Ogólne zasady łączności w marynarce wojennej:

System - uporządkowany wewnętrzny układ elementów mających określoną strukturę (całość) - zespół zasad organizacyjnych norm i reguł obowiązujących w danej dziedzinie.

System łączności - zespół węzłów, stacji i linii łączności powiązanych ze sobą w określony sposób i w odpowiednim porządku (kolejności) odpowiadających organizacji dowodzenia siłami, charakterowi działań bojowych oraz wykonywanych zadaniom.

Węzeł łączności - organizacyjno - techniczny zespół środków łączności rozwinięty w określonym rejonie (miejscu) w celu zapewnienia łączności dowódcy i sztabowi związku operacyjno - taktycznemu, jednostkom i okrętom marynarki wojennej.

Dyscyplina łączności - dokładne przestrzeganie ustalonego porządku pracy systemu łączności na podstawie zasad zawartych w regulaminach, instrukcjach oraz wytycznych i zagadnieniach dowódców sztabów określające system organizacji.

Zasady organizacji systemu łączności:

- łączność bezpośrednia; - jedność systemu; - elastyczność systemu

Zasady planowania i organizacji łączności:

- centralizacji; - podległości; - komplementarności; - utrzymywanie rezerw

Etapy procesu dowodzenia z punktu widzenia łączności:

1). w kanale zwrotnym są przekazywane meldunki o przeciwniku, rejonie działań bojowych lub stanie dowodzenia sił; 2). na podstawie otrzymywanych informacji organizacja dowodzenia ocenia sytuację i podejmuje decyzję o wykorzystaniu podległych sił; 3). Podjęta decyzja w formie rozkazu (zarządzenia) przekazywana jest w kanale bezpośredniej łączności

Organizacja systemu łączności (Budowa systemu i funkcjonowanie jego elementów):

- sieci i kierunki łączności w systemie dowodzenia siłami; - reżim pracy sieci i kierunków radiowych; - zasady prowadzenia łączności; - dokumenty eksploatacyjne systemu łączności; - przedsięwzięcie związane z ochroną łączności przed przeciwdziałaniem przeciwnika (WRE)

Podstawowe zadania łączności i obserwacji:

- zapewnienie dowódcy i sztabom dowodzenie podległymi jednostkami i zespołami okrętów; - szybkie przekazywanie sygnałów, rozkazów oraz meldunków; - dowodzenie okrętami w porcie i na morzu;

- zapewnienie współdziałania pomiędzy jednostkami marynarki wojennej i różnymi rodzajami sił;

- przekazywanie informacji o sytuacji powietrznej i nawodnej, podwodnej, nawigacyjnej i hydrometeorologicznej; - zapewnienie łączności ratownictwa na morzu

Rodzaje łączności:

- radiowa i radio liniowa; - przewodowe; - hydroakustyczna; - sygnałowa; - środkami mechanicznymi

Sposoby organizacji łączności radiowej:

Kierunek radiowy - sposób organizacji łączności pomiędzy dwoma korespondentami pracującymi na wspólnych danych radiowych.

1). Simplex (wada - jeden mówi drugi słucha)

2). Duplex

Sieć radiowa:

Sposób organizacji łączności co najmniej trzema korespondentami pracującymi na wspólnych danych radiowych.

Dane radiowe:

Informacje pozwalające na rozwiązanie i utrzymanie łączności radiowej:

- częstotliwość (robocza, zastępcza, dzienna, nocna)

- kryptonimy, sygnały wywoławcze

- klucze do dokumentacji radiowej, hasła do sprawdzania tożsamości

Rodzaje sieci i kier. radiowych:

- stale działające; - dyżurne; - rezerwowe; - skryte

Sposoby wymiany radiowej:

- z pokwitowaniem; - bez pokwitowania; - z repetowaniem; - bez pośrednika

Wymagania stawiane łączności:

- terminowość; - wierność; - skrytość; - niezawodność

Podsystem obserwacji i łączności w MW:

POWTiŁ - punkt obserwacji wzrokowej, technicznej i łączności

Punkty REDOWE - reguluje ruchem okrętów

Zadania POWTiŁ:

- wykrywanie, rozpoznawanie i śledzenie wszystkich obiektów i zjawisk na morzu, w powietrzu, pod wodą i na lądzie w zasięgu wykrywania wzrokowego, radiolokacyjnego i hydrolokacyjnego; - utrzymanie łączności wzrokowej i radiowymi środkami UKF z okrętami i pjp znajdującymi się w zasięgu tych środków;

- prowadzenie obserwacji hydrometeorologicznej; - wykrywanie wybuchów jądrowych, prowadzenie rozpoznania skażeń; - współdziałanie ze strażą graniczną; - przekazywanie wyników obserwacji do BCI ( Bojowe Centrum Informacji ).

