Zarządzanie ryzykiem [W] dr Jerzy Gwizdała

Zaliczenie: przepisanie 5 z ćw./ test+otwarte

23 II 2011

Treści programowe:

1.Obszary dot zarz ryzykiem:

-zarz ryz w przed

-zarz ryz w banku komercyjnym

-zarz ryz w instytucjach ubezpieczeniowych

2.Toretyczne pdst zarz ryz

3. Teor pdst pomiaru ryz

4. Pojecie i rodzaje ryz

5. Wpływ zarz ryz na wart przed

6. Ryz rynkowe - pomiar ryz, limity pozycji

7. Ryz kredytowe

8. Ryz kursowe

9. Ryz operacyjne

10. Ryz utraty reputacji

11. Ryz prawne

12. Ryz zaniechania i lenistwa

13. Ewolucja instrumentów zarz ryz

14. Nowoczesne metody i modele zarz ryz

15. Instrumenty pochodne w zarz i ograniczaniu ryzyka [Kontrakty forward, ustrukturyzowane inst. Pochodne]

16. Inżynieria nowych produktów zarz ryz

Literatura:

Best, wart narażona na ryz, wyd. ABC, Kraków

Krzysztof Jajuga, Zarz ryz, wyd. PWN, W-wa, 2007

Kendall, Zarz ryz dla men, wyd. Liber, W-wa 2000

Matkowski, zarz ryz operacyjnym, wyd. Wolters Kluwer, Kraków 2006

Kredyty denominowane to co innego niż walutowe; denominowane to te, które otrzymuje szary człowieczek, walutowe[dewizowe] to dla przed na export/import

Sposoby obliczania ryzyka: ilościowe, jakościowe, statystyczne, ekonometryczne, matematyczne

Nie można uniknąć ryzyka można ja zoptymalizować lub zdywersyfikować

Etapy zarz ryz:

1. identyfikacja ryz

2. pomiar ryz

3. analiza ryz

4. sterowanie ryz [serce sys zarz ryz w przed]

5. finansowanie ryz [związane z ryz kredytowym]

6. monitorowanie i administrowanie ryz [adm jest to zarz]

Modele zarz ryz:

Model oparty o zarz ryz na 3 płaszczyznach:

1.Zarz strateg

2.Zarz operacyjne

3.Zarz projektem

Czynniki i przyczyny identyfikacji ryz:

Przyczyny wew.[mikroekonomiczne] / przyczyny zew.[makroekonomiczne]

Można je zidentyfikować i sterować, np. struktura / nie mamy na nie wpływu, są to zjawiska globalne

aktywów i pasywów banków, kap. ludzki, kontrola, tendencje na rynkach

działalność przestępcza wew. Firmy

9 III 2011

ROLA KONTROLI ZARZ

Pojęcie kontroli zarządczej

Ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zad w sposób zgody z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy

Pojęcie kontr zarz

-kontrola wew

-k fin

-k zew Kontrola zarządcza audyt, komitety audytu [nie to co kontr zarz]

-nadzór

-k instytucjonalna

Cele kontr zarz

Zapewnienie:

-zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wew

-skuteczności i efektywności działania

-wiarygodności sprawozdań

-ochrony zasobów

-przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania

-efektywności i skuteczności przepływu info

-zarz ryzykiem

Poziomy kontr zarz:

I poz kontr zarz - w poszczególnych jednostkach

II poz kontr zarz - w dziale administracji rządowej, w jedn samorządu terytorialnego

Zad na II poz

-Wyznaczenie celów i zad dla jedn w danym dziale admin rządowej lub dla samorządowych jedn org

-Opracowanie sys monitorowania realizacji wyznaczonych celów i zad w danym dziale admin rządowej lub dla samorządowych jedn org

-Zarz jedn (ministerstwo, urząd j.s.t.)

-Minister kierujący działem może określić w formie komunikatu i ogłosić, w dzienniku urzędowym ministra, szczegółowe wytyczne w zakresie kontr zarz dla kiero przez niego działów admin rządowej [Minister kierujący działem może zobowiązać kiero jedn w dziale do określonych w ust działań mających na celu uzyskanie info o: stanie kontr zarz, planowanych działaniach, realizowanych działań]

Zad na I poz

-Planowanie i sprawozdawczość

-Wdrożenie adekwatnego, skutecznego sys kontr

-Bieżący monitoring sys kontr

-Ocena sys kontr

-Wydanie oświadczenia o stanie kontr

-Udokumentowanie podjętych działań

Budżet zadaniowy a kontr zarz

Na każdym poz:

-Planowanie

-Monitoring El kontr zarz

-Ocena -mierniki

Sys kontr

-Ogól działań podejmowanych przez zarządzającego w celu poprawy proc zarz i zwiększenia prawdopodobieństwa zrealizowania ustalonych celów i działań.

