RACHUNEK PRODUKTU KRAJOWEGO

WSAKAZÓWKI:

• Warunkiem omówienia problemów oraz rozwiązania zadań i testów jest wnikliwe przeczytanie zaleconej literatury. Podczas zajęć, po wstępnym, wspólnym powtórzeniu i wyjaśnieniu problematyki merytoryczno - teoretycznej (możliwość indywidualnego zadawania pytań ze strony wykładowcy poszczególnym uczestnikom), zadania i testy rozwiążemy wspólnie, z oczywistą w tej części inicjatywą studentów. W trakcie odpowiedzi, dyskusji i pracy nad zadaniami można korzystać z (własnych) notatek.

• Na zajęciach niezbędne są kalkulatory (zwykłe).

I. Literatura:

Begg S., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Makroekonomia. R. 20, p. 20.3. (ramy

analizy: krótki przegląd. Ruch okrężny), p. 20.4 (Rachunek dochodu narodowego),

p. 20.5. (Co naprawdę wyraża produkt narodowy brutto).

RUCH OKRĘŻNY

DOPŁYWY I ODPŁYWY

P

U

19. (I)

II. Problemy i zadania:

1. Uzupełnij zdania:

1. Schemat ruchu okrężnego w gospodarce wskazuje, że istnieją trzy sposoby ujmowania i mierzenia działalności gospodarczej, tzn.:

• wartość wytworzonych .....

• poziom dochodów ......

• wartość wydatków ......

b) Produkt krajowy brutto (PKB) jest miarą produkcji ........ zlokalizowanych

.........., niezależnie .......

3. Produkt narodowy brutto (PNB) różni się od PKB o wielkość ............, inaczej: jest miernikiem .........., niezależnie od ..........

4. Producenci nabywają ......... od .........Dlatego dla pomiaru wartości dodanej w danym przedsiębiorstwie (czyli cząstki jego wkładu w tworzeniu PKB) wyłączamy ............

5. Dobra finalne to ............ nabyte przez ........

6. Dobra pośrednie to ....... .......... przetworzone, które stanowią ......... Podaj przykłady dóbr finalnych i dóbr pośrednich.

7. Produkt krajowy brutto możemy obliczyć trzema sposobami, sumując ......

8. Zapasy ujmujemy/nie ujmujemy w rachunku PKB .....

9. Oszczędności, to ..........

10. Inwestycje to ........

11. Strumień środków finansowych, definiowanych jako „Transfery”, oraz podatki bezpośrednie wyznaczają poziom .........

12. Produkt krajowy netto to PKB pomniejszony o .........

13. Dochód narodowy to .........

14. Gospodarka otwarta to gospodarka ......

15. Eksport netto to ........

16. PKB w ujęciu nominalnym to..........., zaś PKB w ujęciu realnym ........

17. Deflator to .......

18. PKB per capita to ......

19. PKB nie jest doskonałym miernikiem dobrobytu, ponieważ nie uwzględnia ..

UWAGA: Uwzględnienie w modelu podmiotu „budżet państwa” modyfikuje niektóre współzależności. Państwo osiąga dochody, nakładając podatki bezpośrednie i pośrednie. Wydatki państwa (z interesującego nas punktu widzenia) dokonywane są:

• na zakup dóbr i usług oraz płace sfery budżetowej (administracja, wojsko, oświata, policja, wymiar sprawiedliwości itd.). W modelach oznaczamy je symbolem G i ujmujemy w rachunku PKB (jako WYDATKI)

• płatności transferowe (zasiłki, subsydia)

Także w warunkach gospodarki otwartej, gdy wprowadzamy do rachunku PKB transakcje z zagranicą

Zadanie 1.1. Wkład danego producenta samochodów w PKB wynosi 33.000.

Producent samochodów kupił w interesującym nas okresie:

- stal i wyposażenie od producenta stali i części samochodowych na sumę 12.000;

- opony od producenta opon na sumę 4.000;

- maszyny od producenta maszyn na sumę 8.000;

- producent maszyn, kupił stal od producenta stali na kwotę 5.000;

Producent sprzedał konsumentom (gospodarstwa domowe) produkt (samochód) za 25.000.