Zadania obserwacji wzrokowej:

- wykrycie w odpowiednim czasie okrętów i zjawisk w rejonie działania okrętu; - rozpoznanie wykrytych obiektów i obserwacja ich zachowania; - składanie meldunków o wynikach obserwacji na Główne Stanowisko Dowodzenia okrętu

Obserwacja wzrokowa powinna być:

- ciągła, dokładna, czujna

Strefy obserwacji:

- bliska - od burty do 40 kbl

- średnia - od 15 kbl do granicy widzialności

- powietrzna - od 00 do 800

Organizacja ratownictwa wojskowego na morzu:

Zasady ogólne:

2 okręty tupu "Piast" w Gdyni, mniejsze "Gniewko" w Gdyni i Świnoujściu; 3 okręty ratownicze w Kołobrzegu. W Babich Dołach - Anakondy; w Darłowie: Mi -14

Szef ratownictwa morskiego MW - wyszkolenie, organizacji i sprawne działanie.

ODOR - Oficer Dyżurny Operacyjny Ratownictwa: rozpoczęcie i kierowanie akcją ratowniczą, koordynacja działa n sił ratowniczych, które zostaną podzielone

BGER - Brzegowa Grupa Ewakuacyjno - Ratownicza: organizowana każdorazowo w akcji przy brzegu ( na pograniczu lądu i wody )

SAR - konwencja Search and Rescue

Organizacja łączności statku w niebezpieczeństwie:

Na falach krótkich (KF) - sygnał kodowany, UKF - otwarty tekst.

Wzywa pomocy w sieci lub na kierunku w którym aktualni8e się znajduje, dopiero za zgodą i poleceniem oficera dyżurnego przestraja się na częstotliwości ratownicze. Jeżeli siły własne MW przybędą za późno z pomocą, to również można wzywać cywilów.

Rodzaje zagrożeń:

- Rozbitek na morzu - wypadnięcie za burtę lub załoga opuszcza okręt; - POLUS morze - awaria samolotu, brak łączności z pilotem, ślad awarii samolotu; - Awaria okrętu - zderzenie okrętu, pożar, wybuch, tonięcie, utrata sterowności i napędu; - Awaria okrętu podwodnego - brak informacji o wynurzeniu okrętu podwodnego, ślad awarii okrętu podwodnego, zderzenie; - Okręt na mieliźnie - w sytuacji uszkodzenia okrętu (kadłuba) na mieliźnie lub wejściu zbiornikowca na mieliznę; - pomoc medyczna - uraz ciała, zatrucie, epidemia, wypadek nurkowy

Skład sygnału:

- okólnikowy sygnał rozpoznawczy: 3x

- sygnał rozpoznawczy radiostacji własnej: 2x

- słowo "sygnał": 1x

- hasło zagrożenia oraz dokładny rodzaj zagrożenia: 2x

- współrzędne geograficzne miejsca awarii: 2x

- godzina podpisowa: 1x

- słowo "odbiór": 1x - jako znak zakończenia nadawania

Do wszystkich radiostacji, do wszystkich radiostacji, do wszystkich radiostacji tu Alfa Bravo, tu Alfa Bravo, sygnał "Awaria okrętu, pożar na okręcie", Awaria okrętu, pożar na okręcie"

Telegram uzupełniający:

- rodzaj i miejsce uszkodzenia; - straty wśród załogi; - rodzaj oczekiwanej pomocy; - sytuacja hydrometeorologiczna; - wszelkie informacje potrzebne ODOR do podjęcia właściwych decyzji

Radiostacją główną w sieci ratowniczej jest radiostacja stanowiska dowodzenia ratownictwa. Natomiast radiostacją główną w miejscu awarii podczas akcji ratowniczej jest:

- radiostacja dowódcy uszkodzonego okrętu, jeżeli dowódca samodzielnie kieruje akcją ratowniczą i ma sprawne środki łączności

- radiostacja dowódcy okrętu udzielającego pomocy, jeżeli przyjęła kierownictwo akcją ratowniczą

- jeżeli akcją ratowniczą nie kieruje dowódca okrętu, lecz przedstawiciel Szefostwa Ratownictwa to jego radiostacja przejmuje obowiązki radiostacji głównej.

