Rozumienie kultury - kultura jako przedmiot badań, rozdzielenie kultury i natury.
Franz Boas - ojciec antropologii amerykańskiej, założył szkołę antropologiczną w Ameryce, podstawą tej nauki była jedność natury ludzkiej.
!! Boas tezy, które są aktualne do dziś:
ugruntowanie empiryzmu w antropologii - szczegółowe badania w terenie,
zrozumienie ludzi przez zrozumienie ich kultury
Ruth Fulton Benedict - była nauczycielką, uczyła literatury angielskiej a następnie wprowadziła do antropologii wiele tez, które SA aktualne do dziś. Jedną z nich jest relatywizm kulturowy.
!! Ruth wniosła do A K:
krytyka naiwnego etnocentryzmu
krytyka naturalizmu ujmującego kulturę jako rezultat biologicznego dziedziczenia - kultury się uczymy, nie jest dziedziczna
krytyka ewolucjonistycznego atomizmu - nie można traktować kultury jako inwentarza, nie rozbijamy kultury na atomy a potem jej nie składamy, kultura jako całość
ogromne znaczenie badań porównawczych
relatywizm kulturowy - wszystko jest względne, nie można zrozumieć żadnej cechy kultury jeżeli wyjmie się ją z ogólnego kontekstu
relatywizm etyczny, prawdy, postrzegania, pojęciowy, językowy
relatywizm przeciwstawne to etnocentryzm.
1934r. Ruth wydała książkę „ Wzory kultury ”.
!! Każda kultura wybiera i szczególnie akcentuje tylko niektóre elementy inne zaś usuwa na dalszy plan lub w ogóle nie stwarza możliwości do jej aktualizacji.
Wzór kultury ( wg współczesnych nauk nie jest wzorem kultury to raczej jakaś zasada, model) - jest to właściwy konkretnej kulturze ukształtowany historycznie względnie trwały system norm i wartości wyznaczających granicę zachowań zgodnych z oczekiwaniami danej zbiorowości.
!! Warunki jakie muszą być spełnione aby wzór kultury był trwały:
zapewnienie elementarnych potrzeb ( jedzenie, spanie itd.)
ułatwić życie zbiorowości
powinien być przekazywany i przyswajany
2 nurty:
inwencja - wszystkie zmiany nie związane z wpływem jednej kultury na drugą
dyfuzja - przenikanie elementów kulturowych z jednej kultury do drugiej między innymi przez zapożyczenie ( wzory kulturowe, obyczaje).
Dużo łatwiej jest przeniknąć elementom kultury materialnej niż duchowej.
Akulturacja - wywodzi się z tradycji dyfuzji, 1936r., Redfield, Limton, Herskovits, zdefiniowali termin akulturacja. Przez akulturację rozumie się te zjawiska, które zachodzą wówczas gdy 2 grupy ludzi o odmiennych kulturach wchodzą ze sobą w stałe i bezpośrednie kontakty pociągające za sobą zmiany w pierwotnych wzorach kultury lub obydwu grup.
Zmiany zachodzące przy akulturacji:
asymilacja zachodzi wówczas gdy proces akulturacji kończy się przejęciem większej części obcej kultury i porzucenie przeważającej części dawnego dziedzictwa kulturowego czemu towarzyszy zgoda na nową kulturę,
adaptacja zachodzi wówczas gdy zarówno rodzinne jak i obce elementy zostaną powiązane w taki sposób że tworzą jedną funkcjonującą całość, która jest w swej istocie mozaiką historyczną,
konflikt inaczej reakcja następuje wówczas gdy z powodu nacisku lub nieprzewidzianych rezultatów jakie mogą towarzyszyć przejmowaniu nowych wzorów powstają tendencje antykulturacyjne.
Inkorporacja ( włączenie) występuje wtedy gdy jedna kultur traci swą autonomię ale utrzymuje swoją kulturę jako tzw., podkulturę w postaci kasty, klasy, grupy etnicznej.
Synkretyzm kulturowy polega na wiązaniu w jednorodne całości elementów pochodzących z różnych odrębnych kultur ( stopienie się 2 kultur w jedną).
Problemy wynikające z badania obcych kultur:
dystans kulturowy Siegfried F. Nadel, brak pewnych wspólnych cech i doświadczeń łączących obserwatora i obserwowanego
dystans maleje w miarę wzrost jego wiedzy o badanej społeczności i czasu trwania badania ( momenty kulturowe zmniejszają dystans)
dystans nie zawsze zależy od czasu spędzanego z badanymi, czasami żyjemy z inną kulturą w tym samym czasie i przestrzeni ale jest nam zupełnie obca ( np., żydzi i my)
problem autsidlera przejście badacza na drugą stronę nie jest on obiektywny
Dystans przestrzenny - każda kultura ustala sama granice dystansu. Porządkowanie świata wg własnego ciała ( to co najwyżej to najważniejsze)
kulturowy solipsyzm ( zasada uczestnika) zrozumieć postępowanie danej społeczności możemy wtedy i tylko wtedy gdy sami jesteśmy uczestnikami tej rzeczywistości
wspólnota natury ludzkiej ( punkt zaczepienia do badań, od tego można zacząć)
wspólnota potrzeb z punktu widzenia biologii
problemów i doświadczeń wywodzących się ze wspólnoty środowiska przyrodniczego
reakcja na bodźce badacz powinien odróżnić stany psychiczne od zachowań które mogą być skonwencjonalizowane zachowanie - to z kultury
wspólnota kulturowej natury człowieka badacze wychodzą z założenia że każdy człowiek ma swój kulturę. Ralf Linton: „ Własną kulturę możemy poznać poprzez poznanie obcych kultur i odwrotnie ”
przenoszenie kategorii kultury badacza na kulturę badaną, klasyfikuje to co widzi i ukazuje przez swoje okulary kultury
Dylematy psychiczne i moralne badacza.
Dylematy:
albo jesteśmy obserwatorem albo uczestnikiem
psychologiczne ( jest w trakcie badań ale tęskni za rodziną)
moralne
metodologia w antropologii:
podział na badania w terenie i refleksje teoretyczne (naukowe opracowanie)
Metoda terenowa polega na długotrwałym i bezpośrednim kontakcie badacza z przedmiotem badań.
Malinowski: badania w terenie bez opracowania są bezwartościowe tak samo refleksje, aby był efekt muszą być połączone metody.
Badanie kultury poprzez jednostki.
Technika poznawanie kultury poprzez poznawanie życia jednostek. Technika wywiad kierowany ( kontrolowany) należy określić temat, wybrać jednostkę, którą chcemy opisać ( właściwą) i wiedzieć co chcemy się od niej dowiedzieć, bardzo istotne jest płeć i wiek. Technika autobiograficzna dotyczy życia jednostki ( E. Nowicka)
2