Uzupełnij rubryki poniższej tabelki: (1) (2) (3)

Wyrób	Sprzedający	Kupujący	Wartość transakcji	Wartość dodana	Zakup dóbr finalnych	Dochody czynników produkcji
Stal, wyposażenie	Producent stali	Producent samochodów	12.000	12.000		12.000
Opony
Maszyny	Producent....	Producent...	8.000	3.000
Stal	Producent....	Producent...		5.000
Samochód
Transakcje			54.000
PKB				33.000	33.000	33.000

Uzupełnij liczby:

Wydatki na dobra konsumpcyjne ( C ) ......................Oszczędności ( S ) ......................

Inwestycje ( I ) .............

Zadanie1.2. Sklep z artykułami AGD sprzedaje lodówki po 780 zł. W tabeli T.1. przedstawiono koszty i dochody (zyski) uzyskane w związku ze sprzedażą (w przeliczeniu na egzemplarz):

Tabela T.1.

Pozycja kalkulacji	Koszt (w zł)	Wartość dodana
1. Zakup lodówki w hurtowni	400
2. Płace personelu (razem)	200
3. Płace kierownika	80
4. Koszty elektryczności, wody	40
5. Zysk	40
6. Reklama w prasie	20
RAZEM	780

Wybierz odpowiednie pozycje z tabeli i oblicz wartość dodaną. Czy, a jeżeli tak, to ile dany sklep wnosi do wartości PKB w gospodarce? Dlaczego wyniki firm handlowych wliczamy do PKB?

Zadanie 1.3.

W danym roku wielkości makroekonomiczne kształtowały się następująco:

Inwestycje netto	1200
Konsumpcja	1880
Nadwyżka w bilansie płatniczym	700
Wydatki rządowe	600
Zapasy	400
Eksport netto	200
Podatki pośrednie	120
Amortyzacja	80
Transfery rządowe	200
Wpłaty na ubezpieczenia społeczne	400

Wybierz odpowiednie dane z tabeli i oblicz metodą wydatkową:

1. Produkt krajowy brutto (PKB),

2. Produkt krajowy netto (PKN),

3. Dochód narodowy (DN).

WSKAZÓWKA: decydując się na obliczenie PKB, PKN i dochodu narodowego metodą „wydatkową”, czyli sumowania wydatków w gospodarce w danym roku, pomijamy dane, które służą do obliczania PKB itd. metodą „dochodową”.

PKB - ujęcie realne i nominalne

Zadanie 1.4.

Dane:

• wielkość PKB (w cenach rynkowych z 1985 r.)

1987 r. - 385 mld USD

1988 r. - 401 mld USD

• wielkość PKB (w bieżących cenach rynkowych)

1985 r. - 355,3 mld USD

1986 r. - 380,6 mld USD

1988 r. - 463,9 mld USD

• deflator PKB: dla 1986 r. - 103,5; dla 1987 r. - 108,5.

Oblicz:

• roczne stopy wzrostu realnego PKB;

• roczne stopy wzrostu nominalnego PKB;

• wskaźniki cen dla lat 1985 - 1988.

Lata	Wielkość PKB (ceny z 1985 r.)	Stopa wzrostu PKB w cenach stałych (%/r.)	Wielkość PKB (ceny bieżące)	Stopa wzrostu PKB w cenach bieżących (%/r.)	Deflator
1985
1986
1987
1988

Zadanie 1.5.

Oszczędności i inwestycje w gospodarce polskiej

(lata 1994 - 2001)

(% PKB)

30% -

25% -

20% -

15% -

10% -

5% -

| | | | | | | |

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001

- inwestycje

- oszczędności krajowe

Co było zewnętrznym źródłem wypełnienia luki między inwestycjami i oszczędnościami po 1996 roku?

4

PRZEDSIĘBIORSTWA

GOSPODARSTWA

DOMOWE

RYNKI

FINANSOWE

N_X

G

T_E

T_D

B

RYNKI

ZAGRANICZNE

PAŃSTWO

---