Stałe kryptonimy osób funkcyjnych:

- CENTRUM: DSO DMW (ODOR); - EDYTOR: dowódca akcji ratowniczej na okręcie; - PAMIR: dowódca akcji ratowniczej na brzegu; - NUMER BURTOWY: radiostacja okrętów Marynarki Wojennej; - MARS: ( z podaniem stałego numeru punkty ) - radiostacje POWTiŁ; - INDEKX PILOTA: radiostacje samolotu lub śmigłowca

Postępowanie dowódcy okrętu, który odebrał sygnał o niebezpieczeństwie:

- potwierdzenie odebrania sygnału; - zameldowanie Oficerowi Dyżurnemu Operacyjnemu o pozycji, namiarze na okręt w niebezpieczeństwie, warunki hydrometeorologiczne, informacje o gotowości włączenia się do akcji; - nadać komunikat o niebezpieczeństwie do innych jednostek;

Organizacja bojowa - w momencie wyjścia w morze. Stanowiska dowodzenia działów - IV / V (SD) dowódca lub szef działu; - zapasowe (SD); - stanowiska bojowe (SB)

Sygnalizacja w Marynarce Wojennej - polega na przesłaniu informacji za pomocą:

- flar; - świateł; - semaforem

O sprawności sygnalizacji decyduje dyscyplina sygnałowa:

- dostateczna znajomość i przestrzeganie przepisów prowadzenia sygnalizacji; - natychmiastowe meldowanie o wszystkich zauważonych sygnałach oficerowi wachtowemu; - uprawnienia do korzystania ze środków sygnałowych; - natychmiastowe zgłaszanie do sygnalizacji po zauważeniu sygnałów zawezwawczych własnego okrętu lub sygnałów wezwania ogólnego

Korzystanie ze środków sygnalizacji:

- w czasie wojny: bardzo ograniczona lista sygnalistów; - w czasie pokoju : szeroka gama osób; - na kotwicy (w czasie pokoju)

SYGNALIZACJA:

Sygnał zawezwawczy - oznacza okręt (nazwę), punkt obserwacyjny, zespół okrętu, stanowisko osoby funkcyjnej. Używany jest gdy: - wejście do portu, na redę; - wejście w zasięg widzialności punktu obserwacyjnego; - spotkanie się na morzu z okrętami własnymi; - po osiągnięciu gotowości do wykonania zadania i po jego wykonaniu.

Sygnalizacja semaforem - przekazanie chorągiewkami poszczególne listery alfabetu lub sygnały proceduralne (regulują one sposób prowadzenia sygnalizacji jednoznacznie i zrozumiale dla wszystkich). Przy wyborze miejsca do sygnalizacji semaforem należy uważać żeby wzajemna widoczność sygnalistów nie była zakłócona, nadający stał pewnie na miejscu.

Sygnalizacja flagami - stosuje się flagi o ustalonych kształtach, kolorach i rozmiarach, poszczególne flagi mają znaczenie literowe, cyfrowe, specjalne. Sygnał flagowy składa się z grup flagowych (jedno, dwu, trzyflagowe)

Numeracja flaglinek: 1). Od góry do dołu: (od flaglinek umocowanych na górnych rejach do flaglinek umocowanych niżej); 2). Od prawej do lewej (od flaglinek znajdujących się na prawej burcie do flaglinek na lewej burcie); 3). Od zewnątrz do wewnątrz (od flaglinek na nokach rei do flaglinek bliżej masztu); 4). Od dziobu do rufy

Repetowanie sygnałów: wprowadza się w celu: - upewnienia się o prawidłowych odebraniu sygnałów- upewnieniu się o odebraniu sygnału w warunkach złej widoczności

REPETOWANIE: Ogólne: - wszystkie okręty; Częściowe - zespołu lub specjalnie wyznaczone okręty

Sygnalizacja światłem - sygnalizację powinniśmy rozpocząć od rozpoznania danego okrętu. Czy jest to nasza czy onbca jednostka. Po rozpoczęciu prowadzimy sygnalizację za pomocą reflektora kodem Morse'a. Sygnalizacja po linii - sygnalizacja dla wszystkich okrętów znajdujących sięw konwoju (pierwszy do drugiego.. do końca).

