pyt. 8

OSADY SPŁYWÓW KOLIZYJNYCH

W tym typie spływu mechanizmem podtrzymującym ziarna w zawieszeniu

jest ciśnienie dyspersyjne, będące rezultatem zderzeń — kolizji ziaren.

Spływy kolizyjne (ang. grain flow) rzadko jednak występują w swej

„czystej" postaci. Zazwyczaj ciśnienie dyspersyjne jest wspomagane

przez turbulencję i ciśnienie wody porowej (lub jeden z tych czynników).

Minimalny kąt nachylenia stoku, konieczny dla utrzymania tego rodzaju

spływu, wynosi około 30°, stąd też w warunkach podmorskich osady

spływów kolizyjnych nie są zbyt częste

Spływom kolizyjnym ulegają osady piaszczysto-żwirowe, pozbawione

lub zawierające bardzo mało materiału ilastego, które lawinowo spływają

w dół stoku. Zazwyczaj tworzą one grube ławice ograniczone ostrymi,

płaskimi powierzchniami. Na dolnych powierzchniach mogą występować

hieroglify pierzaste, wleczeniowe i pogrązy. Ławice są na ogół

pozbawione wewnętrznych struktur depozycyjnych, takich jak warstwowania

przekątne, riplemarki itp. Niekiedy zaznacza się w nich niewyraźna

laminacja równoległa i struktury miseczkowe.

Kanały ucieczkowe są to drogi skoncentrowanego przepływu gwałtownie

wydobywającej się z osadu wody. Strumień wody powoduje

upłynnienie osadu w obrębie kanału i wypłukuje najdrobniejsze cząstki,

które częściowo wynoszone są razem z wodą w otaczający, nieupłynniony

osad tworząc ciemną laminę ograniczającą strefę kanału (Lowe &

LoPiccolo 1974).

Struktury ucieczkowe mogą powstawać w utworach każdego środowiska

sedymentacyjnego, w którym dochodzi do szybkiej sedymentacji

osadu piaszczystego. Szczególnie często występują one w utworach różnego

rodzaju spływów grawitacyjnych, były również notowane w osadach

deltowych i rzecznych.

Innym przejawem ucieczki wody i częściowego upłynnienia osadu

są miniaturowe wulkany piaszczyste. Przedstawiają się one jako niewielkie

kopulaste wzniesienia na górnych powierzchniach ławic piaskowcowych.

Ich średnica rzadko przekracza 10 mm, a wysokość dochodzi najwyżej

do 15 mm. Na szczycie kopuły znajduje się zazwyczaj niewielki

krater, od którego prowadzi w głąb ławicy kanał doprowadzający materiał.

Pyt. 10

Prądy o małej gęstości (poniżej 1,5) transportują głównie cząstki

frakcji pyłowej i ilastej. Spływają one stosunkowo powoli, z prędkościami

rzędu 1,8 km/h. Tworzone przez nie sekwencje struktur warstwowania

składają się zazwyczaj jedynie z członów Td i Te. Osady takich

prądów są dość trudne do odróżnienia od innych mułów hemipelagicznych.

Ich cechami rozpoznawczymi mogą być (Rupke 1975, Stanley

1974b):

— obecność delikatnej laminacji występującej niekiedy w dolnej

części ławic;

— uziarnienie frakcjonalne;

— brak struktur warstwowania (z wyjątkiem laminowanych);

— znikoma zawartość ziaren frakcji piaszczystej.

OSADY PRĄDÓW ZAWIESINOWYCH

Prądy zawiesinowe zajmują miejsce pośrednie między prądami gęstościowymi

(str. 78) a grawitacyjnymi spływami osadu. Głównym mechanizmem

utrzymującym osad w zawieszeniu jest turbulencja płynu. Osad podniesiony

z dna przez impuls początkowy (np. osuwisko, wstrząs sejsmiczny

itp.) tworzy gęstą zawiesinę, która spływa w dół stoku pod działaniem

siły ciężkości. Ruch zawiesiny powoduje powstanie turbulencji,

a ta z kolei zapobiega opadaniu cząstek, dzięki czemu spływ może trwać nadal. W ten sposób zamyka się pętla sprzężeń zwrotnych: zawiesina—

ruch—turbulencja—zawiesina i prąd płynie aż do całkowitej utraty,

wskutek oporów tarcia, uzyskanej na stoku energii potencjalnej. Mechanizm

ten nosi nazwę autosuspensji (Bagnold 1962).

Sposób uziarnienia i struktury sedymentacyjne osadów prądów zawiesinowych

zależą przede wszystkim od dwu czynników: gęstości prądu

i intensywności jego hamowania, podczas którego następuje odkładanie

materiału.

