Strefa klimatyczna jest to obszar kuli ziemskiej, przyjmujący zazwyczaj postać równoleżnikowego pasa, w obrębie którego podobny przebieg mają elementy klimatu wybrane jako podstawa wydzielenia strefy. Klimat natomiast definiowany jest jako przeciętny stan przyrody i poszczególnych jej składników, ustalony na podstawie wieloletnich obserwacji. Badania prowadzone przez klimatologów pozwoliły na dokonanie klasyfikacji warunków klimatycznych występujących na Ziemi. Najczęstszym kryterium podziału klimatów kuli ziemskiej na strefy klimatyczne jest ilość promieniowania słonecznego docierająca do powierzchni Ziemi. Jej bezpośrednim wyrazem jest zróżnicowanie temperatury powietrza, a pośrednim także intensywność wymiany wilgoci między powierzchnią Ziemi a atmosferą. Wielkość promieniowania słonecznego uzależniona jest przede wszystkim od szerokości geograficznej, dlatego też klimat Ziemi cechuje strefowość. Przebieg stref klimatycznych modyfikowany jest głównie przez geograficzne, astrefowe, czynniki klimatotwórcze. W zależności od przyjętych kryteriów wydziela się kilka stref klimatycznych Ziemi, np. takich jak: równikowa, zwrotnikowa, podzwrotnikowa, umiarkowana ciepła, umiarkowana chłodna, okołobiegunowa. Podział na strefy klimatyczne nakłada się na podział na typy klimatu, co skutkuje wydzielaniem mniejszych jednostek.
Pierwsze podziały na strefy klimatyczne pojawiły się już w starożytnej Grecji. Podstawą do ich wyznaczenie był kąt padania promieni słonecznych i odpowiadają one obecnie wydzielanym pięciu strefom oświetlenia Ziemi: międzyzwrotnikowej, dwóm umiarkowanym i dwóm polarnym. Nowsze klasyfikacje pojawiły się pod koniec XIX wieku i w XX wieku. Najbardziej rozpowszechnione podziały klimatologów to klasyfikacje Köppena, Alisowa, a w Polsce - Okołowicza , w której wyróżnia się następujące strefy: strefę klimatów równikowych, strefę klimatów zwrotnikowych, strefę klimatów podzwrotnikowych, strefa klimatów umiarkowanych oraz strefę klimatów okołobiegunowych. W wyodrębnionych typach stref wyróżnia się trzy główne typy klimatów : morski, przejściowy i kontynentalny, uwarunkowane oddaleniem od oceanów i położeniem w stosunku do nich obszarów lądowych. Obok wymienionych typów w każdej strefie może występować klimat górski, uwarunkowany znacznym wzniesieniem nad poziom morza, który jest chłodniejszy i bardziej wilgotny od klimatu nizin.
Pierwszą, najcieplejszą i najwilgotniejszą strefą klimatyczną jest strefa klimatów równikowych, obejmująca obszary małych szerokości geograficznych. Rozciąga się miedzy 10o - 20 o S oraz 10 o - 20 o N. Średnie temperatury wszystkich miesięcy przekraczają 20 o C, a dobowe i roczne amplitudy temperatur nie przekraczają kilku stopni. Opady w tej strefie są całoroczne i wysokie -3000 mm.. , największe przy zenitalnym położeniu słońca, reżim opadów wyznacza również pory roku. W tej strefie klimatycznej znalazła się znaczna część Ameryki Południowej , prawie cała Ameryka Środkowa , środkowa Afryka z Madagaskarem , Indonezja, Filipiny i północna Australia z Polinezją. Na strefę klimatów składają się dwa podstawowe typy: klimat równikowy , wybitnie wilgotny, w której nie występuje wyraźna pora bezdeszczowa, oraz podrównikowy- wilgotny z odmianą okresowo suchą z jedną lub dwiema porami deszczowymi.
Klimat równikowy, wybitnie wilgotny, charakteryzuje się występowaniem wysokich opadów atmosferycznych od 2000 do 3000 mm., rozłożonych równomiernie w ciągu roku , oraz wysokimi średnimi temperaturami rocznymi , które wynoszą około 25 o C i więcej , małymi amplitudami temperatur do 5 o C oraz całorocznym okresem wegetacyjnym. Uwarunkowania te sprzyjają bujnemu rozwojowi roślinności oraz dobrze rozwiniętej sieci hydrograficznej. Klimat równikowy występuje w dorzeczu Amazonki, Konga i na obszarze Archipelagu Wysp Malajskich. W delcie Nigru w Afryce występuje dodatkowo odmiana monsunowa.
Klimat podrównikowy, wilgotny z odmianą okresowo suchą charakteryzuje się występowaniem dwóch lub jednej pory bezdeszczowej w zależności od oddalenia od równika. Z tego samego powodu wzrastają roczne amplitudy temperatur , chociaż ciągle są bardzo małe, a roczne sumy opadów maleją od 2000 do 500 mm. Największe nasilenie opadów przypada na okres górowania Słońca. Ciśnienie na tych obszarach jest wyższe niż na równiku, a więc i mniejsze jest zachmurzenie , stad większe wypromieniowanie ciepła i większe amplitudy temperatur rocznych oraz dobowych niż w klimacie równikowym wilgotnym. Mniejsze opady powodują, że roślinność tej strefy jest uboższa. Roślinność naturalna tych obszarów to lasy suche i okresowo wilgotne. Natomiast tam , gdzie temperatury przekraczają 25 o C i opady wahają się od 1500 do 900 mm . , z wyraźnie zaznaczonym okresem suchym, pojawia się roślinność typu sawanny. Obszary charakterystyczne dla klimaty podrównikowego to w Afryce - wyżyny Somalijska, Abisyńska i Wschodnioafrykańska, w Ameryce Południowej - wyżyny Brazylijska i Gujańska, a Australii- Ziemia Arnhema oraz Półwysep Jork w Australii.