Do adresata - wiadomość przeznaczona jedynie dla jednego okrętu zespołu

Sygnalizacja figurami: - romb; - walec; -kula; -stożek

Środki pirotechniczne - stosowane w przypadku prowadzenia rozpoznania oraz w przypadku powiadamiania. Stosowany najczęściej pomiędzy okrętem a samolotem, okrętem a brzegiem, okrętem a brzegiem szybkim.

Sygnalizacja dźwiękowa - stosowana zgodnie z przepisami o zapobieganiu zderzeniu na morzu. Stosowanie w czasie słabej widzialności. Sygnałów nadawanych tymi środkami nie repetuje się.

Specjalne rodzaje sygnalizacji - są dwa rodzaje:

1). Sygnalizacja w niebezpieczeństwie - przepisy mówią że: dowódca okrętu który znajduje się w niebezpieczeństwie ma obowiązek użycia sygnału wo0jskowego na morzu. Jednak gdy stwierdzi że siły wojskowe są w stanie przybyć z pomocą to ma prawo użyć sygnałów międzynarodowych.

2). Sygnalizacja w czasie alarmu człowiek za burtą: a).w dzień - na noku rei tej burty z której wypadł człowiek podnosi flagę ""SCAR"" spuszcza banderę "do pół" i nadaje szereg krótkich dźwięków syreną; b). w nocy - (przy pływaniu z zapalonymi światłami) nadaje czerwonym światłem sygnał "OSCAR" i białym światłem swój sygnał zawezwawczy; c). w nocy (przy pływaniu bez świateł) oprócz sygnałów nadawanych jak wyżej, zapala się światła nawigacyjne; d). we mgle - na daje sygnał "OSCAR" syreną lub buczkiem oraz swój sygnał zawezwawczy

Organizacja łączności okrętów nawodnych:

1). Funkcje systemu łączności taktycznej zespołu okrętów: a). zapewnia dowodzenie podległymi okrętami (zespołami okrętów - ZO) z brzegowego lub flagowego stanowiska dowodzenia; b). zapewnia współdziałanie okrętów (ZO) z innymi rodzajami MW; c). zapewnia powiadomienie, ostrzeganie i alarmowanie okrętów o stanie i zmianach gotowości bojowej, o sytuacji powietrznej, nawodnej, podwodnej, nawigacyjnej i hydrometeorologicznej; d). zapewnia dowodzenie siłami podczas akcji ratowniczej

2). Wymagania organizacyjne w stosunku do systemu łączności taktycznej zespołu okrętów nawodnych: a). łączność dowódcy zespołu (pojedynczego okrętu) z brzegowym stanowiskiem dowodzenia; b). łączność współdziałania okrętów (ZO) z innymi siłami podczas wspólnego wykonywania zadań; c). łączność powiadamiania, ostrzegania i alarmowania okrętów (ZO) o stanie i zmianach gotowości bojowej, sytuacji powietrznej, nawodnej, podwodnej, nawigacyjnych; d). łączność podczas prowadzenia akcji ratowniczej na morzu.

3). Warunki wpływające na organizację łączności w zespole okrętów: a). rodzaj zespołu w jakim organizowana jest łączność; b). skład okrętów w zespole i charakter wykonywanych przez nie zadań; c). przyjęta organizacja okrętami; d). rejon działań okrętów i stan jego wyposażenia w środki łączności; e). ilość i rodzaj środków łączności na okrętach; f). możliwość oddziaływania radioelektronicznego ze strony przeciwnika

4). Wykorzystanie łączności radiowej na szczeblu taktycznym: a). ciągła dwustronna łączność; b). ciągła jednostronna łączność radiowa w relacji brzeg okręt z możliwością niezwłocznego przejścia na dwustronną; c). łączność dwustronna prowadzona według grafiku (w seansach) lub na rozkaz; d). jednostronna łączność w relacji brzeg - okręt nawodny wykorzystywany do ciągłego przekazywania informacji z brzegu na okręt.

Przepisy o nawiązywaniu łączności radiowej fonem:

1). Przepisy korespondencji radiowej: a). zasady nawiązania łączności i prowadzenia w kanałach radiowych oraz sposób przygotowania i przekazywania kanałów radiowych; b_. zasady opracowywania szyfrotelegramów i kodo telegramów na blankietach i taśmach oraz ich przekazywania przez środki radiowe; C_. sposób prowadzenia dokumentacji; d). podstawowe obowiązki osób funkcyjnych i zmiany dyżurnej w zakresie nawiązywania łączności i prowadzenia korespondencji w relacjach radiowych.