Prądy gęste (gęstość ok. 1,5—2) osiągają dużą prędkość, dochodzącą

do kilkunastu a nawet kilkudziesięciu km/h. W przypadku, gdy utrata

szybkości następuje powoli, tworzą one ławice zawierające kompletne,

pięcioczłonowe sekwencje struktur warstwowania. Kolejność struktur

w sekwencji została ustalona przez Boumę (1962), od spągu do stropu ławicy

są to (ryc. 5-1A): uziarnienie frakcjonalne Ta, dolna laminacja po- '

zioma Tb, laminacja przekątna lub warstwowanie konwolutne Tc, górna

laminacja pozioma Td i bezstrukturowy mułowiec Te. Sekwencję taką

oznacza się symbolem Tabcde. Jednocześnie w całej miąższości ławicy

obserwuje się stopniowe zmniejszanie się przeciętnej średnicy ziarna.

Niekiedy w najwyższej części członu Te występuje cienka warstewka

mułowca lub iłowca pelagicznego, powstała w okresie pomiędzy dwoma

kolejnymi prądami zawiesinowymi.

Prądy gęste (gęstość ok. 1,5—2) osiągają dużą prędkość, dochodzącą

do kilkunastu a nawet kilkudziesięciu km/h. W przypadku, gdy utrata

szybkości następuje powoli, tworzą one ławice zawierające kompletne,

pięcioczłonowe sekwencje struktur warstwowania. Kolejność struktur

w sekwencji została ustalona przez Boumę (1962), od spągu do stropu ławicy

są to (ryc. 5-1A): uziarnienie frakcjonalne Ta, dolna laminacja po- '

zioma Tb, laminacja przekątna lub warstwowanie konwolutne Tc, górna

laminacja pozioma Td i bezstrukturowy mułowiec Te. Sekwencję taką

oznacza się symbolem Tabcde. Jednocześnie w całej miąższości ławicy

obserwuje się stopniowe zmniejszanie się przeciętnej średnicy ziarna.

Niekiedy w najwyższej części członu Te występuje cienka warstewka

mułowca lub iłowca pelagicznego, powstała w okresie pomiędzy dwoma

kolejnymi prądami zawiesinowymi.

Takie następstwo struktur zaznacza się zarówno w profilu pionowym

ławicy (spowodowane zmianami prędkości prądu w czasie), jak

i w poziomie (wywołane utratą prędkości wraz z rosnącą długością drogi

przebytej przez prąd). Jest ono spowodowane zmianami warunków hydrodynamicznych

w prądzie. Z chwilą rozpoczęcia hamowania następu- B

je intensywne odkładanie materiału z czoła prądu. Powstaje wtedy osad

uziarniony frakcjonalnie Ta, następnie przy jeszcze stosunkowo dużej

prędkości przepływu, w warunkach prądu rwącego — dolna laminacja

pozioma i związana z nią prądowa lineacja ziaren Tb. Po osiągnięciu ,

przez prąd stanu przepływu spokojnego tworzy się laminacja przekątna

typu riplemarkowego Tc. Mechanizm powstawania górnej laminacji poziomej

Td nie jest jasny. Przypisywana jest ona opadaniu ziaren poprzez

przydenną warstwę laminarną w prądzie, gromadzeniu się ziarn płatami

na powierzchni dna lub ich opadaniu z nierównomiernie rozcieńczonych

„kłębów" zawiesiny.

Pyt. 18

A. Cechy linijne:

lineacja oddzielnościowa

smugi prądowe

ślady wleczenia

ślady poślizgów

orientacja długich osi ziarn

grzbiety i bruzdy prądowe

kanały erozyjne i rozmycia wewnątrzławicowe

rysy lodowcowe

B. Cechy azymutowe:

warstwowanie przekątne

imbrykacja ziarn

cienie prądowe

jamki wirowe

ślady opływania

ślady strzałkowe

zadziory uderzeniowe

ślady poślizgów ze zmarszczką czołową

ślady wleczenia z zakończeniem

prądowe riplemarki asymetryczne

C. Gradienty cech skalarnych (rozpatrywane regionalnie):

gradient wielkości ziarna

gradient miąższości ławic

gradient ilości materiału gruboklastycznego (żwirowego i piaszczystego)

Pyt. 26

W roztokowych rzekach żwirowych (Smith 1970; Rust 1972; Hein &

Walker 1977) charakterystycznymi, dużymi formami akumulacyjnymi są

łachy podłużne (ang. longitudinal bars).

Pyt. 28

Panujące w jeziorach warunki depozycji materiału drobnoziarnistego

sprzyjają powstawaniu poziomej, ciągłej laminacji. Spotykane często

ciemne zabarwienie jeziornych osadów pelitycznych jest związane bądź

z obecnością produktów rozkładu materii organicznej, bądź też jest spowodowane

bbecnością siarczków, z których najpospolitszym jest piryt.

Zielonawoszare barwy, które przeważają w pelitycznych osadach

jezior na świecie, wywołane są przede wszystkim obecnością Fe(OH)2 .

Pyt. 32

Bariery piaszczyste

Charakterystyczną cechą niektórych wybrzeży jest obecność piaszczystych

barier, które oddzielają od otwartego morza położone zą nimi la guny. Bariery mają postać stosunkowo wąskich lecz długich wysp oraz

półwyspów i ciągną się mniej więcej równolegle do wybrzeża. Bariery

piaszczyste formowane są przy dominującym udziale falowania i dlatego

ich występowanie ograniczone jest do takich wybrzeży, gdzie pływy nie

są duże (zob. ryc. 12-64). Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi barier

są: stała i obfita dostawa piasku przemieszczanego przez prądy wzdłuż

Avybrzeża oraz równomierne i niewielkie nachylenie dna.