Strefa klimatu podrównikowego wilgotnego występuje w północnej części Australii i obejmuje swym zasięgiem wyżynę Kimberley, Ziemię Arnhema i półwysep York. Charakterystyczne dla tego obszaru jest występowanie pory deszczowej i suchej oraz nieznaczne roczne wahania temperatury (ok. 10°C). Najchłodniejszym miesiącem jest lipiec, którego średnia temperatura przekracza 20°C; najcieplejszym listopad - powyżej 30°C. W porze letniej, od grudnia do marca, z północnego zachodu jako monsun napływają wilgotne masy powietrza powodując nieznaczne obniżenie się temperatury powietrza, wzrost zachmurzenia i opady ciągłe. Niekiedy wpływ monsunu odczuwalny jest aż w południowej części stanu Queensland. Roczna suma opadówwaha się od 1300 mm do 1500 mm i ogranicza się do pory deszczowej. Najwilgotniejszym obszarem tej strefy (3500 mm) jest odcinek północno-wschodniego wybrzeża Queensland między miastami Cairns a Bowen. Wschodnie wybrzeże półwyspu York między miastami Cooktown i Mackey oraz wybrzeże między przylądkiem piaszczystym a York nawiedzają 2-3 razy do roku tropikalne cyklony, zwane lokalnie willy-willy. Nadciągają z nad Wysp Salomona oraz znad morza Timor i Arafura. Cechuje je niszczycielska siła wiatru i gwałtowne opady powodujące powodzie (dobowa wartość może osiągnąć 500 mm). Pas lądu po wschodniej stronie Wielkich Gór Wododziałowych, na południe od miasta Rockhampton aż niemal do Sydney posiada klimat zwrotnikowy wilgotny, który kształtowany jest przez ciepłe i wilgotne masy powietrza napływające tu przez cały rok od północnego wschodu wraz z prądem Wschodnioaustralijskim. Średnia wartość opadów wynosi do 1500 mm i występują przez cały, z przewagą w okresie zimowym (lipiec i sierpień). Wahania temperatur w ciągu roku nie są wysokie - średnie zimą 15°C a latem 25°C. W okresie zimowym mogą występować znaczne wahania w ciągu doby; nawet do 20C różnicy między najniższą w nocy a najwyższą w ciągu dnia. Również w okresie zimowym całe wybrzeże Nowej Południowej Walii znajduje się niekiedy pod oddziaływaniem dokuczliwych, zimnych wiatrów południowych zwanych southerly busters które pojawiają się w wyniku napływu mas powietrza antarktycznego. Wielkie Góry Wododziałowe maja górską odmianę tego klimatu, która cechuje się niższymi temperaturami i większym zachmurzeniem. W Alpach Australijskich, porze letniej temperatura rzadko przekracza 16C a w lipcu spada poniżej 0°C.
Klimat równikowy wybitnie wilgotny obejmuje północną część Kotliny Kongo wraz z wybrzeżem Nad Zatoką Gwinejską. Opady atmosferyczne wynoszą tu 1500 do ponad 2000 mm . rocznie, wilgotność powietrza dochodzi do 80 %. Opady atmosferyczne występują w ciągu całego roku ze szczególnym nasileniem w jesieni i na wiosnę , w okresie zenitalnego przejścia Słońca przez równik. Są to deszcze zenitalne, spadające po górowaniu Słońca w południe, połączone z silną burzą i piorunami. Pod wieczór następuje przejaśnienie i lekkie ochłodzenie powietrza . w klimacie równikowym wysteruje jedna pora roku. Amplitudy roczne nie przekraczają 5 o C. klimat podrównikowy wilgotny obejmuje południową i północną część Kotliny Kongo z wąskim pasem nad Zatoką Gwinejską na pograniczu wyżyn. W klimacie tym panują wysokie temperatury w ciągu całego roku i obfite opady atmosferyczne. Ze względu na nasilenie opadów atmosferycznych w ciągu roku wyróżnia się dwie pory deszczowe. Roczna suma opadów atmosferycznych wynosi od 1000 do 2000 mm . Klimat podrównikowy suchy panuje na północ i południe od równika, na Wyżynie Wschodnioafrykańskiej i w zachodniej części wyspy Madagaskar. Na północ sięga do 15 o N, no południu do 20 o S. cechą tego klimatu są okresowe zmiany powietrza w związku z cyrkulacją pasatową. Napływające tu powietrze równikowe przynosi opady, natomiast powietrze zwrotnikowe susze. W zależności od napływających mas powietrza panuje pora deszczowa lub pora sucha. Na wschodnim skraju Afryki , obszarze Kenii i Półwyspie Somalijskim , występuje monsunowa odmiana klimatu podzwrotnikowego pozostająca pod wpływem pasatu wiejącego z Oceanu Indyjskiego. Obfite opady notowane są na wybrzeżu, w miarę przesuwania się wilgotnego powietrza w głąb lądu nabiera ono cech kontynentalnych.