2). Przepisy korespondencji radiowej: a). Łączność - jest to proces identyfikowania i sprawdzenia tożsamości współpracujących korespondentów oraz uzyskania danego rodzaju i jakości łączności po przez nastrojenie i regulację aparatury, dobór częstotliwości i anten; b). Służbowa wymiana radiowa - zagadnienie związane z nawiązywaniem łączności radiowej i zagadnienia dotyczące zapewnienia łączności. Prowadzi się ją przy użyciu obowiązujących tabel, prowadzi ją operator radiostacji; c). Operacyjna wymiana radiowa - obejmuje nadawanie i odbiór informacji oraz prowadzenie przez abonamentów bezpośrednich rozmów dotyczących dowodzenia siłami. Wymiana ta jest ewidencjonowana w dziennikach korespondencji.

WALKA RADIOELEKTRONICZNA.

Walka radioelektroniczna (Wre) - całokształt przedsięwzięć i działań wojsk, które wykorzystują energię elektromagnetyczną zmierzają do rozpoznania zdezorientowania systemów radioelektronicznych przeciwnika oraz zapewnienia stabilnej pracy systemów własnych wojsk. Obszarem walki radioelektronicznej jest przestrzeń elektromagnetyczna oraz środki promieniujące i odbierające energię elektromagnetyczną.

Środki Wre odpowiadające kryteriom: - łączności radiowej; - rozpoznania radiolokacyjnego i optoelektronicznego; - systemy radionawigacyjne.

Nurty Wre: a). pierwszy - to aktywne oddziaływanie na technikę radioelektroniczną przeciwnika przez rozpoznanie jej w obszarze elektromagnetycznym i obezwładnienie radioelektroniczne; b). drugi - to tworzenie i zabezpieczanie warunków dla własnej techniki radioelektronicznej aby mogła w sposób niezakłócony pracować i spełniać wyznaczoną dla niej rolę w polu walki

Części składowe Wre: a). rozpoznanie radioelektroniczne - zdobywanie informacji o środkach radioelektronicznych przeciwnika; b). obezwładnienie radioelektroniczne - uniemożliwiające lub obezwładniające.

Rozpoznanie radioelektroniczne - ogół przedsięwzięć organizacyjno - technicznych, wzajemnie powiązanych pod względem celu czasu i miejsca oraz umożliwiających zdobycie informacji o przeciwniku i jego środków radioelektronicznych na podstawie.

Sposoby zdobywania danych rozpoznawczych: a). poszukiwanie - to proces, którego celem jest wykrycie wszystkich źródeł promieniowania elektromagnetycznego; b). śledzenie - cykliczne kontrolowanie wcześniej rozpoznanych źródeł, okresowe rejestrowanie informacji, dokonywanie kontroli parametrów technicznych; c). przechwytywanie - ciągłe odbieranie energii elektromagnetycznej i rejestrowanie przekazywanej informacji oraz cykliczne dokonywanie poziomu parametrów technicznych; d). namierzanie - lokalizacja źródeł promieniowania; e). analiza techniczna - ustawienie cech szczególnych danego nadajnika energii elektromagnetycznej. Środkami technicznymi przez rozkład i badanie widma.

Obezwładnienie Re - stanowi zespół przedsięwzięć organizacyjnych i technicznych wzajemnie powiązanych pod względem celu, czasu i miejsca uniemożliwiających (przez emitowanie zakłócającej energii elektromagnetycznej) wykorzystania środków radioelektronicznych przez przeciwnika.

Sposoby obezwładnienia Re: a). zakłócanie radioelektroniczne - polega na promieniowaniu przez urządzenia nadawcze energii elektromagnetycznej z sygnałem zakłócającym na częstotliwościach lub paśmie urządzeń odbiorczych; b). dywersja radiowa - specyficzna forma zakłóceń - polega na dostarczaniu energii wraz z informacją w taki sposób, aby odbierający nie zorientował się, że pochodzi ona ze stacji przeciwnika, zaś przekazaną treść przyjął jako prawdziwą c). niszczenie energią elektromagnetyczną - polega na emitowaniu silnych impulsów elektromagnetycznych z apomocą których następuje uzyskiwanie lub niszczenie aparatury radioelektronicznej

