Miłość/zakochanie.
Miłość jest to złożone pojęcie którego nie można ująć w sztywną definicję. Często utożsamiana z uczuciem, które przejawia się w relacji do drugiej osoby (lub obiektu), połączone z silnym pragnieniem stałego obcowania z nią, czemu może towarzyszyć pociąg fizyczny do osoby będącej obiektem uczucia, także jest to relacja między osobami oparta na uczuciu miłości - folia 1.
Rodzaje miłości: Agape (gr.) {łac. Caritas} - to typ miłości bezinteresownej, opierającej się na altruizmie i duchowej więzi, często motywowanej religijnie. Philia (gr.) {łac. Amicitia} - miłość wolna od seksu i zmysłowości, przyjacielska, bezinteresowna, lojalna i wierna. Eros (gr.) {łac. Amor} - miłość twórcza, kreatywna lub romantyczna, w której dominującą rolę odgrywa sentyment, tęsknota, oczarowanie, pragnienie coraz większej pełni. Seksus - miłość zmysłowa, realizująca się w zbliżeniach płciowych, miłość oparta na wzajemnym pożądaniu; najczęściej ma swój początek w zakochaniu. Narcyzm - egoizm, miłość do samego siebie. Miłość platoniczna - potocznie rozumiana jako miłość aseksualna - folia 2.
Zakochanie to stan osoby zakochanej, czującej miłość. Charakteryzuje się obsesyjnymi myślami o tej osobie, pragnieniem przebywania z nią. W przypadku niedostępności obiektu miłości osoba zakochana cierpi. Stan zakochania wiąże się z podwyższonym poziomem fenyloetyloaminy (PEA) i dopaminy, powstaniem nowych pętli neuronalnych oraz reakcjami fizjologicznymi na osobę w której jesteśmy zakochani takimi jak pocenie się dłoni, przyśpieszone bicie serca (wynik działania adrenaliny). Te same reakcje wywołuje strach i stres. W nieco ponad połowie przypadków poziomy hormonów wracają do normy w ciągu 3-8 lat (choć mogą również wcześniej) od momentu podwyższenia. W pozostałych przypadkach pojawia sie nowy stan równowagi, za który odpowiada dopamina i serotonina, a który można określić jako przywiązanie - folia 3.
Według Sternberga, miłość można opisać przy pomocy trzech zasadniczych składników. Są to namiętność, zaangażowanie i intymność. Cechy ulegają ciągłej przemianie w czasie trwania związku.
Intymność - inaczej bliskość, to wszelkie pozytywne uczucia i działania wzmagające przywiązanie partnerów. Emocje składające się na intymność są w dużej mierze wynikiem komunikacji między partnerami i rozumienia potrzeb osoby kochanej.
Namiętność - przeżywanie silnych emocji zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Gdy intensywność namiętności jest wysoka, przeżywa się takie emocje jak pożądanie, radość, podniecenie, tęsknotę, zazdrość, niepokój. Stanom tym towarzyszy silna motywacja do połączenia się z obiektem miłości, fizycznej bliskości, kontaktów seksualnych. Często miłość utożsamiana jest z namiętnością.
Zaangażowanie - wszelkie działania mające na celu przekształcenie miłości w trwały związek. Jest to świadoma decyzja co do tego, czy chcemy zostać w danym związku, czy jest on dla nas satysfakcjonujący. Silne zaangażowanie może być czynnikiem skutecznie podtrzymującym dany związek - folia 4.
Fazy związku:
Faza zakochania - zaczynają rozwijać się trzy składniki, przy czym najsilniej przybiera na sile namiętność. Pojawią się symptomy charakterystyczne dla miłości.
Faza romantycznych początków - charakteryzuje się wzrostem intymności. Jest zazwyczaj krótkotrwała. Rozbudzeni namiętnością partnerzy zaczynają częściej się spotykać, rozmawiać o sobie, lepiej się poznawać, efektem tego jest wzrost intymności. Pojawia się także decyzja co do utrzymania związku i przechodzi on w fazę trzecią.
Faza związku kompletnego - charakteryzuje się występowaniem wszystkich trzech składników. Jest to faza najbardziej zadowalająca dla partnerów, a także najbardziej nasycona emocjami. Osiągają oni najwyższy stopień intymności. Podobnie teraz ich zaangażowanie jest bardzo mocne. Koniec tej fazy jest jednoznaczny z nieuchronnym końcem namiętności. Nagłe osłabnięcie namiętności wyznacza wejście w fazę czwartą.
Faza związku przyjacielskiego - jest pozbawiona składnika namiętności, który jeśli był utożsamiany z samą miłością, może oznaczać, że w danym związku miłość wypaliła się. W fazie tej dominuje zaangażowanie, które jest zależne od naszej woli, jak i intymność, która tylko po części także jest od niej zależna. Tu problemem może być podtrzymanie intymności na wysokim poziomie, a więc wzajemne zaufanie, lubienie się, chęć pomagania i otrzymywania pomocy. Jeśli nie uda się podtrzymać intymności, związek przechodzi w ostatnią z faz.
Faza związku pustego - charakteryzuje się jedynie zaangażowaniem, które jest jedynym składnikiem podtrzymującym go. Nie musi pojawić się w związku, o ile partnerom uda się podtrzymać intymność.
Rozpad związku - folia 5.
Fromm uważał, że miłość jest sztuką. Aby nauczyć się kochać, musimy postępować z miłością tak, jak z każdym innym rodzajem sztuki jak na przykład malarstwo czy muzyka. Najpierw powinniśmy opanować teorię, a później zająć się stroną praktyczną. Miłość jest aktywną siłą drzemiącą w człowieku. Trzeba więc nauczyć się wyzwalać ją, a osiągnąć to możemy poprzez działanie. Nie jest miłością branie, bycie kochanym, lecz prawdziwa, dojrzała miłość przejawia się przez obdarzanie innych tym uczuciem, jest to czynny akt dawania samego siebie innym.
Przez czynną, dojrzałą miłość Fromm rozumiał - folia 6.
Dawanie siebie innym. Gdy więcej radości czerpie się z dawania niż brania.
Gdy drugi człowiek, obdarzany uczuciem budzi głębokie i żywe zainteresowanie. Zachowaniem powinna kierować troska o dobro tej osoby.
Poszanowanie dla odmienności drugiego człowieka, pozwalanie na rozwój jego indywidualności.
Staranie by jak najlepiej poznać osobę kochaną.
Fromm wyróżnił miłość braterską, matczyną, miłość samego siebie, miłość Boga i miłość erotyczną. Przez tą ostatnią rozumiał miłość opartą na zespoleniu z drugim człowiekiem jako nie tylko uczucie, ale też decyzje, obietnice. Na miłość erotyczną składa się zakochanie i czynnik świadomy, a więc decyzja by być z drugą osobą, poświęcać jej uwagę i troskę.