Badanie zdolności rozdzielczej, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania


LABORATORIUM FIZYKI

Imię

i Nazwisko

Wydział ED 4.1

Grupa

Data wyk. 10.04.

ćwiczenia 1995 r.

Numer 1.3

ćwicz.

Temat Badanie zdolności rozdzielczej

spektrometru scyntylacyjnego.

Zaliczenie

Ocena

Data

Podpis

1. Wprowadzenie teoretyczne.

Promieniowanie γ jest to promieniowanie elektromagnetyczne powstające przy przejściu jądra ze stanu wzbudzonego do stanu o niższej energii, którym może być zarówno stan podstawowy jak i wzbudzony. Energia takiego promieniowania wynosi od 10 keV do 5 MeV.

Detekcja promieniowania γ polega na rejestracji elektronów wtórnych powstałych w wyniku oddziaływania tego promieniowania z ośrodkiem. Jednym z szeroko stosowanych detektorów jest licznik scyntylacyjny. Oprócz detekcji, jego głównym przeznaczeniem jest wyznaczanie rozkładu energetycznego badanego promieniowania.

Podstawowymi elementami licznika scyntylacyjnego są: scyntylator i fotopowielacz. Scyntylatorami nazywamy substancje, w których pod wpływem padającego na nie promieniowania jądrowego zachodzi zjawisko luminescencji, czyli wyświecania promieniowania elektromagnetycznego. Powstają wówczas błyski zwane scyntylacjami. Do rejestracji błysków ze scyntylatora wykorzystuje się urządzenia zwane fotopowielaczami. Fotopowielacz jest elektronową lampą próżniową zaopatrzoną w odpowiedni układ elektrod. Pierwszą elektrodą jest fotokatoda K, z której światło wybija fotoelektrony.

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

D2 D A wyjście

K

D1 D3 D

Ra

dzielnik napięcia

- U + U

Kolejne elektrody to zbudowane z materiału o dużym współczynniku emisji wtórnej tzw. dynody D, których jest od kilku do kilkunastu. Fotoelektrony wybite z fotokatody kierowane są na pierwszą dynodę, skąd wybijają (w zjawisku emisji wtórnej) po kilka (3 do 5) elektronów każdy. Każdy z tych elektronów wybija następnie po kilka elektronów z kolejnej dynody, itd. W rezultacie każdemu elektronowi opuszczającemu fotokatodę, odpowiada na anodzie A lawina elektronów wtórnych, których liczba może wynosić ok. 106. Na wyjściu fotopowielacza na oporze Ra powstaje impuls elektryczny, który po wzmocnieniu zostaje zarejestrowany. Impulsy są wzmacniane do wysokości wymaganych na wejściu następnego układu elektronicznego, analizatora amplitud impulsów. Analizator (jednokanałowy) jest układem, na którego wejściu pojawiają się znormalizowane impulsy tylko wtedy, gdy na jego wejście dochodzą impulsy o amplitudach większych od znanej wartości progowej Up , lecz nie większej od Up+ΔUp , gdzie ΔUp nazywane jest szerokością okienka analizatora. Wybrane przez analizator impulsy są następnie przekazywane do przelicznika określającego ich średnią częstość.

W spektrometrze scyntylacyjnym otrzymujemy tzw. różniczkowe widmo scyntylacyjne promieniowania γ (przedstawione na załączonym wykresie). Jest to zależność liczby impulsów o amplitudach zawartych w przedziale (Up+ΔUp) zarejestrowanych w ustalonym przedziale czasu, a napięciem Up odpowiadającym położeniu okienka analizatora w całym zakresie analizowanych amplitud.

Jak wynika z rysunku, w widmie różniczkowym wyeksponowane jest istnienie w scyntylatorze dwu grup elektronów odrzutu. Pierwsza pochodzi od efektu Comptona (energia elektronu komptonowskiego zależy od kąta rozproszenia kwantu - stąd istnienie szerokiego „tła Comptona”), druga od efektu fotoelektrycznego (ostre maksimum odpowiada energii kwantu γ przekazanej całkowicie fotoelektronowi). Ze skończoną szerokością maksimum fotoelektrycznego wiąże się zdolność rozdzielcza spektrometru scyntylacyjnego, decydująca o możliwości rozróżnienia energii kwantów γ. Definiuje się ją jako stosunek szerokości połówkowej ΔU0 maksimum fotoelektrycznego do położenia U0 jego środka:

Jak łatwo zauważyć zwiększenie szerokości okienka analizatora prowadzi do poszerzenia maksimum w widmie. Wynika to stąd, że przy szerokości okienka ΔUp i tej samej amplitudzie Ui impulsów doprowadzonych do analizatora impulsy będą rejestrowane przy dowolnych wartościach napięcia progowego Up zawartego w granicach od Ui do Ui + ΔUp , a więc otrzymana szerokość linii będzie równa ΔUp. Wynika stąd, że rozdzielczość spektrometru pogarsza się wraz ze wzrostem ΔUp. Jednak nie można dowolnie zmniejszać szerokości okienka analizatora, gdyż przy ΔUp → 0 zdolność rozdzielcza R dąży do wartości określonej zdolnością rozdzielczą fotopowielacza.