Zadania obrany Re: - zabezpieczenie przed rozpoznaniem Re przeciwnika; - obrona przed obezwładnianiem Re; c). obrona przed środkami ogniowymi naprowadzającymi się na źródła energii elektromagnetycznej; d). zapewnienie kompatybilności elektromagnetycznej; e). realizacja kontroli promieniowania elektromagnetycznego

Cel walki Re w działaniach MW - rozpoznanie pracujących systemów radioelektronicznych sił morskich, lotnictwa morskiego, baz morskich przeciwnika oraz ich obezwładnianie radioelektroniczne przy zapewnieniu obrony radioelektronicznej własnymi środkami stwarzając przez to dogodne warunki do działania własnych sił morskich.

Zadania Wre w działaniach bojowych MW: a). rozwinięcie systemu rozpoznania radioelektronicznego MW oraz rozpoznawczo - ostrzegających systemów okrętów, pozwalających na uzyskanie niezbędnych informacji o środkach radioelektronicznych przeciwnika, ostrzeganiu o użyciu broni przeciw okrętowej naprowadzanej radiolokacyjne lub wykorzystującej inne rodzaje naprowadzania a przez to dostarczanie danych do kierowania operacjami morskimi; b). obezwładnianie zakłóceniami systemów i środków radioelektronicznych sił morskich, w tym systemów kierowania i naprowadzania pocisków przeciw okrętowych; c). prowadzenie dywersji radiowej w systemach łączności radiowej i radionawigacyjnych sił morskich przeciwnika; d). mylenie radiolokacyjnych, termicznych i akustycznych urządzeń rozpoznawczych i kierujących ogniem okrętów przeciwnika, wykorzystując pasywne systemy zakłócające; e). zrealizowanie przedsięwzięć obrony radioelektronicznej w siłach morskich, pozwalających na zabezpieczenie własnych systemów radioelektronicznych przed rozpoznaniem oraz niszczeniem środkami samonaprowadzającymi.

W wyniku prowadzenia rozpoznania uzyskujemy dane o następujących systemach: a). radiolokacyjnych brzegowych, nawodnych i powietrznych wykorzystywanych prze siły morskie przeciwnika (częstotliwości pracy, przeznaczenie, struktura sygnałów, położenie, charakterystyka pola radiolokacyjnego); b). łączności radiowe wykorzystywane do dowodzenia siłami morskimi (częstotliwości pracy, przeznaczenie, rodzaj, treść przekazywanych informacji, dyslokacja na lądzie i akwenach morskich, strefy dyżurowania w powietrzu, rodzaje sygnałów, sposób utajniania); c). radionawigacyjnych i telesterowania (rodzaj systemów, sposób wykorzystywania, częstotliwości pracy); d). walki radioelektronicznej (położenie, stosowane rodzaje zakłóceń, sposoby pracy, szerokość zakłócanego pasma).

Organizacja łączności i obserwacji w konwoju - dowódca konwoju musi mieć możliwość powiadomienia i sieć ratownictwa. Musi stworzyć dla wszystkich pozostałych sił ochrony wchodzących w skład konwoju sieć łączności do prowadzenia wymiany. Przy tworzeniu łączności dowódca musi pamiętać: - terminowość; - skrytość; - niezawodność; - wierność

Obok sieci (kierunków) głównych wyznacza sieci dodatkowe. Musi wymienić stanowisko dowodzenia konwoju - należy to do obowiązku dowódcy konwoju. Musi podać zapasowe stanowisko dowodzenia. Wyznacza flagowe stanowiska dowodzenia poszczególnymi siłami: - sił ochrony P.O.P; - sił O.P.L; - siły transportowej.

Dla poszczególnych sił wyznacza sieci do komunikowania się, przypomina o zasadach przy użyciu, których łączność jest realizowana. Obserwacje prowadzi się w sektorach i strefach. Dla poszczególnych okrętów wyznacza się sektory i czasy obserwacji technicznej. Ze stanowiskiem brzegowym będzie kontaktował się tylko dowódca i będzie to robił: łączność wzrokową, łączność UKF, łączność na falach DKF. Będzie korzystał z retlatransorów nawodnych i powietrznych. Wytyczne organizacyjne są dostarczone na każdy okręt i statek konwoju: - łączność radiowa; - łączność przewodowa; - łączność specjalna i utajniona, wytyczne organizacyjne; - sprawy dotyczące sprawy technicznej i wzrokowej

---