-Zarz planuje, organizuje i kieruje realizacją działań, które w odpowiednim stopniu zapewniają wykonanie zad i celów

-Poz kontr zarz I i II stanowią sys kontr zarz w skali kraju

-Zarz sys kontr zarz polega na jego projektowaniu, monitorowaniu i ulepszaniu sys

-Uprawnienia do zarz sys kontr są bezpośrednio związane z uprawnieniami zarz

Kryteria:

-istnieją różne sys kontr w zależności od kraju, instytucji, prawa

-nie można narzucić konkretnego sys kontr

-sys powinien spełniać wymogi standardowe

Znaczenie sys kontr:

-gł el sys zarz org jako całością

-wymusza dyscyplinę, dyscyplinowania i gromadzenia środków publicznych, wpływając jednocześnie na procesy operacyjne

-wymusza sprawniejszą org pracy, na każdym stanowisku pracy

-zwiększa zadowolenie zainteresowanych stron poprzez poprawę jakości usług

-fundusze strukturalne -audyt skuteczności zastosowanych sys zarz i kontr, w tym sys kontrolowania ryzyka (art. 10 ust 1 lit a) Rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 438/2001

-braki mogą skutkować: nieprzyznaniem środków fin (audyt przedwstępny), zawieszeniem wypłaty

Pdst gr standardów:

-środowisko wew

-cele i zarz ryzykiem

-mechanizmy kotr

-info i komunikacja

-monitorowanie i ocena

23 III 2011

ZINTEGROWANA STRUKTURA RAMOWA KONTROLI WEW WG COSO

Rys

Porównanie

STANDARDY KONTROLI FIN STANDARDY KONTROLI ZARZĄDCZEJ

-środow wew -środo wew

-zarz ryz -cele i zarz ryz

-mechanizmy kontroli - mechanizmy kontroli

-info i komunikacja -info i komunikacja

-monitorowanie i ocena monitorowanie i ocena

ŚRODOW WEW:

-determinuje jakość kontroli zarz

-tworzy klimat jedn

-jest fundamentem dla pozostałych el kontroli

4pdst el środ wew:

1.przestrzeganie wart etycznych

2.kompetencje zawodowe

3.struktura org

4.delegowanie uprawnień

Porównanie

STANDARDY KONTROLI FIN STAN KONT ZARZ

-uczciwość i inne wart etyczne -przestrzeganie wart et

- kompetencje zawodowe - kompetencje zawodowe

-struktura org -struktura org

-Identyfikacja zad wrażliwych -delegowanie uprawnień

Środ wew wpływa na całość Uczelni, w każdym aspekcie, niemożna wprowadzić „dobrego” środ wew tylko dla wybranej części Uczelni, np.: admin

WART ETYCZNE

-Świadomość wart ety przyjętych w jedn

-Przestrzeganie wart ety przy wykonywaniu powierzonych zad

-Dotyczą zarówno od zarz jak i pracowników

-Wsparcie i promocja przestrzegania wart ety

-Dobry przykład w codziennym postępowaniu i podejmowaniu decyzji

-Dot os zarz

Świadomość wart et

-Wprowadzono kodeks ety kodeks ety lub znany jest kodeks et obowiązujący dla danej gr zawodowej

-Panuje klimat akceptacji dla wart ety

Przestrzeganie wart ety

Istnieje powszechne przekonanie o konieczności przestrzegania zasad, np.:

-„przykład idzie z góry”

-istnieje sprawny, dyskretny i przejrzysty sys przepływu info o naruszeniach kodeksu

-naruszenie zasad jest wyjaśniane i karane

Wsparcie i promocja:

Kierownictwo podkreśla znaczenie wart ety i pdst uczciwości poprzez:

-pozytywne nastawienie do sys kontroli

-zero tolerancji dla odstępowania od zasad ety i nieuzasadnionych odstępstw od procedur