2. Wyniki pomiarów.

U

N

U

N

[V]

[1/s]

[V]

[1/s]

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1.0

1.1

1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

2.0

2.1

2.2

2.3

2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

2.9

3.0

3.1

3.2

3193

3301

3491

3874

4156

4190

3914

3489

3151

2913

2601

2468

2285

2173

2082

2141

2081

1999

1950

1914

1922

1822

1726

1534

1514

1354

1227

1115

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

3.8

3.9

4.0

4.1

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

4.7

4.8

4.9

5.0

5.1

5.2

5.3

5.4

5.5

5.6

5.7

5.8

5.9

6.0

1186

1253

1543

1792

2117

2704

2879

3418

3717

3778

3793

3538

3177

2558

1962

1373

963

519

320

177

90

55

42

26

30

16

17

17

ΔU0=0,2 V

ΔU0=0,3 V

ΔU0=0,4 V

ΔU0=0,5 V

ΔU0=0,6 V

ΔU0=0,7 V

ΔU0=0,8 V

ΔU0=0,9 V

ΔU0=1 V

U

N

N

N

N

N

N

N

N

N

[V]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

[1/s]

3,3

3,4

3,5

3,6

3,7

3,8

3,9

4,0

4,1

4,2

4,3

4,4

4,5

4,6

4,7

4,8

4,9

5,0

5,1

5,2

5,3

5,4

5,5

5,6

5,7

5,8

2421

2591

3089

3823

4598

5270

6193

6835

7585

7985

7978

7561

6651

5462

4097

3019

2229

1494

1189

561

353

203

127

83

65

54

3630

3685

4040

4383

5137

6587

7966

9119

10095

11023

11559

11663

10795

9920

8500

6832

5115

3661

2112

1331

722

406

242

174

115

99

4766

4937

5258

6100

7098

8107

9484

11135

12101

13231

13950

14664

14532

14263

12735

11525

9083

7421

1776

1378

847

492

279

166

153

127

6258

5950

6049

6710

7455

8615

10628

12742

14698

15687

17900

18326

17991

17492

15455

14285

11779

8437

5003

3355

2416

1661

1185

772

324

231

7573

7281

7328

7619

8449

11021

12719

14764

16534

18337

20485

20021

20987

20010

17351

16027

14371

10310

7948

4805

3458

2317

2150

1312

928

513

9061

8876

8763

9262

10214

12037

13047

15013

17413

19626

20622

22153

22872

23059

21617

19812

17343

11519

9600

7117

4612

4216

1669

1195

1054

669

10548

10141

10345

11385

12870

14685

16852

19145

21575

23608

25622

26952

26520

25999

23916

21530

19539

15716

16846

13889

11207

7499

4417

2904

1561

1244

12004

11595

11651

12188

12990

14561

15532

18683

19033

23772

25519

27532

28992

28570

27592

26498

22725

21598

17515

13630

9750

7273

6265

3944

2800

1960

13502

13247

12936

12957

13017

16019

19419

21052

25200

25874

27708

29755

30413

30792

28344

26069

22845

19237

14431

10731

7408

6681

4741

2415

605

791

3. Rachunek błędów.

scyntylator



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wyznaczanie czasu rozdzielczego licznika GM, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie charakterystyki oraz czasu rozdzielczego licznika Geigera - Mullera, Pollub MiBM, fizyka
Badanie ruchu jednostajnie przyśpieszonego, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie czasu rozdzielczego licznika Geigera-Mullera, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie współczynnika załamania, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie momentu bezwładności brył nieregularnych, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie charakterystyki licznika GM, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Rozkład Poissona, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie okresu drgań własnych, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie gęstości cieczy, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Pomiary oporu przewodników na podstawie prawa Ohma, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Pomiary SEM ogniwa metodą kompensacji, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Pomiar SEM ogniwa, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Wyznaczanie bezwzględnej aktywności preparatu beta-promieniotwórczego, Pollub MiBM, fizyka sprawoz
Skalowanie mikroskopu i pomiar małych przedmiotów, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Gęstość ciał stałych i cieczy, Pollub MiBM, fizyka sprawozdania
Skalowanie mikroskopu i pomiar małych przedmiotów (2), Pollub MiBM, fizyka sprawozdania

więcej podobnych podstron