Przesmyki i delty pływowe

W pasie bariery istnieją przerwy, nieraz o charakterze wąskich przesmyków,

poprzez które wody laguny kontaktują z wodami otwartego

morza. W przypadku wybrzeży o wyraźnych pływach, w przesmykach

zachodzi koncentracja przepływu wód podczas przypływu i odpływu,

a prądy pływowe erodują ich dno. Zazwyczaj takie przesmyki pływowe

(ang. tidal inlets) przesuwają się w kierunku zgodnym z kierunkiem prądów

wzdłużbrzegowych dominujących na danym odcinku wybrzeża. Od

strony przeciwnej przesmyk jest sukcesywnie zasypywany przez przyrastający

w tym kierunku cypel bariery. Stosunkowo znaczna głębokość

przesmyków (do 20 m) i dość szybka i ch migracja wzdłuż bariery (do

kilkudziesięciu metrów na rok} powoduje, że osady akumulowane w ob- rębie przesmyków pływowych mają duże szanse trwałego zachowania

się.

Profil osadów związanych z migracją współczesnego przesmyku pływowego poznany

został dzięki badaniom Kumara i Sandersa (1974) na Long Island koło Nowego

Jorku (ryc. 12-74). Profil zaczyna się osadami o charakterze bruku korytowego, złożonymi

z piasku, muszli i otoczaków. Nad nimi występuje warstwa reprezentująca osady

zapełniające głębszą część kanału. Są to piaski z warstwowaniem przekątnym o dużej

skali, zorientowanym zgodnie z kierunkiem prądów odpływu; zestawy lamin oddzielone

są nierzadko powierzchniami reaktywacji, nad którymi trafiają się podrzędnie zestawy

lamin nachylone zgodnie z kierunkiem prądów przepływu. Wyżej leży warstwa poziomo

laminowanych piasków utworzona w płytszej części przesmyku, przykryta bardzo grubym

zestawem stromo nachylonych lamin; zestaw ten przypomina budową deltę typu

gilbertowskiego i powstaje w rezultacie lateralnego przyrostu platformy barierowej, rozwiniętej

w przesmyku poniżej średniego poziomu wody. Najwyższą część profilu tworzą

piaski o strukturach typowych dla plaży i najpłytszej części przybrzeża.

Po obu stronach przesmyku pływowego powstają zwykle nasypy

określane jako delty pływowe (ang. tidal deltas, inlet deltas) (ryc. 12-75).

Tego rodzaju delty położone od strony laguny formowane są w znacznym

stopniu przez prądy przypływu, zaś położone od strony morza —

przez prądy odpływu.

Nasyp delty pływowej widziany w planie wysunięty jest w stronę

przeciwną od przesmyku (ryc. 12-76). Na jego peryferiach rozwinięty

jest sierpowaty wał, którego zaplecze obniża się stopniowo w stronę

przesmyku. Zaplecze to jest miejscem przepływu prądów pływowych

wypływających z przesmyku. Z tymi prądami związane są formy podobne

do fal piaskowych, pokrywające zwykle tę część równi pływowej.

Prądy skierowane w stronę przesmyku koncentrują się natomiast po zewnętrznej

stronie wału. Przedstawiony na omawianej rycinie obraz jest

wysoce schematyczny. W rzeczywistości rzeźba wielu delt pływowych

jest znacznie bardziej skomplikowana (Boothroyd 1978).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Niepewne-pytania-z-egzaminu-z-Geologii-Czwartorzędu, Studia, Czwartorzęd
Marketing polityczny pytania egzamin 2008, Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 05 (zima), Psyc
Pytania egzaminacyjne, SGH - studia licencjackie - NOTATKI, Mikroekonomia I (Staniek)
Pytania z egzaminu rachuna, studia, rachunkowość
zarzadzanie- pytania egzaminacyjne, zarządzanie studia
pytania egzamin 0 ZMOO, studia, MSU - geo gosp, sem III, STP, od Moni
Pytania egzamin ZAOCZNE, Studia, Semestr 4
pytania egzamin biochemia, STUDIA, WSR - Fizjoterpia, Rok I, Semestr 1, Semestr I, Biochemia, Wykład
Pytania z egzaminu poprawkowego, studia, naped elektryczny i energoelektronika, egzamin
Przykładowe pytania egzaminacyjne z algebry, Studia, Informatyka, Semestr I, Algebra z geometrią, Eg
pytania egzaminy różne, studia, 4 rok, patomorfologia, Pytania, Pytania ex
pytania - egzamin z mikro (2), Studia, UTP Ochrona środowiska, II rok, Semestr III, Mikrobiologia
Pytania egzaminacyjne Ubezpieczenia, STUDIA - Kierunek Transport, STOPIEŃ I, SEMESTR 7, Ubezpieczeni
Pytania egzaminacyjne-MPT, Studia, studia mgr I semestr, II sem, MPT

więcej podobnych podstron