-szkolenia, konferencje, narady podejmujące tematykę uczciwości i ety

Wsparcie kiero:

-kryteria ocen okresowe pracowników, które biorą pod uwagę uczciwość i wart ety

-współpracę z audytorami i kontrolerami

-rozpatrywanie w sposób zrozumiały oraz bez zbędnej zwłoki skarg, uwag i propozycji pracowników oraz podmiotów zew

Kodeks ety:

-wskazano zachowania wzorce lub

-zachowania niewłaściwe w określonych sytuacjach

-zdef sytuacje konfliktu interesów

-określono konsekwencje naruszenia kodeksu

Zawartość kode ety:

-poufność, przechowywanie i udostępnianie info

-molestowanie seksualne

-praca a rodzina

-prywatność w miejscu pracy i poza nim

-różnorodność i tolerancja

-upominki i udział w przyjęciach

-szacunek dla pracowników

KOMPETENCJE ZAWODOWE

Os zarz i pracownicy posiadają wiedzę, umiejętności i doświadczenie pozwalające skutecznie i efektywnie wypełniać powierzone zad

Zapewnienie odpowiedniej wiedzy poprzez:

- sys rekrutacji

- sys wprowadzania nowych pracowników

- sys rozwijania komp zaw

- sys oceny bieżącej i cyklicznej wyników pracy, w tym kryteria ocen okresowych

PROCEDURA NABORU

- jednolite zasady selekcji kandydatów

- bezpośredni przełożony przyszłego pracownika bierze udział w procesie rekrutacji

- wymogi kwalifikacyjne są podobne dla kandydatów mających wykonywać podobne zad

6 IV 2011

Cele i zarz ryz

Pdst el standardu:

-misja

-określanie celów i zad, monitorowanie i ocena ich realizacji

-identyfikacja ry

-anal ryz

-reakcja na ryz

Porównanie:

STANDARDY KONTROLI FIN STAND KONTR ZARZĄDCZEJ

-określenie celów i monitoring realizacji zad -Misja

-Identyfikacja ryz -Określenie celów i zad, monit i ocena ich realizacji

-Anal ryz - Identyfikacja ryz

-Reakcja na ryz i działania zaradcze - Anal ryz

- Reakcja na ryz

Stand konr zarz > stand które od niedawna nas obowiązują

Określenie misji

-Standardy zalecają rozważanie stworzenia misji w postaci krótkiego i syntetycznego opisu

-Misja powinna sprzyjać ustaleniu hierarchii celów i zad oraz efektywnemu zarz ryz

Uwaga

Misja ministerstwa zgodnie z zał będzie odnosić się do działów admin rządowej kiero przez ministra

Określenie celów i zad

-w co najmniej rocznej perspektywie

-wskazanie jedn, kom lub osoby odpowiedzialnej za wykonanie

-wskazanie zas przeznaczonych do realizacji celów i zad

-przypisanie wyznaczonych mierników

-opracowanie sys monitorowania

Cele i zad jedn

Ogólne i szczegółowe

Liczba celów ogólnych - niewiele

Cele szcz - uzupełnieniem zawierają:

>termin graniczny

>przypisane zad

>mierniki

Zad zawierają:

>term graniczny

>mierniki

Uwaga:

-zad i podzad w budżecie zas -to kat przypisane do Państwa, zatem nie są to zad i podzad jedn sektora fin publ

-zad jedn muszą być wpisane w podzad i zad Państwa przypisane do funkcji

Ocena realizacji celów i zad

Kryt:

-oszczędności

-efektywności

-skuteczności

-W jednostce nadrzędnej lub nadzorczej powinien istnieć odpowiedni sys monit realizacji celów i zad przez jedn podległe lub nadzorowane

-Sys będzie rodził odpowiednie obowiązki i konsekwencje dla jedn podległej lub nadzorowanej

Realizacja celu

Otoczona jest zawsze aurą niepewności, która zarówno zagraża osiągnięciu powodzenia, jak i stwarza możliwości większego sukcesu.

Zarz ryz ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia celów jedn

Ryz

Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń, które mogą mieć wpływ (negatywny i pozytywny) na osiągnięcie zamierzonych celów lub powodują odchylenia od oczekiwanych stanów.

Odnosi się zawsze do przyszłych zdarzeń, a szacowanie jest projekcją w przyszłość.

Proc identyfikacji ryz uwzględnia także ryz utracenia korzyści związanych z pojawiającymi się szansami, których org może nie wykorzystać

Nie istnieje działanie bez ryzyka

Zarz ryz

Należy do obowiązków kadry kiero i powinno być nieodłącznym el zarz działalnością jedn

Poziomy zarz ryz:

-strat

-operacyjny

-projektu

Zarz musi być zintegrowane, aby poszczególne poziomy wspierały się, a strat zarz ryz org jest prowadzona z góry i osadzona w zwykłych rutynowych procedurach i działaniach org

Zalety zarz ryz

-koncentracja na najważniejszych problemach

-planowe działanie

-zapobieganie zamiast naprawy

-sukces zamiast porażki

-obniżenie kosztów

-przejrzystość zasad w odniesieniu do ryz

-poprawa przepł info

-wykorzystanie szans

Zarz ryz

-wg standardów zarz ryz ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia celów i realizowanych zad.

-Standardy wyróżniają 3etapy:

>identyfikacja ryz

>anal ryz

>reakcja na ryz

[wg Gwizdka jeszcze finansowanie, powielanie i jeszcze jakieś dwa inne :P]

4V 2011

Zarz ryz

-obejmuje przedsięwzięcia mające na celu planowaną i celową anal, sterowanie ryz występującymi w działalności bankowej oraz kontrolę podejmowanych zad

-zarz ryz powinno mieć charakter planowany i celowy tzn. działania w tym kierunku nie powinny być podejmowane sporadycznie, lecz systematycznie i długofalowo. Konieczna jest także integracja tych, przedsięwzięć w ramach kompleksowego sys zarz bankiem

W zarz ryz można wymienić 3 nast etapy:

1.identyfikacja o kwantyfikacja ryz

2.sterowanie ryz

3.kontrola podejmowanych przedsięwzięć

Przyczyny i rodzaje ryz bankowego

-ryz towarzyszy nieodłącznie działalności prowadzonej przez banki, co wiąże się ściśle z pełnioną przez nie w gosp narodowej funkcją pośredników fin. Najczęściej ryz rozumiane jest jako zagrożenie osiągnięcia zamierzonych celów

-w ekonom rozróżnia się dwa blisko znaczne pojęcia: ryzyko i niepewność. Przez ryzyko rozumie się sytuację w której są znane prawdopodobieństwa wystąpienia określonych zdarzeń, natomiast niepewność charakteryzuje się brakiem tych prawdopodobieństw

Ryzyka występujące w działalności bankowej, w zależności od przyjętego horyzontu czasowego analizy, można podzielić na:

-ryz strateg -które wpływają na dł.okres zdolność konkurencyjną banku. Zwraca się rzy tym uwagę przede wszystkim na strukturę właścicielską banku i jego zarządu

-ryz operacyjne -które dzieli się na

>ryz w obszarze fin -określane jako ryz typowo bankowe i mające zasadnicze znaczenie przy zarz ryz w działalności bankowej, dzielą się na:

*ryz płynności

*ryz wyniku:

^ryz związane z partnerem transakcji:

~ryz z tytułu transakcji bilansowych

~ryz podmiotowe

^ryz cenowe

>ryz w obszarze techniczno-org -sys informatyczny, kap ludzki i inne

*ryz o charakterze personalnym [kap ludzkiego, intelektualnego]

*ryz o charakterze org

*ryz o charakterze rzeczowo-technicznym

*ryz z tytułu odpowiedzialności banku

*ryz związane z obrotem płatniczym

*ryz zniszczenia majątku banku na skutek klęsk żywiołowych lub kradzieży

*ryz zakłóceń w sys elektronicznego przetwarzania danych

Przyczyny wzrostu ryz w działalności bank

>ryz występujące w działalności bankowej jest uzależnione od wielu wzajemnie na siebie działających czynników, które gł mają charakter zew, do którego należą, m.in.:

-czynniki ogólnogospodarcze

-cz społeczne

-cz polityczne

-cz demograficzne

-cz techniczne

Do najważniejszych czynników, które przyczyniły się do wzrostu ryz i niepewności na międzynarodowych rynkach fin należą:

-liberalizacja

-globalizacja

-rosnące deficyty budżetu krajów rozwiniętych i konieczność ich finansowania na synku fin

-sekuratyzacja

-postęp techniczny

-rozwój nowych rodzajów prod bankowych

---